Mniszka karaibska

Mniszka karaibska
	Neomonachus tropicalis
	(J.E. Gray, 1850)
	; Mniszka karaibska w niewoli, o nieznanej płci, w nowojorskim akwarium w około 1930 roku. Osobnik pierwotnie schwytany z Arrecifés Triángulos (Campeche) lub Arrecife Alacrán (Jukatan) w Meksyku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Parvordo	płetwonogie
Rodzina	fokowate
Rodzaj	Neomonachus
Gatunek	mniszka karaibska
Synonimy
	Crystophora antillarum J.E. Gray, 1849; Phoca tropicalis J.E. Gray, 1850; Monachus tropicalis: J.E. Gray, 1866; Neomonachus tropicalis: Slater(inne języki) & K.M. Helgen, 2014;
	Crystophora antillarum J.E. Gray, 1849; Phoca tropicalis J.E. Gray, 1850; Monachus tropicalis: J.E. Gray, 1866; Neomonachus tropicalis: Slater(inne języki) & K.M. Helgen, 2014;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; wymarły
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mniszka karaibska^[7], mniszka antylska (Neomonachus tropicalis) – wymarły gatunek drapieżnego ssaka z rodziny fokowatych (Phocidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1840 roku angielski zoolog John Edward Gray nadając mu nazwę Phoca tropicalis^[3]. Holotyp pochodził z Pedro Cays, 80 km na południe od Jamajki^[8].

Na podstawie badań molekularnych i biologicznych taksony M. tropicalis i M. schauinslandi umieszczono w rodzaju Neomonachus; drogi rozwojowe Monachus i Neomonachus rozeszły się w miocenie około 6,3 mln lat temu, zaś drogi rozwojowe M. tropicalis i M. schauinslandi w pliocenie, 3,67 mln lat temu^[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[10].

Etymologia

Neomonachus: gr. νεος neos „nowy”; rodzaj Monachus Fleming(inne języki), 1822 (mniszka)^[5].
tropicalis: nowołac. tropicalis „tropikalny”, od łac. tropicus „tropikalny”, od tropicus „obracanie”, od gr. τροπικος tropikos „przesilenie”, od τροπη tropē „obrócenie”, od τρεπω trepō „zmienić”^[11].

Zasięg występowania

Mniszka karaibska znana była głównie z Morza Karaibskiego i ze wschodniej części Zatoki Meksykańskiej, występując na licznych wyspach i zatokach, takich jak Bahamy, Wielkie i Małe Antyle, półwysep Jukatan i na południowy zachód wzdłuż wybrzeży Ameryki Środkowej i Południowej, aż po Gujanę oraz wzdłuż wybrzeży Florydy i Georgii w Stanach Zjednoczonych^[10].

Morfologia

Długość ciała samców około 226 cm (1 dorosły osobnik), samic 199–224 cm (4 dorosłe osobniki); masa ciała dla samicy przebywającej w niewoli, która była obficie żywiona i miała mało miejsca do ćwiczeń, wynosiła 163 kg^[12]. Skóra młodego osobnika, który mógł mieć zaledwie kilka dni, mierzyła 107 cm^[12]. Skóra ciemnoszarobrunatna na grzbiecie, natomiast na brzuchu żółtawa.

Ekologia

Nigdy nie została dokładnie zbadane, można przypuszczać, że było podobne do dwóch pozostałych gatunków mniszek (mniszka śródziemnomorska i mniszka hawajska).

Status zagrożenia i wymarcie

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EX (ang. extinct „wymarły”)^[6]. Ostatni wiarygodny zapis pochodzi z 1952 roku z małej kolonii z Seranilia Bank, grupie maleńkich wysepek koralowych w połowie drogi między Jamajką a Hondurasem^[10]. Mimo licznych badań od tego czasu nie został dotąd zlokalizowany i uważa się, że wyginął^[10]^[6]. Ostatnie zapisy N. tropicalis przypisuje się wędrującym osobnikom kapturnika morskiego (Cystophora cristata)^[10]. Mniszka karaibska była liczebna, gdy została odkryta i prawdopodobnie przebywała w od 14 do 16 koloniach rozsianych po Karaibach, zanim człowiek zaczął na nią polować w celach konsumpcyjnych (pożywienie i olej) do 1850 roku; po tym, jak liczebność populacji stała się zbyt niska dla polowań komercyjnych, polowania kontynuowano na mniejszą skalę^[10].

Uwagi

↑ Nomen nudum.
↑ Kombinacja nazw.
↑ Pierwsze użycie obecnej kombinacji nazw.

Przypisy

↑ Neomonachus tropicalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ J.E. Gray. On the variation in the teeth of the crested seal, Cystophora cristata, and on a new species of the genus from the West Indes. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 17, s. 93, 1849. (ang.).
↑ ^a ^b J.E. Gray: Catalogue of the Specimens of Mammalia in the Collection of the British Museum. Cz. 2: Seals. London: The Trustees, 1850, s. 28. (ang.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British Museum. Wyd. 2. London: The Trustees, 1866, s. 20. (ang.).
↑ ^a ^b Scheel i in. 2014 ↓, s. 17.
↑ ^a ^b ^c L.L. Lowry L.L., Neomonachus tropicalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-15] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Monachus tropicalis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-15].
↑ Scheel i in. 2014 ↓, s. 13.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 442. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ tropicalis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-15] (ang.).
↑ ^a ^b P.J. Adam. Monachus tropicalis. „Mammalian Species”. 747, s. 2, 2004. DOI: 10.1644/747. (ang.).

Bibliografia

D.M. Scheel, G.J. Slater, S-O. Kolokotronis, C.W. Potter, D.S. Rotstein, K. Tsangaras, A.D. Greenwood & K.M. Helgen. Biogeography and taxonomy of extinct and endangered monk seals illuminated by ancient DNA and skull morphology. „ZooKeys”. 49, s. 1–33, 2014. DOI: 10.3897/zookeys.409.6244. (ang.).
Encyklopedia Dzikich Zwierząt: Wybrzeża morskie.

[2] Nomen nudum.

[5] Kombinacja nazw.

[7] Pierwsze użycie obecnej kombinacji nazw.

[itis-1] Neomonachus tropicalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[gray1849-3] J.E. Gray. On the variation in the teeth of the crested seal, Cystophora cristata, and on a new species of the genus from the West Indes. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 17, s. 93, 1849. (ang.).

[gray1850-4] J.E. Gray: Catalogue of the Specimens of Mammalia in the Collection of the British Museum. Cz. 2: Seals. London: The Trustees, 1850, s. 28. (ang.).

[gray1866-6] J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British Museum. Wyd. 2. London: The Trustees, 1866, s. 20. (ang.).

[CITEREFScheelSlaterKolokotronisPotter201417-8] Scheel i in. 2014 ↓, s. 17.

[iucn-9] L.L. Lowry L.L., Neomonachus tropicalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-15] (ang.).

[miiz-10] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Monachus tropicalis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-15].

[CITEREFScheelSlaterKolokotronisPotter2014[https://bdj.pensoft.net/showimg.php?filename=oo_29167.jpg_13]-12] Scheel i in. 2014 ↓, s. 13.

[icmw-13] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 442. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[14] tropicalis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-15] (ang.).

[ms-15] P.J. Adam. Monachus tropicalis. „Mammalian Species”. 747, s. 2, 2004. DOI: 10.1644/747. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[b]

[4]

[c]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]