İçeriğe atla

Merlot

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Merlot
Üzüm (Vitis)
Asmasında Merlot üzümleri
RengiSiyah
Diğer adıPicard, Langon
Önemli üretim yerleriBordo, Long Island, Napa, Sonoma County, Şili, Romanya, Avustralya, Macaristan
Önemli şaraplarGüney Afrika, Saint-Émilion, Pomerol
İdeal toprak türüKilli toprak
TehlikelerCoulure
Çiçek cinsiyetiHermafrodit
VIVC kimliği7657

Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.

Merlot'un yumuşaklığı ve tombulluğu erken olgunlaşmasıyla birleştiğinde daha fazla tanene meyilli, daha sert ve geç olgunlaşan Cabernet Sauvignon ile harmanlamasıyla Merlot popüler bir üzüm oldu.[1]

Merlot, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Malbec ve Petit Verdot ile birlikte Bordo şarabı yapımında kullanılan ve Bordeaux şarap bölgelerinde çok yetiştirilen üzümlerdendir.

Merlot aynı zamanda birçok pazarda en popüler kırmızı şarap çeşitlerindendir.[2] Bu esneklik, Merlot'u dünyanın en çok dikilen üzüm çeşitlerinden biri yapmaya yardım etti. 2004 itibarıyla, Merlot'nun dünyada 260.000 hektar (640.000 akre) alanda en çok yetiştirilen üçüncü üzüm çeşidi olduğu tahmin ediliyordu.[3] 2015 yılında Merlot yetiştirilen alan 266.000 hektar (660.000 akre) ile artmaya devam etti.[4]

Merlot dünya çapında üretilirken, geleneksel ve uluslararası olarak iki tip üretim tarzı vardır.. Yeni dünya üzüm bölgelerince tercih edilen uluslararası tarz, fizyolojik olgunlaşmayı kazanmak ve mürekkepli, yoğun kadifemsi tanenleriyle erik ve böğürtlen meyveli, yüksek alkollü ve özlü tam-gövdeli mor renkli şarap yapmak için geç hasatı vurgulamaya eğilimlidir. Bu uluslararası tarz pek çok Bordo şarap üreticisince uygulanırken taze, kırmızı meyve aromaları (ahududu, çilek) ve potansiyel olarak yapraklı, bitkisel notalara sahip orta alkollü daha çok orta gövdeli şaraplar yapan Merlot'un geleneksel “Bordeaux tarzı” Merlot asiditesini sürdürmek için daha erken toplanan Merlot gerektirir.[5]

Tarihçe ve isim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Karakteristik koyu mavi rengiyle Merlot üzümlerinden oluşan bir ana salkım ve buna bağlı "yan salkım"

Merlot'tan (Merlau eşanlamlısı) ilk kaydedilen söz, 1784 yılında Libournais bölgesindeki üzümden yapılan şarabı bölgenin en iyilerinden biri olarak etiketleyen yerel bir Bordeaux yetkilisinin notlarındaydı.

1824 yılında, Médoc şarabıyla ilgili bir makalede Merlot kelimesi ortaya çıktı ve bu üzümün adını, asmadaki olgun üzümleri yemeyi seven yerel karatavuktan (Oksitanca dilinin yerel versiyonunda merlau, standart Fransızcada merle denir) aldığından bahsedildi.

19. yüzyıldan kalma üzümün diğer tanımları, Garonne Nehri boyunca bulunan adalardan birinden kaynaklandığı düşünülen üzümün lou seme doù flube ("nehirdeki fide" anlamına gelir) çeşidi olarak adlandırıldı.[1]

19. yüzyıla gelindiğinde Gironde'nin "Sol Yakası"ndaki Médoc'ta düzenli olarak dikiliyordu.[6] 1956'daki şiddetli don ve 1960'lardaki çeşitli bağ bozumlarının çürümeye başlamasını da içeren birçok aksaklığın ardından, Bordeaux'daki Fransız yetkililer 1970 ile 1975 yılları arasında yeni Merlot asma ekimini yasakladı.[7]

İlk kez 1855'te İtalya'da Venedik civarında Bordò eşanlamlısıyla kaydedildi. Üzüm İsviçrelilere 19. yüzyılda Bordeaux'dan tanıtıldı ve 1905 ile 1910 yılları arasında İsviçre'nin Ticino kantonunda kaydedildi.[6] 1990'larda Merlot'nun, Amerika Birleşik Devletleri'nde popülerliğinin arttığını görüldü. ABD'de genel olarak kırmızı şarap tüketimi, Fransız Paradoksu ve şarabın ve muhtemelen resveratrol kimyasalının olası sağlık yararları hakkındaki 60 Minutes raporunun yayınlanmasının ardından arttı. Merlot'un popülaritesi kısmen şarabın adını telaffuz etmenin göreceli kolaylığından ve onu bazı şarap içenlere daha yaklaşılabilir kılan yumuşak, meyveli profilinden kaynaklanıyordu.[8]

Bağcılık

[değiştir | kaynağı değiştir]
Red Mountain AVA'daki Hedges bağından bir Merlot yaprağı

Merlot üzümleri, gevşek büyük meyve salkımlarıyla tanımlanır. Rengi, Cabernet Sauvignon üzümlerinden daha açık mavi/siyah renk tonundadır ve üzümü, ince kabuklu ve birim hacim başına daha az tanenlidir.

Normalde Cabernet Sauvignon'dan iki hafta daha erken olgunlaşır. Ayrıca Cabernet ile karşılaştırıldığında, Merlot üzümlerinde daha çok şeker ve daha az malik asit vardır.[7] Ampelograf J.M. Boursiquot, Merlot'un en iyi özelliklerinden bazılarını ebeveyn çeşitlerinden aldığını belirtti- mesela bereketi ve kolay olgunlaşma yeteneği Magdeleine Noire des Charentes'ten, renk, tanen ve fenolik tad potansiyeli Cabernet Frangı'ndandır.[1]

Merlot soğuk, özellikle demirli, killi topraklarda yetişir. Asmanın erken tomurcuklanma eğilimi don riski yaratır.

İnce kabuklu olması, Botrytis demet çürüklüğü denilen bağ hastalığına hassasiyetini artırır. Çiçeklenmede kötü hava koşulları olursa Merlot asması, Coulure (Çiçeğin döllenmesini engelleyen tehlike) geliştirebilir.[9] Asma ayrıca tüylü küflenmeye karşı hassas olabilir (ancak toz küllemeye karşı diğer Bordeaux çeşitlerinden iyidir) ve Cicadellidae böcek çeşitlerinin neden olduğu enfeksiyona karşı ise daha dayanıklıdır.[1]

Yamaç tabanından daha çok, iyi drene edilmiş toprakta gelişen asma için su stresi önemlidir.

Budama, asmayı sadece birkaç tomurcuk kesilerek yapılan "kısa" budamanın en iyisi olduğuna inanan üreticilerin ürettiği şarabın kalitesinde önemli rol oynar.

Şarap danışmanı Michel Rolland, kaliteyi artırmak için Merlot üzümlerinin verimlerini azaltmanın önemli bir savunucusudur.[6]

Asmanın yaşı da önemlidir, yaşlı asmalar ortaya çıkan şaraba karakter katar.[7]

Merlot üzümünün bir özelliği, ilk olgunluk seviyesine ulaştığında, bazen birkaç gün içinde hızla olgunlaşmasıdır. Merlot için doğru hasat zamanı konusunda iki düşünce okulu vardır. Château Pétrus'un şarap üreticileri, şarabın asitliği ve inceliğinin yanı sıra yaşlanma potansiyelini en iyi şekilde korumak için erken toplamayı tercih eder. Rolland gibi diğerleri geç hasatı ve biraz fazla olgunlukla gelen tane gövdesini tercih eder.[6]

Şarap bölgeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Merlot, üzümün anavatanı Fransa da dahil olmak üzere birçok bölgede asma ekimleri daha iyi bilinen Cabernet Sauvignon'u bile geride bırakan dünyanın en çok ekilen üzüm çeşitlerinden biridir.[1] Fransa'da dünyadaki toplam Merlot ekiminin yaklaşık üçte ikisi yapılır.[9] Fransa'nın ötesinde İtalya (ülkenin en çok dikilen 5. üzümünün olduğu yer), Cezayir,[10] Kaliforniya, Romanya, Avustralya, Arjantin, Bulgaristan, Kanada, Şili, Yunanistan, Yeni Zelanda, Güney Afrika, İsviçre, Hırvatistan, Macaristan, Karadağ, Slovenya, Meksika ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Washington, Virginia ve Long Island gibi yerlerde de yetiştirilir.

Cabernet Sauvignon yetişen birçok bölgede Merlot da yetişir, ancak bu bölgelerin daha serin kısımlarında yetiştirilme eğilimindedir. Çok sıcak bölgelerde Merlot çok erken olgunlaşır.[6]

İsrail gibi yerlerde Merlot yetiştirilen 1.000 hektar (2.500 akre) ile Cabernet Sauvignon'dan sonra en çok ekilen ikinci üzüm çeşididir ve "Yeni Dünya-tarzı" şaraplar yapar. Merlot, 2010'da 429 hektar (1.060 akre) ile yetiştirildiği gibi Türkiye'de, Malta ve Kıbrıs da vardır.[1]

Şaraplar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Merlot üzüm çeşidi erik aromalarıyla yumuşak, kadifemsi şaraplar yapar. Merlot şarapları Cabernet Sauvignon'dan daha hızlı olgunlaşma eğilimindeyken bazı örnekler on yıllarca şişede yaşlanmaya devam edebilir.[9]

Merlot'un üç ana tarzı vardır- çok az tanenli yumuşak, meyveli, pürüzsüz şarap; daha tanen yapılı meyveli şarap; ve Cabernet Sauvignon'un profilinde yapılmış güçlü, oldukça tanenli tarz.

Merlot ile yaygın ilişkilendirilen meyve notalarından bazıları arasında kuş üzümü, siyah ve kırmızı kiraz, böğürtlen, yaban mersini, dut, Olallieberry ve erik vardır. Sebze ve toprak notaları arasında siyah ve yeşil zeytin, kola fıstığı, dolmalık biber, rezene, humus, deri, mantarlar, ravent ve tütün bulunur. Genellikle Merlot ile ilişkilendirilen çiçek ve bitki notaları arasında yeşil ve siyah çay, okaliptüs, defne, nane, kekik, çam, biberiye, adaçayı ve sarsaparilla vardır.

Merlot meşe'de uzun zaman geçirdiğinde şarapta karamel, çikolata, hindistan cevizi, kahve çekirdeği, dereotu otu, mocha, pekmez, duman, vanilya ve ceviz notaları oluşabilir.[8]

Beyaz Merlot

[değiştir | kaynağı değiştir]

Beyaz Merlot, Beyaz Zinfandel ile aynı şekilde yapılır. Üzümler ezilir ve çok kısa bir kabuk temasından sonra elde edilen pembe tane suyu şıradan akar ve sonra fermente edilir. Normalde bir miktar ahududu vardır. Beyaz Merlot ilk olarak 1990'ların sonunda pazarlandı. İsviçre'de Ticino bölgesinde bir tür Beyaz Merlot üretilir ancak daha çok bir rosé olarak kabul edilir.[6] Beyaz Merlot, Merlot ve 1891'de keşfedilen Folle blanche[1][11] arasında bir melez üzüm çeşidi olan ne Merlot blanc ile karıştırılmalı ne de Merlot üzümünün beyaz mutant çeşidi ile karıştırılmalıdır.

Yiyecek eşleştirmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yiyecek ve şarap eşleştirmesinde, Merlot'un çeşitliliği pek çok eşleme seçeneği sunar. Cabernet Sauvignon'un benzeri Merlot'lar, ızgara ve kavrulmuş et vb. yemeklerle iyi eşleşir. Daha yumuşak, daha meyveli Merlotlar (özellikle Washington Eyaleti ve Kuzeydoğu İtalya gibi soğuk iklim bölgelerinden daha yüksek asitliler) Pinot noir ile aynı yiyecek eşleştirmesine uyar. Somon, mantarlı yemekler, pazı ve İtalyan Hindibası gibi yeşilliklerle Merlot iyi eşleşir.

Hafif gövdeli Merlotlar'ın yanında özellikle domuz pastırması veya kurutulmuş jambon (italyanca: prosciutto) gibi protein açısından zengin yiyeceklere sarılmış karides ve deniz tarağı gibi kabuklu deniz ürünleri iyi gidebilir.

Merlot şarabının meyve aromalarını bastırabilen güçlü ve mavi damarlı peynirlerle Merlot iyi gider. Baharatlı yiyeceklerin kapsaisinleri Merlot'taki alkolü vurgular, daha tanenli ve buruk tad verir.[8]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e f g Robinson, J.; Harding, J.; Vouillamoz, J. (2012). Wine Grapes — A complete guide to 1,368 vine varieties, including their origins and flavours. Allen Lane. ss. 630-634. ISBN 978-1-846-14446-2. 
  2. ^ "Wine Business Journal listing of varietal sales". 13 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ J. Robinson (ed) The Oxford Companion to Wine Third Edition, Oxford University Press 2006, pg. 746: "Vine varieties", 0-19-860990-6
  4. ^ "Distribution of the world's grapevine varieties" (PDF). oiv.int. International Organisation of Vine and Wine. 28 Şubat 2018. 1 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2018. 
  5. ^ Wine & Spirits Education Trust "Wine and Spirits: Understanding Wine Quality" pgs 6-9, Second Revised Edition (2012), London, 9781905819157
  6. ^ a b c d e f Clarke, Oz (2001). Encyclopedia of Grapes, pp. 129–133. Harcourt Books. 0-15-100714-4
  7. ^ a b c Robinson, J. (1986). Vines, Grapes & Wines, pp. 91–94. Mitchell Beazley. 1-85732-999-6
  8. ^ a b c E. Goldstein "Perfect Pairings" pg 148–152 University of California Press 2006 978-0-520-24377-4
  9. ^ a b c J. Robinson Jancis Robinson's Wine Course Third Edition pg 142–143 Abbeville Press 2003 0-7892-0883-0
  10. ^ "Historique – Office National de Commercialisation des produits Viti-vinicoles". www.oncv-groupe.com (Fransızca). 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  11. ^ Merlot blanc 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Vitis International Variety Catalogue, accessed 2011-09-21
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Merlot&oldid=34210514" sayfasından alınmıştır