Manitoulin

Manitoulin

Kontynent	Ameryka Północna
Państwo	Kanada
Akwen	Jezioro Huron
Powierzchnia	2766 km²
Populacja  • liczba ludności • gęstość	12 600 4,56 os./km²
Położenie na mapie Kanady Manitoulin
Położenie na mapie Ontario Manitoulin
45°47′39,62″N 82°21′02,77″W

Manitoulin (ang. Manitoulin Island, fr. Île Manitoulin) – kanadyjska wyspa, w prowincji Ontario, położona w północnej części jeziora Huron. Od stałego lądu oddziela ją North Channel. Zajmuje powierzchnię 2766 km² i jest największą na świecie wyspą położoną na jeziorze. Jest 172. co do wielkości wyspą na Ziemi oraz 31. co do wielkości wyspą Kanady. Nazwa wyspy w tubylczych językach z rodziny algonkian oznacza "władzę duchów Manitou".

Opis

Wyspa Manitoulin posiada bardzo urozmaiconą linię brzegową. Zwłaszcza po stronie północnej znajduje się wiele głębokich zatok, rozdzielanych wydatnymi półwyspami. Na wyspie znajduje się 108 słodkowodnych jezior, a na niektórych z nich także znajdują się wyspy. Na kilku z owych wysp znajdują się również niewielkie zbiorniki wodne. Największym z jezior wyspy Manitoulin jest jezioro Manitou o powierzchni około 104 km² - największe na świecie jezioro na wyspie położonej na jeziorze. Na wyspie są trzy większe rzeki: Kagawong, Manitou i Mindemoya.

Na wyspie mieszka ok. 12 650 stałych mieszkańców. Największa miejscowość, położony w północnej części wyspy Little Current, liczy 1575 mieszkańców (1996). Inne ważniejsze miejscowości na wyspie (w tym osady indiańskie na terenach rezerwatów) to South Baymouth, Sanfield, Manitowaning i Sheguiandah w części wschodniej wyspy, Providence Bay, Spring Bay i Gore Bay w części środkowej oraz Evansville, Silver Water i Meldrum Bay w zachodniej. W sezonie letnim licznie przybywający na wyspę właściciele sezonowych domków oraz turyści powodują zwiększenie ilości ludności do ok. 50 tys.

Z lądem stałym łączy wyspę obrotowy most drogowy w miejscowości Little Current oraz sezonowe połączenie promowe, realizowane między South Baymouth a Tobermory na Półwyspie Bruce'a, aktualnie (2014 r.) przez duży prom samochodowy MS Chi-Cheemaun. Wszystkie te trzy miejscowości leżą na trasie drogi nr 6 biegnącej z południa prowincji Ontario do miejscowości Espanola na północ od Georgian Bay.

Historia

Najstarsze archeologiczne ślady obecności małych grup nomadycznych myśliwych na wyspie pochodzą sprzed 10-11 tys. lat (głównie zaawansowane narzędzia wykonywane techniką kamienia łupanego z tzw. stanowiska Sheguiandah). W całym regionie, który pokrywała wówczas tundra i tajga, grupy Paleoindian utrzymywały się najprawdopodobniej z polowań na wielkie ssaki kopalne i drobniejszą zwierzynę oraz rybołówstwa, zakładając często osady w strategicznie położonych miejscach nad brzegami ówczesnych jezior polodowcowych i na wyspach.

Nieliczne znane obecnie późniejsze dowody obecności człowieka na wyspie (rozmaite ślady sezonowych osiedli myśliwskich i prymitywnego rolnictwa) należą prawdopodobnie do algonkiańskich przodków Indian Ottawa (Odawa), Odżibwejów i Potawatomi, którzy zamieszkiwali ją w połowie XVII w., kiedy wyspę odkryli Brytyjczycy. W 1648 jezuici założyli tu pierwszą misję, ale nie przetrwała długo. Na skutek chorób pochodzenia europejskiego oraz najazdów Irokezów z południa w 1650 roku wyspa opustoszała. Pozostawała niemal bezludna aż do początków XIX w., kiedy to zaczęli na nią powracać indiańscy uczestnicy wojny 1812 roku i powstania Tecumseha.

W 1836, zgodnie z pierwszym indiańskim traktatem władz Kanady z plemionami Odżibwejów i Ottawów, całą wyspę przeznaczono na rezerwat dla Indian z wybrzeży jeziora Huron. Dwa lata później odbudowano na wyspie misję katolicką. Ponieważ większość Indian nie chciała osiedlać się na wyspie, w 1862 kolejny traktat (tzw. Manitoulin Island Treaty lub McDougall Treaty) podzielił wyspę na kilka mniejszych rezerwatów, a atrakcyjniejszą jej część (brzegi wyspy, doliny strumieni z młynami) udostępnił osadnikom. W tym samym okresie na wyspie zapoczątkowano wyrąb drewna, rybołówstwo i hodowlę owiec. Pół wieku później był to jeden z głównych obszarów ich hodowli w Kanadzie, natomiast pozostałe rodzaje działalności przemysłowej upadły.

Obecnie wyspę zamieszkuje 12,6 tys. stałych mieszkańców, z czego ok. 25% to Indianie z sześciu niewielkich rezerwatów: M'Chigeeng (dawniej West Bay First Nation), Providence Bay, South Baymouth, Tehkummah, Barrie Island oraz największego, zajmującego całą wschodnią część wyspy, Manitoulin Island Reserve No. 26 (od zmian prawnych w 1975 zwanego też Wikwemikong Unceded Indian Reserve). Od blisko stu lat cała wyspa jest terenem atrakcyjnym turystycznie, oferując licznym w sezonie letnim gościom (głównie z Kanady i USA) m.in. wędkarstwo, sporty wodne, szlaki piesze i rowerowe.

Linki zewnętrzne

• Manitoulin Island Official Website
• A Short Geography of Northern Ontario. 142.51.17.253. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].
• Manitoulin Island Treaties
• Manitoulin; Or, Five years of Church Work among Ojibway Indians and Lumbermen, resident upon that Island or in its Vicinity, by Harold Nelson Burden (1895)