Metody z Tesaloniki
| Misjonarz, biskup | |
 Ikona ze studni przy Grabarce przedstawiająca św. Metodego | |
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 815–820 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 kwietnia 885 |
| Czczony przez | |
| Wspomnienie |
14 lutego (Kościół katolicki), 11 maja (Cerkiew prawosławna) |
| Atrybuty |
zwój z cyrylicą, kielich, krzyż i księga |
| Patron |
Europy, Słowian |
| Data konsekracji |
po 869 |
|---|---|
| Konsekrator |
Metody z Tesaloniki[1], cs. Мефодии (ur. ok. 815–820 w Tesalonice, zm. 8 kwietnia 885 w Velehradzie) – jeden z braci sołuńskich, misjonarz, arcybiskup, święty Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się pomiędzy 815 a 820 rokiem w Sołuniu i był starszym bratem Cyryla-Konstantyna[1]. Pracował jako urzędnik, pełnił funkcję archonta jednej ze słowiańskich prowincji, jednakże w 840 roku postanowił porzucić karierę urzędniczą i wstąpić do klasztoru w Bitynii[1]. Zmienił wówczas chrzcielne imię Michał na Metody i wkrótce potem został igumenem klasztoru Polychron[1]. Gdy do zakonu wstąpił także Cyryl, obaj w 860 roku udali się do Chazarów[1]. Misję ewangelizacji prowadzili także w Panonii i na Morawach[2]. Po oskarżeniach ze strony niemieckich duchownych udali się do Rzymu, gdzie zmarł Cyryl[3]. Po śmierci brata, Hadrian II udzielił sakry Metodemu i mianował arcybiskupem Moraw i Panonii, a także legatem papieskim[3]. Jednocześnie przywrócił archidiecezję Sirmium[3]. W Państwie wielkomorawskim władzę objął książę Świętopełk, który sprzyjał Zachodowi, dlatego też popierał protesty niemieckiego kleru wobec wprowadzenia liturgii obrządku słowiańskiego[4][5]. Adalwin, arcybiskup Salzburga, w 870 roku ściągnął Metodego do siebie i uwięził go w Ellwangen[5]. W 873 roku, dzięki interwencji papieża Jana VIII, Metody został uwolniony, jednak stosowanie liturgii słowiańskiej zostało ograniczone[5]. Siedem lat później ponownie udał się do Rzymu, gdzie Jan VIII, bullą Industriae tuae, potwierdził wszelkie uprawnienia Metodego, nadane mu przez Hadriana II[5]. Ponadto przydzielił mu biskupa sufragana, Wichinga, który miał rezydować w Nitrze[4]. Z okazji znacznej poprawy stosunków pomiędzy Rzymem a Konstantynopolem w 881 roku, Metody udał się do patriarchy Focjusza, skąd powrócił z nowymi kapłanami, chcącymi kontynuować misję ewangelizacji Słowian[4]. Po powrocie skupił się głównie na napisaniu przekładów biblijnych i kanonicznych (zebranych jako Nomokanon) i wyznaczył na swojego następcę ucznia Gorazda[5]. Zmarł 8 kwietnia 885 roku najprawdopodobniej w Welehradzie[2]. Miejsce jego pochówku nie jest dokładnie znane, jednak historycy podają Welehrad, Nitrę, Stare Mesto lub Devín[5]. Pomimo rozpadu Państwa wielkomorawskiego i przywrócenia rytu łacińskiego, liturgia słowiańska przetrwała i została zaadaptowana przez Cerkiew prawosławną i Kościół greckokatolicki[4].
Kult
[edytuj | edytuj kod]W ikonografii bracia sołuńscy przedstawiani są jako biskupi greccy lub łacińscy, z modelem kościoła w ręku[2]. Ich atrybutami są: zwój z cyrylicą, kielich, krzyż i księga[2]. W 1980 roku zostali ogłoszeni współpatronami Europy, wraz z Benedyktem z Nursji[6]. Ich wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 14 lutego w Kościele katolickim i 11/24 maja w Cerkwi prawosławnej[4].
Rosyjski Kościół Prawosławny
[edytuj | edytuj kod]W Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej ożywienie kultu świętych Cyryla i Metodego miało miejsce w latach 1862–1863, gdy w Imperium Rosyjskim obchodzono tysiąclecie Rosji i tysiąclecie alfabetu słowiańskiego. Propagatorami kultu braci sołuńskich byli rosyjscy słowianofile, także w Cerkwi w 1860 roku pojawiła się inicjatywa, by dzień wspomnienia świętych braci obchodzić w szczególnie uroczysty sposób[7]. Biskup smoleński Antoni napisał ku ich czci uroczyste nabożeństwo[7]. W 1885 roku z inicjatywy Konstantina Pobiedonoscewa zorganizowano z ogromnym rozmachem cerkiewno-państwowe obchody ku czci tysiąclecia śmierci św. Metodego[7]. Jednak poza szczególnymi dniami wspomnienia kult świętych Cyryla i Metodego w carskiej Rosji przygasał[7]. Braci sołuńskich w Cerkwi rosyjskiej tytułuje się oświecicielami lub nauczycielami Słowian[7][8]. Motywy światła i oświecenia dominują w poświęconych im tekstach liturgicznych[9]. Zalicza się ich do kategorii świętych równych apostołom[10]. W XXI wieku w Rosji w dniu, gdy Cerkiew czci Cyryla i Metodego, ustanowione zostało święto słowiańskiego piśmiennictwa i kultury[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Fros i Sowa 2000 ↓, s. 275.
- ↑ a b c d Święci Cyryl, mnich, i Metody, biskup patroni Europy. brewiarz.pl. [dostęp 2018-07-05]. (pol.).
- ↑ a b c Bauer i Leszkiewicz 2003 ↓, s. 66.
- ↑ a b c d e Bauer i Leszkiewicz 2003 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d e f Fros i Sowa 2000 ↓, s. 276.
- ↑ Fros i Sowa 2000 ↓, s. 277.
- ↑ a b c d e Jelena Lebiediewa: Славянский славный день. pravoslavie.ru. [dostęp 2018-07-10]. (ros.).
- ↑ a b Władimir Legojda: Кирилл и Мефодий – не просто имена из учебника. pravoslavie.ru. [dostęp 2018-07-10]. (ros.).
- ↑ Walerij Lełachin: Образ Кирилла и Мефодия в современной русской Минее. pravoslavie.ru. [dostęp 2018-07-10]. (ros.).
- ↑ Jarosław Charkiewicz: Metody, arcybiskup Moraw. cerkiew.pl. [dostęp 2018-07-10]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Fros, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 4. Kraków: WAM, 2000. ISBN 83-7097-671-9.
- Zbigniew Bauer, Adam Leszkiewicz: Wielka księga świętych. T. 3. Kraków: Pinnex, 2003. ISBN 83-89265-49-4.