Maurice Goldhaber

Maurice Goldhaber
Maurice Goldhaber
Doğum	18 Nisan 1911; Lemberg, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (şimdiki Lviv, Ukrayna)
Ölüm	11 Mayıs 2011 (100 yaşında); East Setauket, New York, ABD
Mezun olduğu okul(lar)	Berlin Üniversitesi; Cambridge Universitesi
Tanınma nedeni	Nötrinolar ve negatif sarmallık
Ödüller	Tom W. Bonner Nükleer Fizik Ödülü (1971); Ulusal Bilim Madalyası (1983); Wolf Fizik Ödülü (1991); J. Robert Oppenheimer Anma Ödülü (1982); Fermi Ödülü (1998)
Kariyeri
Dalı	Fizikçi
Çalıştığı kurum	Cavendish Laboratuvarı
Doktora; danışmanı	James Chadwick

Maurice Goldhaber (18 Nisan 1911 - 11 Mayıs 2011), 1957'de (Lee Grodzins ve Andrew Sunyar ile birlikte) nötrinoların negatif sarmallığa sahip olduğunu belirleyen Amerikalı fizikçidir.

Biyografi

18 Nisan 1911'de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Lemberg kentinde, şimdiki adıyla Ukrayna'ya bağlı Lviv'de Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Oğlu Alfred Goldhaber, SUNY Stony Brook'taki CN Yang Teorik Fizik Enstitüsünde profesördür. Torunu David Goldhaber-Gordon, Stanford Üniversitesi'nde fizik profesörü olarak görev yapmaktadır.

1934 yılında İngiltere Cambridge'te, bulunan Cavendish Laboratuvarı'nda James Chadwick ile birlikte çalışmıştır. Bu çalışmalarda nükleer foto-elektrik etki aracılığıyla, nötronun proton üzerinde bozunmaya yetecek kadar büyük bir kütleye sahip olduğunu keşfettiler. 1938 yılında Illinois Üniversitesi'ne geçti. 1940'larda karısı Gertrude Scharff-Goldhaber ile birlikte beta parçacıklarının elektronlarla aynı olduğunu keşfetti. 1950 yılında Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nda çalışmaya başladı.

Goldhaber fizik eğitimine Berlin Üniversitesi'nde başladı. Daha sonra Cambridge Üniversitesi, Magdalene Koleji'ndeki doktorasını 1936'da tamamladı. Edward Teller ile dev-dipol nükleer rezonansının protonlara karşı bir grup olarak titreşen bir çekirdekteki nötronlardan kaynaklandığını öne sürdü. (Goldhaber-Teller modeli)

1955'te Hartland Snyder ile antiprotonların var olamayacağına dair bir iddiaya girdi. Bahsi kaybettiğinde, evrende anti-maddenin bol görünmemesinin nedeninin, Büyük patlama'dan önce tek bir parçacık olan evrenin var olması ve daha sonra "kozmon" ve "anti-maddeye" bozunması olduğunu öne sürdü. Kozmonnun daha sonra bilinen kozmosu üretmek için bozunduğunu açıkladı. 1950'lerde elektronlar, protonlar ve nötronlar gibi tüm fermiyonların^[1]ikili olduğunu, yani her biri benzer daha ağır bir parçacıkla ilişkili olduğunu öne sürdü. Ayrıca, Goldhaber-Christie modeli olarak bilinen modelde, varsayımsal garip parçacıkların sadece 3 temel parçacığın bileşimi olduğunu iddia etti. 1961 yılında 1973 yılına kadar Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nın direktörlüğünü yaptı.

Goldhaber kariyeri boyunca birçok ödül aldı. 1983'te Ulusal Bilim Madalyası'nı^[2] 1985'te Amerikan Başarı Akademisi Altın Plaka Ödülü'nü^[3] 1991'de Wolf Fizik Ödülü'nü,^[4] 1982'de J. Robert Oppenheimer Anma Ödülü'nü Robert Marshak ile birlikte kazandı.^[5] 1998 yılında Fermi Ödülü'nü aldı.^[6] ABD Ulusal Bilimler Akademisi^[7] Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi^[8] ve Amerikan Felsefe Topluluğu üyesidir.^[9]

Goldhaber, 11 Mayıs 2011'de East Setauket, New York'ta bulunan evinde 100 yaşındayken öldü.^[10]

2001 yılında, Brookhaven Ulusal Laboratuvarı, Gertrude ve Maurice Goldhaber Elit Burs ödülünü hayata geçirdi. Bu burslar, alanlarının sınırlarında bağımsız araştırma için güçlü bir arzuya sahip olan üstün yetenek ve referanslara sahip, kariyerinin başındaki bilim insanlarına verilmektedir.^[11]

Kaynakça

^ Goldhaber, Maurice (2002), A closer look at the elementary fermions. (Temel fermiyonlara daha yakından bir bakış), 1 (99), ss. 33-6, arXiv:hep-ph/0201208 $2, Bibcode:2002PNAS...99...33G, doi:10.1073/pnas.221582298, PMC 117509 $2, PMID 11773637
^ "Maurice Goldhaber at the President's National Medal of Science (Maurice Goldhaber, Başkan'ın Ulusal Bilim Madalyası'nda)". National Science Foundation. 1983. 9 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
^ "Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement (Amerikan Başarı Akademisi Altın Plaka Ödülleri)". www.achievement.org. American Academy of Achievement. 15 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
^ "Wolf Prizes Recognize Work on Nuclear and Particle Physics and NMR (Wolf Ödülleri, Nükleer ve Parçacık Fiziği ve NMR Üzerine Çalışmaları Tanıdı)". Physics Today. 7 (44). Amerikan Fizik Enstitüsü. 1991. s. 69. doi:10.1063/1.2810163. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
^ "Oppenheimer Prize awarded to Goldhaber and Marshak (Oppenheimer Ödülü Goldhaber ve Marshak'a verildi)". Physics Today. 9 (35). Amerikan Fizik Enstitüsü. Eylül 1982. s. 89. Bibcode:1982PhT....35i..89.. doi:10.1063/1.2915276. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
^ "Maurice Goldhaber, 1998" (İngilizce). U.S. Department of Energy Office of Science(ABD Enerji Bakanlığı Bilim Ofisi). 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
^ "Üye Rehberi - Maurice Goldhaber" (İngilizce). U.S. National Sciences Academy (ABD Ulusal Bilimler Akademisi). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
^ "Dr. Maurice Goldhaber" (İngilizce). American Academy of Arts & Sciences (Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi). 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
^ "American Philosophical Society Member History (Amerikan Felsefe Topluluğu Üye Tarihçesi)" (İngilizce). American Philosophical Society (Amerikan Felsefe Topluluğu). 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
^ Kenneth Chang (17 Mayıs 2011). "Maurice Goldhaber, Atomic Physicist, Is Dead at 100 (Atom Fizikçisi Maurice Goldhaber, 100 Yaşında Öldü)". New York Times (İngilizce). 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. Dr. Goldhaber was director of the Brookhaven lab from 1961 to 1973, overseeing experiments there that led to three Nobel Prizes. His most famous contribution to science’s basic understanding of how the universe works involved the ghostly, perplexing subatomic particles known as neutrinos. (Dr. Goldhaber, 1961'den 1973'e kadar Brookhaven laboratuvarının direktörlüğünü yaptı ve orada üç Nobel Ödülü'ne vesile olan deneyler yaptı. Bilimin evrenin nasıl çalıştığına dair temel anlayışına yaptığı en ünlü katkı, nötrinolar olarak bilinen varsayımsal, garip atom altı parçacıkları içeriyordu.)
^ "Goldhaber Distinguished Fellowship". Brookhaben National Laboratory (Broohaben Ulusal Laboratuvarı). 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

Dış bağlantılar

BNL, Goldhaber'in 90. yılını kutluyor 26 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Goldhaber'in dönen nötrino deneyinin açıklaması 11 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Maurice Goldhaber 10 Ocak 1967, Amerikan Fizik Enstitüsü, Niels Bohr Kütüphanesi ve Arşivleri ile Sözlü Tarih röportaj dökümü 12 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wolf Fizik Ödülü

[goldhaber-fermions-1] Goldhaber, Maurice (2002), A closer look at the elementary fermions. (Temel fermiyonlara daha yakından bir bakış), 1 (99), ss. 33-6, arXiv:hep-ph/0201208 $2, Bibcode:2002PNAS...99...33G, doi:10.1073/pnas.221582298, PMC 117509 $2, PMID 11773637

[nsf-gov-2] "Maurice Goldhaber at the President's National Medal of Science (Maurice Goldhaber, Başkan'ın Ulusal Bilim Madalyası'nda)". National Science Foundation. 1983. 9 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[golden-plate-3] "Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement (Amerikan Başarı Akademisi Altın Plaka Ödülleri)". www.achievement.org. American Academy of Achievement. 15 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[physics-today-4] "Wolf Prizes Recognize Work on Nuclear and Particle Physics and NMR (Wolf Ödülleri, Nükleer ve Parçacık Fiziği ve NMR Üzerine Çalışmaları Tanıdı)". Physics Today. 7 (44). Amerikan Fizik Enstitüsü. 1991. s. 69. doi:10.1063/1.2810163. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[physics-today-2-5] "Oppenheimer Prize awarded to Goldhaber and Marshak (Oppenheimer Ödülü Goldhaber ve Marshak'a verildi)". Physics Today. 9 (35). Amerikan Fizik Enstitüsü. Eylül 1982. s. 89. Bibcode:1982PhT....35i..89.. doi:10.1063/1.2915276. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[osti-gov-6] "Maurice Goldhaber, 1998" (İngilizce). U.S. Department of Energy Office of Science(ABD Enerji Bakanlığı Bilim Ofisi). 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[nasonline-org-7] "Üye Rehberi - Maurice Goldhaber" (İngilizce). U.S. National Sciences Academy (ABD Ulusal Bilimler Akademisi). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[amacad-org-8] "Dr. Maurice Goldhaber" (İngilizce). American Academy of Arts & Sciences (Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi). 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[aphilsoc-org-9] "American Philosophical Society Member History (Amerikan Felsefe Topluluğu Üye Tarihçesi)" (İngilizce). American Philosophical Society (Amerikan Felsefe Topluluğu). 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[nytobit-10] Kenneth Chang (17 Mayıs 2011). "Maurice Goldhaber, Atomic Physicist, Is Dead at 100 (Atom Fizikçisi Maurice Goldhaber, 100 Yaşında Öldü)". New York Times (İngilizce). 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. Dr. Goldhaber was director of the Brookhaven lab from 1961 to 1973, overseeing experiments there that led to three Nobel Prizes. His most famous contribution to science’s basic understanding of how the universe works involved the ghostly, perplexing subatomic particles known as neutrinos. (Dr. Goldhaber, 1961'den 1973'e kadar Brookhaven laboratuvarının direktörlüğünü yaptı ve orada üç Nobel Ödülü'ne vesile olan deneyler yaptı. Bilimin evrenin nasıl çalıştığına dair temel anlayışına yaptığı en ünlü katkı, nötrinolar olarak bilinen varsayımsal, garip atom altı parçacıkları içeriyordu.)

[bnl-11] "Goldhaber Distinguished Fellowship". Brookhaben National Laboratory (Broohaben Ulusal Laboratuvarı). 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]