Moksha
| Përkthimet e termit Moksha | |
|---|---|
| Shqip | emancipim, çlirim |
| Sanskritisht | मोक्ष (mokṣa) |
| Asamija | মোক্ষ (mokkho) |
| Bengali | মোক্ষ (mokkho) |
| Hindi | मोक्ष (moksh) |
| Xhava | ꦩꦺꦴꦏ꧀ꦱ (moksa) |
| Kanada | ಮೋಕ್ಷ (mōkṣa) |
| Malajalam | മോക്ഷം (mōkṣaṁ) |
| Marathi | मोक्ष (moksh) |
| Nepali | मोक्ष (moksh) |
| Odia | ମୋକ୍ଷ (mokṣa) |
| Penxhabi | ਮੋਖ (mokh) |
| Tamil | வீடுபேறு (vīdupēru) |
| Telugu | మోక్షము (mokshamu) |
| Guxharati | મોક્ષ (moksh) |
Moksha ( sanskritisht:मोक्ष , mokṣa ), i quajtur edhe vimoksha, vimukti, dhe mukti, [1] është një term në hinduizëm, budizëm, xhainizëm dhe sikizëm për forma të ndryshme emancipimi, iluminimi, çlirimi dhe lirimi. Në kuptimin e tij soteriologjik dhe eskatologjik, ai i referohet lirisë nga saṃsāra, cikli i vdekjes dhe rilindjes . [2] Në kuptimin e saj epistemologjik dhe psikologjik, moksha është liria nga injoranca: vetë-përmbushja dhe njohja e vetes. [3]
Në traditat hindu, moksha është një koncept qëndror [4] dhe qëllimi më i madh i jetës njerëzore; tre synimet e tjera janë dharma (jeta morale e virtytshme dhe e duhur), artha (begatia materiale, siguria e të ardhurave, mjetet e jetesës) dhe kama (kënaqësia, sensualiteti, përmbushja emocionale). [5] Së bashku, këto katër koncepte quhen Puruṣārtha në hinduizëm. [6]
Etimologjia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Moksha rrjedh nga rrënja, muc, që do të thotë të çlirosh, lëshosh, lirosh. [7]
Përkufizimi dhe kuptimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Përkufizimi dhe kuptimi i mokshës ndryshon midis shkollave të ndryshme të feve indiane. Moksha do të thotë liri, çlirim; nga çfarë dhe si ,këtu ndryshojnë shkollat. [8] Moksha është gjithashtu një koncept që do të thotë çlirim nga rilindja ose saṃsāra . [2] Ky çlirim mund të arrihet ndërsa njeriu është në tokë ( jivanmukti ), ose eskatologjikisht ( karmamukti, [2] videhamukti ). Disa tradita indiane kanë theksuar çlirimin në veprime konkrete, etike brenda botës. Ky çlirim është një transformim epistemologjik që e lejon njeriun të shohë të vërtetën dhe realitetin pas mjegullës së injorancës. [web 1]
जाति नीति कुल गोत्र दूरगं
नाम रूप गुण दोष वर्जितम्।
देश काल विषया तिवर्ति यद्
ब्रह्म तत्त्वमसि भाव यात्मनि॥ २५४ ॥Përtej kastës, besimit, familjes ose prejardhjes,
Ajo e cila është pa emër dhe formë, përtej meritës dhe çmeritës,
Ajo e cila është përtej hapësirës, kohës dhe sendeve të prekshme,
Ti je ashtu, Zoti vetë; Meditoje këtë brënda teje. ||Vargu 254||— Vivekachudamani, Shekulli VIII [9]
- ^ "The Soka Gakkai Dictionary of Buddhism, vimoksha". Arkivuar nga origjinali më 22 shkurt 2014. Marrë më 17 shkurt 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c Sharma 2000.
- ^ See:
- ^ John Tomer (2002), Human well-being: a new approach based on overall and ordinary functionings, Review of Social Economy, 60(1), pp 23–45; Quote – "The ultimate aim of Hindus is self-liberation or self-realization (moksha)."
- ^ See:
- ^ See:
- ^ "Moksha | Derived from the Sanskrit word muc ("to free")". Encyclopedia Britannica (në anglisht). Marrë më 2021-05-13.
- ^ Daniel H. H. Ingalls, Dharma and Moksha, Philosophy East and West, Vol. 7, No. 1/2 (Apr. – Jul., 1957), pp. 41–48
- ^ Shumë vargje nga Vivekachudamani mëshojnë mbi shprehjen “Tat tvam asi” të tilla si vargjet e mësipërme. Për vargje të tjera dhe përkthime, shiko:
- John Richards (Translator), Vivekachudamani, ISBN 978-0979726743 (2011 Edition);
- Madhavananda’s translation of Vivekachudamani published in 1921, Himalayan Series 43;
- ^ see:
- ^ Patrick Olivelle (2012), Encyclopædia Britannica, Moksha (Indian religions)