Mila Gojsalić
.jpg?lang=pl) Rzeźba Ivana Meštrovića | |
| Data śmierci |
27 marca 1530 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
bohaterka ludowa |
Mila Gojsalić (zm. 27 marca 1530) – chorwacka bohaterka ludowa.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z ludową tradycją urodziła się we wsi Kostanje w Dalmacji i według legendy należała do potomków chorwackiego króla Gojsława. W XVI wieku większość ziem bałkańskich została zajęta przez Imperium Osmańskie. Przed najazdami broniły się: Czarnogóra, Istria i Dalmacja[1]. W 1530 roku Ahmed-pasza z dziesięciotysięczną armią wyruszył na podbój istniejącej na terenie Dalmacji chłopskiej Republiki Poljicy. Gdy założył obóz w rejonie Podgraca, Mila Gojsalić wysadziła znajdujące się w obozie zapasy prochu[2]. Zginęła, gubiąc część sił wroga i umożliwiając pokonanie Turków przez swoich rodaków. Legenda przekazuje dwie wersje odnośnie do jej pobytu w tureckim obozie. Według jednej została porwana i zgwałcona[3], a według drugiej jak biblijna Judyta dobrowolnie poświęciła swoje dziewictwo dla ratowania swojego kraju[4][5].
Profesor literatury chorwackiej Slobodan Prosperov Novak stwierdził, że nie ma w źródłach historycznych żadnego potwierdzenia, iż Mila Gojsalić żyła naprawdę. Faktem jest natomiast, że po 1530 roku opowieści o jej bohaterstwie były przekazywane z pokolenia na pokolenie[6].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod].jpg?lang=pl)
- Ivan Meštrović wyrzeźbił naturalnej wielkości posąg Mili, który 20 sierpnia 1967 roku został umieszczony nad miastem Omiš[6].
- W 1952 roku w Zagrzebiu odbyła się premiera opery Jakova Gotovaca Mila Gojsalića w wykonaniu Chorwackiego Teatru Narodowego. Libretto napisał Danko Angjelinović[6][7].
- Od 2003 roku pod patronatem prezydenta w Kostanje są obchodzone Dni Mili Gojsalić[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Turcja i Europa. Wyzwania i szanse, PISM, 2013, s. 202, ISBN 978-83-62453-09-2 [dostęp 2020-05-17] (pol.).
- ↑ Wojciech Tyluś, Mila Gojsalić i Republika Poljička [online], Blog CroLove.pl, 5 listopada 2017 [dostęp 2022-04-04] (pol.).
- ↑ 27. ožujka 1530. poginula Mila Gojsalić – hrvatska Ivana Orleanska [online], Kamenjar, 27 marca 2016 [dostęp 2020-05-17] (chorw.).
- ↑ Poznajcie Milę, prawdziwą bohaterkę, która wciąż strzeże miasta Omiš [online], Witamy na oficjalnej stronie Chorwackiej Wspólnoty Turystycznej! [dostęp 2020-05-17] (pol.).
- ↑ Iva Ralica, The story of Mila Gojsalić & the Republic of Poljica in Dalmatia [online], Croatia Week, 23 marca 2019 [dostęp 2020-05-27] (ang.).
- ↑ a b c d Ante Mekinić, 15. Dani Mile Gojsalić – Kostanje 2017. [online] [dostęp 2020-05-17].
- ↑ Duško Roksandić, Slavko Batušić, Hrvatsko narodno kazalište; zbornik o stogodišnjici, 1860-1960, Zagreb: Naprijed 1960.