Marius Flothuis

Marius Flothuis
	Marius Flothuis (1967)
Algemene informatie
Volledige naam	Marius Hendrikus Flothuis
Geboren	30 oktober 1914
Geboorteplaats	Amsterdam
Overleden	13 november 2001
Overlijdensplaats	Amsterdam
Land	Nederland
Werk
Genre(s)	symfonische muziek, kerkmuziek, HaFaBramuziek
Beroep	componist, musicoloog en muziekcriticus
	(en) AllMusic-profiel; (en) Discogs-profiel; (en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Muziek

Marius Hendrikus Flothuis (Amsterdam, 30 oktober 1914 – aldaar, 13 november 2001) was een Nederlands componist, musicoloog, hoogleraar musicologie en muziekcriticus.

Levensloop

Flothuis volgde het Vossius Gymnasium te Amsterdam en studeerde piano bij Bé Boef en Arend Koole en piano en theorie bij Hans Brandts Buys. Hij studeerde muziekwetenschap aan de Rijksuniversiteit Utrecht bij Albert Smijers en aan de Universiteit van Amsterdam bij Karel Philippus Bernet Kempers. Flothuis promoveerde in 1969 op een proefschrift dat onder meer Mozarts arrangementen van eigen werk behandelde.

Marius Flothuis werd in 1937 assistent-artistiek leider van het Concertgebouw in Amsterdam. In 1942 moest hij zijn loopbaan afbreken omdat hij weigerde te gehoorzamen aan de Duitse bezetter. Hij werd actief in het verzet en verborg Joodse onderduikers. In september 1943 werd hij gearresteerd en via Kamp Vught in september 1944 gedeporteerd naar concentratiekamp Sachsenhausen.^[1]^[2]

Van 1946 tot 1950 was hij bibliothecaris bij de Stichting Donemus, van 1945 tot 1953 muziekrecensent van Het Vrije Volk. In 1953 trad Flothuis in dienst van het Concertgebouworkest, waarvan hij van 1955 tot 1974 als artistiek leider het muzikale beleid mede bepaalde. Daarnaast was Marius Flothuis van 1974 tot 1983 hoogleraar musicologie aan de Universiteit van Utrecht. Flothuis genoot internationale reputatie vanwege zijn studies over Mozart. Van 1980 tot 1994 was hij voorzitter van het Zentralinstitut für Mozart-Forschung te Salzburg. Hij gold als een autoriteit op het terrein van Mozarts muziek en schreef cadensen voor een aantal van diens concerten.

Als componist is Flothuis grotendeels autodidact. Hij componeerde in een behoudend idioom. Pas in de jaren zestig kwam hij hiervan los en volgde hij als componist meer zijn intuïtie. In zijn ruim honderd opusnummers beleed hij openlijk zijn voorliefde voor Franse componisten als Debussy en Ravel. Zijn composities in vrijwel alle genres hebben weinig van doen met de turbulente tijden van het modernisme waar Flothuis ook als componist midden in zat. Ze spreken eerder fijnzinnig en beknopt van universele waarden en klassiek evenwicht, zaken waar Flothuis ook in woord en geschrift voor stond.

Tot het einde van zijn leven maakte Flothuis actief deel uit van het Nederlandse muziekleven.

Composities

Werken voor orkest

1939-1940 Concertino, voor fluit, hobo, klarinet, saxofoon, trompet, pauken, piano en strijkorkest, opus 8
1. Allegro aperto
2. Allegretto con moto (alla viennese)
3. Lento
4. Andante amoroso con moto
5. Allegretto con moto e leggiero
6. Poco sostenuto-Vivace-Poco sostenuto
7. Allegro vivace
1944 Concert, voor fluit en orkest, opus 19
1. Introduzione-Tango e Walzer-Coda
2. Rondo
3. Variazioni
1945 Concerto, pour cor principal et petit orchestre, opus 24
1. Assez animé
2. Grave et très soutenu
3. Vif et alerte
1946 Valses sentimentales, (orkestversie), opus 21
1946-1948 Concert, voor piano en klein orkest, opus 30
1. Allegretto piacevole
2. Larghetto
3. Molto vivace
1949 Capriccio, voor strijkorkest, opus 35 nr. 2
1951 Concert, voor viool en klein orkest, opus 39
1. Moderato
2. Vivace
3. Adagio
1952 Slaet opten trommele, film music for small orchestra, opus 45
1953 Fantasia per arpa e piccola orchestra, opus 51
1954-1955 Sinfonietta concertante, voor klarinet (in A), altsaxofoon (in Es) en klein orkest, opus 55
1955 Concert-ouverture, opus 56
1956 Rondo festoso, voor orkest, opus 57
1957 Concert, voor klarinet en orkest, opus 58
1. Andante con moto-Allegro-Andante con moto
2. Allegretto leggiero-Lento-Allegretto leggiero
1957 Symfonische muziek, voor groot orkest, opus 59
1. Allegro
2. Adagio molto espressivo, un poco strascinante
3. Allegro agitato
4. Andante maestoso
1962 Spes patriae, sinfonietta voor klein symfonie-orkest, opus 62
1. Allegro con spirito
2. Passacaglia con intermezzi (Andante tranquillo)
3. Allegro vivace e impetuoso
1963 Espressioni cordiali, sei bagattelle per orchestra a corde, opus 63
1964 Celdroom, radiofonische scène voor spreekstem, gemengd koor en orkest, opus 65 - tekst: H. M. van Randwijk
1964 Canti e giuochi, per flauto, oboe, clarinetto, fagotto, corno, orchestra a corde
1968 Concertino, per oboe e piccola orchestra, opus 70b
1971 Per sonare ed ascoltare, cinque canzoni per flauto ed orchestra, opus 73
1. Chiaro e maestoso
2. Vivace
3. Adagio ma non troppo
4. Allegretto leggiero
5. Finale retrospettivo
1977-1978 Five minute pieces for orchestra contemporary music of the Netherlands
1979 Cantus amoris, voor strijkorkest, opus 78
1981 Frivolités, drie stukken voor strijkinstrumenten, opus 81
1993 Poème, pour harpe et petit orchestre, opus 96

Werk voor harmonie- en fanfareorkest

1949 Capriccio, voor harmonieorkest, opus 35 nr. 1

Cantates

1946 Cantata Silesiana, voor driestemmig vrouwenkoor, fluit, strijkquartet en klavecimbel, opus 29 - tekst: Angelus Silesius
1948-1949 Love and strife, a serious cantata for contralto, flute, oboe d'amore (also oboe), viola and 'cello, opus 34 - words by Kathleen Raine
1. Mourning in spring 1943
2. Sorrow
3. Heroes
4. Interlude
5. Venus
6. The moment
7. Winged eros
1951 Een Amsterdamsch lied, cantate voor sopraan- en bariton-solo, fluit, klarinet, twee violen, altviool, violoncel, contrabas en piano , opus 40 - tekst: Jan Campert
1968 Fantasia quasi una cantata, per 12 strumenti ad arco, clavicembalo e mezzo-soprano, opus 71 - tekst: Andri Peer
1985-1986 Santa Espina, pour mezzo-soprano et orchestre, op thema's uit La Santa Espina van Enrice Morera i Viura, opus 88 - tekst: Louis Aragon

Werken voor koor

1944 Bicinia, voor tweestemmig vrouwenkoor met of zonder begeleiding (2 violen, hobo en altviool, 2 fluiten, 2 althobo's, 2 klarinetten of andere combinaties), opus 20
1933/1949 Het lied van 't dagelijks brood, voor gemengd koor, opus 36 no.2 - tekst: Bruno Schönlank
1951 Vier antieke fragmenten, voor a capella gemengd koor, opus 41
1. Voorzang - tekst: Terpander
2. Avondlied - tekst: Alkman
3. Spreuk - tekst: Simonides
4. Danslied - tekst: Alkman
1952 Lente, voor mannenkoor a capella, opus 36 nr. 3
1953 Round, voor achtstemmig gemengd koor, opus 50 - tekst: Orlando Gibbons
1960 Seizoenen een cyclus voor vierstemmig vrouwenkoor en fluit, opus 61
1976 Een lied voor Helene, voor gemengd koor
1980 Music for USC, five pieces for a cappella choir, opus 79
1. Love is anterior to life - tekst: Emily Dickinson
2. Central Park at dusk - tekst: Sara Teasdale
3. Forgetfulness - tekst: Hart Crane
4. Vagabonds - tekst: Langston Hughes
5. Dark summer - tekst: Louise Bogan
1985 Herinnering, twee liederen voor gemengd koor a capella, opus 93 - teksten: Clara Eggink en Bertus Aafjes

Vocale muziek met orkest of instrumenten

1937-1938 Vier Morgenstern liederen, voor sopraan en piano (of orkest), opus 3 - tekst: Christian Morgenstern
1. Der Morgen war von Dir erfüllt
2. Es ist Nacht
3. O, Nacht
4. Wasserfall bei Nacht
1939-1940 Sonnet, voor mezzo-sopraan en orkest, opus 9 - tekst: Ernst Toller
1940-1945 Twee sonnetten, voor mezzo-sopraan of bariton en piano, opus 10
1. Hy droech onse smerten - tekst: Jacobus Revius
2. Rebel, mijn hart - tekst: Jan Campert
1942 Kleine ouverture, voor sopraan en orkest, opus 14 - tekst: Christian Morgenstern
1943 Vorfrühling, voor mezzo sopraan en piano, opus 15
1. Die blätterlosen Pappeln stehn so fein - tekst: Christian Morgenstern
2. Es läuft der Frühlingswind durch kahle Alleen - tekst: Hugo von Hofmannsthal
3. Härte schwand - tekst: Rainer Maria Rilke
1945-1947 Tricinia, voor tenor, bariton en bas, opus 25
1947-1948 To an old love, voor mezzo sopraan en orkest, opus 32 - tekst: Ellen Marsh
1948-1950 Four trifles, voor een hoge stem en klein orkest, opus 33
1949-1951 Zes Nederlandse volksliederen - Serie I, voor 2 stemmen, opus 43
1951 Zes Nederlandse minneliederen - Serie III, voor zangstem en 2 instrumenten, opus 43
1952 Kleine suite (vocalises), voor sopraan en piano, opus 47
1. Maestoso
2. Con grazia, non troppo vivo
3. Molto tranquillo
4. Vivace e leggiero
5. Lento grazioso
1952/1995 Kleine suite (vocalises), voor sopraan, fluit, viool, altviool, violoncello en harp, opus 47a
1953 Negro lament, voor contralt, altsaxofoon en piano, opus 49 - tekst: Langston Hughes
1. Proem
2. Harlem night song
3. Troubled woman
4. The white ones
5. Roland Hayes beaten (Georgia: 1942)
6. Epilogue
1958-1960 Odysseus and Nausikaa, madrigal voor sopraan, alt, tenor, baritone en harp, opus 60 - tekst van Homerus in vertaling van E.V. Rieu en fragmenten van Alkman en Sappho
1965 Hymnus, voor sopraan en groot orkest, opus 67 - tekst: Ingeborg Bachmann, "An die Sonne"
1978 Hommage à Mallarmé, voor chant, flûte, violoncelle et piano, opus 80 - tekst: Stéphane Mallarmé
1983 Vrijheid, voor gemengd koor, 2 recitanten, mezzo-sopraan, fluit en strijkorkest, opus 83
1. Introitus
2. Koor
3. Canon
4. Lied
5. Koraal en Arioso
6. Lied (herhaling)
7. Intermezzo
8. Finale en coda
1988 November, drei Lieder nach deutschen Gedichten für Mezzosopran und Klavier, opus 90
1992 ... ein fremdes Völkchen ..., Gedichte von Rose Ausländer für vier Frauenstimmen (2 sopranen en 2 alten) gesetzt, Opus 95
1996 Drei Lieder nach Gedichten von Günter Eich, voor mezzosopraan en piano, opus 99
1. Wie grau es auch regnet
2. Die Totentrompete
3. Die Häherfeder
1996-1997 Drei Lieder nach Gedichten von Günter Eich, versie voor mezzosopraan en klein ensemble, opus 99a
1997 Adagio, für Streichorchester und Sprecherin, Opus 100 - tekst: Sophie Scholl
2001 Saraband, voor mezzo sopraan en harp, opus 103

Kamermuziek

1937 Sonate, voor violoncello solo, opus 2
1. Andante
2. Allegro
3. Adagio
1939 Muziek bij Het drijvende eiland, voor fluit, twee klarinetten, trompet, slagwerk, viool, contrabas en piano, opus 5
1942 Quintet, voor fluit, hobo, klarinet, fagot en basklarinet, opus 13
1944 Aria, voor trompet en piano, opus 18
1944 Aubade, voor fluit, opus 19a
1944 Duettino pastorale, voor twee violen, opus 23 no. 2
1945 Ronde champêtre, voor fluit en klavecimbel, opus 19b
1945 Sonatine, voor trompet, hoorn en trombone, opus 26
1945 Trois pièces, pour deux cors, opus 24a
1946 Vier bagatellen, voor viool en piano, opus 23
1950 Partita, voor viool en piano, opus 38 no. 1
1950-1951 Trio serio, voor altviool, violoncel en piano, opus 38 no. 2
1951 Sonata da camera, per flauto e arpa, opus 42
1951 Zes canonische inventies - Serie II, voor 2 blokfluiten, opus 43
1952 Divertimento, voor klarinet, fagot, hoorn, viool, altviool en contrabas, opus 46
1. Entrata
2. Scherzo 1
3. Canzone
4. Scherzo 2
5. Rondo
6. Congedo
1952 Kwartet, voor twee violen, altviool en cello, opus 44
1. Allegro impetuoso
2. Lento
3. Allegro appassionato
4. Allegretto leggiero
5. Finale (Poco adagio)
1963 Quattro invenzioni, per quattro corni, opus 64
1967 Concertino, voor hobo, viool, altviool en cello, opus 70a
1975 Sonata, per flauto, flauto alto (in Sol), opus 76 nr. 2
1978 Canzone, voor 2 klarinetten, bassethoorn en basklarinet, opus 76 nr. 4
1978 Pastorale, voor panfluit, opus 76 nr. 6
1979 Piccola fantasia, voor fluit, opus 76 nr. 7
1983-1984 Trois nocturnes, pour violoncelle et harpe, opus 84
1985 Sonate, pour hautbois, cor et clavecin, opus 85
1985-1986 Capriccio, voor sopraan-, alt-, tenor- en baritonsaxofoon, opus 86
1986 Preludio e fughetta, per tre trombe in Do, opus 76 nr. 8
1987 Adagio, voor viool en piano, opus 89
1989 Preludio, notturno e capriccio, per violino, viola e violoncello, opus 91
1990 Impromptu voor altviool solo
1991-1992 Quartetto II (Fantasia), per quartetto d'archi, opus 94
1994-1995 Quintette, pour flûte, violon, alto, violoncelle et harpe, opus 97
1996 Duetto per due violini, opus 98

Werk voor orgel

1979 Eine alte Geschichte, voor orgel

Werken voor piano

1934 Scherzino, opus 0
1935-1936 10 eenvoudige klavierstukken, opus 1
1937-1938 Suite voor piano
1944 Valses sentimentales, voor piano vierhandig, opus 21
1945 Oost West, thuis best, opus 27
1947 Six moments musicaux, opus 31
1954 Valses nobles, voor piano vierhandig, opus 52
1964 "Cadenzas for the Concertos in C major K.467 and in C major, K.503 by W.A. Mozart"
1964 "Cadenzas for the Concertos in E flat major K.482 and in D major, K.537 by W.A. Mozart"
1969-1970 Fünf Epigramme und ein Capriccio, voor piano solo, opus 72
1989-1990 Paesaggi, (Paysages - Landschaften) una fantasia per pianoforte, opus 92

Werk voor klavecimbel

1953 Suite, voor klavecimbel
1. Toccata
2. Intermezzo I
3. Passacaglia
4. Intermezzo II (Canon)
5. Fuga

Werken voor harp(en)

1950 Pour le tombeau d'Orphée, danse élégiaque pour harpe seule
1951 Kleine suite, voor twaalf harpen (in samenwerking met Lex van Delden)
1. Prelude
2. Allegro
3. Valse lente
4. Fughetta
5. Finale
1963 Berceuse brève, pour harpe, opus 75 nr. 1
1969 Allegro vivace, per due arpe, opus 75 no. 2
1975 Molto lento, voor harp, opus 75 no. 3
1978 Allegro, con precisione, per arpa sola, opus 75 nr. 4
1984/1994 Allegro fugato, per tre arpe, opus 75 nr. 5
1985-1986 Six easy studies for harp, opus 87
1986 Sonorités opposées, pour harpe seule, opus 75 no. 6
1999 Rapsodie, voor harp solo, opus 102

Werk voor gitaar

1944 Twee stukken voor gitaar, opus 22
1. Folia, opgedragen aan Freek Mulders^[3]
2. Habanera, opgedragen aan Wim Gaffel

Werk voor slagwerk

1975/1998 Adagio, per strumenti a percussione e pianoforte (a 4 mani), opus 74

Publicaties (selectie)

Marius Flothuis: Mozart, Den Haag 1940
Marius Flothuis: Hedendaagse Engelse componisten, Amsterdam 1949
Marius Flothuis: Pianomuziek, Bilthoven 1959
Marius Flothuis: Mozarts Bearbeitungen eigener und fremder Werke, diss. Amsterdam 1969
Marius Flothuis: Notes on notes: selected essays, Buren 1974
Marius Flothuis: 'Mahler interpretiert Mahler', in: Nachrichten zur Mahler-Forschung 9 (1981), p. 6-9.
Marius Flothuis: Composities van Belle van Zuylen, 1. Airs et Romances, 2. Menuetten, 3. Klaviersonates, Amsterdam 1983
Marius Flothuis en H. van Dijk: 75 jaar GeNeCo: de geschiedenis van het Nederlands Genootschap van Componisten, Amstelveen 1988
Marius Flothuis: Denken over muziek, Kampen 1993
Marius Flothuis: ... exprimer l'inexprimable ..., essai sur la mélodie française depuis Duparc, en dix-neuf chapitres et huit digressions, Amsterdam 1996
Marius Flothuis: Mozarts Klavierkonzerte - Ein musikalischer Werkführer, München 1998
Marius Flothuis: Mozarts Streichquartette - Ein musikalischer Werkführer, München 1998
Marius Flothuis: 'Autograph - Abschrift - Erstdruck. Eine kritische Bewertung', in: Mozart-Jahrbuch 2001, Kassel 2003

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Joyce Kiliaan, Marius Flothuis. Forbidden Music Regained (1999). Gearchiveerd op 7 december 2019. Geraadpleegd op 11 december 2019.
↑ Wim Wirtz, De laatste dagen in Kamp Vught. de Volkskrant (4 mei 2001). Geraadpleegd op 11 december 2019.
↑ Twee Stuken voor gitaar (Wim Hoogewerf, guitarra) - Biblioteca de la Guitarra y Cuerda Pulsada. Twee Stuken voor gitaar (Wim Hoogewerf, guitarra) - Biblioteca de la Guitarra y Cuerda Pulsada. Gearchiveerd op 26 december 2023. Geraadpleegd op 26 december 2023.

Kiliaan, Joyce: ‘Marius Flothuis und deutsche Kultur’, in: Fliessende Übergänge. Historische und theoretische Studien zu Musik und Literatur, Amsterdam 1997, p. 53-88
Kiliaan, J.A.: Marius Flothuis, Donemus Uitgeverij en Bibliotheek van eigentijdse Nederlandse Muziek, Amsterdam 1999
Kiliaan, Joyce: ‘Vorser, vernieuwer, behoeder’: in Preludium, oktober 2014, p. 22-24
Kiliaan, Joyce: ‘Flothuis: Cantus amoris’, in: Preludium, oktober 2014, p. 51-52 [programmatoelichting]
Kiliaan, J.A.: ‘Marius Flothuis – Componist, wetenschapper en humanist’, in: Carine Alders en Eleonore Pameijer (eds.), Vervolgde componisten in Nederland. Verboden muziek in de Tweede Wereldoorlog, Amsterdam 2015, p. 79-86
Kiliaan, J.A.: ‘Marius Flothuis – Komponist, Wissenschaftler und Humanist’, in: Carine Alders, Eleonore Pameijer (Hg.), Verfolgte Komponisten in den Niederlanden. Verbotene Musik im Zweiten Weltkrieg, Berlin, Leipzig 2020, p. 70-77

Beynon, Emily: ‘An Introduction to Marius Flothuis (1914-2001)’, in: The New York Flute Club Newsletter, January 2021, p. 4-5, p. 7
https://www.nyfluteclub.org/uploads/newsletters/2020-2021/21-January-NYFC-Newsletter-final-low.pdf
info Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2003 door Emanuel Overbeeke via DBNL
info op website Leo Smit Stichting door Diet Scholten
info bij Donemus
info Muziekencyclopedie van Beeld en Geluid

[1] Joyce Kiliaan, Marius Flothuis. Forbidden Music Regained (1999). Gearchiveerd op 7 december 2019. Geraadpleegd op 11 december 2019.

[2] Wim Wirtz, De laatste dagen in Kamp Vught. de Volkskrant (4 mei 2001). Geraadpleegd op 11 december 2019.

[3] Twee Stuken voor gitaar (Wim Hoogewerf, guitarra) - Biblioteca de la Guitarra y Cuerda Pulsada. Twee Stuken voor gitaar (Wim Hoogewerf, guitarra) - Biblioteca de la Guitarra y Cuerda Pulsada. Gearchiveerd op 26 december 2023. Geraadpleegd op 26 december 2023.

[1]

[2]

[3]