Napad NOVJ na Koprivnicu 1943.

Napad NOVJ na Koprivnicu novembra 1943.
Segment Drugog svetskog rata
Datum 6.-8. novembar 1943. Lokacija Severozapadna Hrvatska Ishod Pobeda Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije
Sukobljene strane
Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije	Nemački Vermaht Vojne snage NDH
Angažirane jedinice
28. slavonska divizija NOVJ NOU brigada "Braća Radić" Druga moslavačka brigada NOVJ Kalnički NOP odred Bjelovarski NOP odred	2. pješačka pukovnija NDH Delovi Pavelićevog tjelesnog zdruga Posadne, policijske i žandarmerijske formacije
Snage
4.000 boraca
Žrtve i gubici
40 poginulih, 84 ranjena	preko 100 poginulih i preko 400 zarobljenih

Noću 6/7. novembra 1943. jedinice NOVJ pod komandom štaba 2. operativne zone Hrvatske (28. divizija, brigada "braća Radić", 2. moslavačka brigada, Kalnički i Bjelovarski NOP odred) organizovale su napad na nemačko-ustaški garnizon Koprivnicu, koji je branilo oko 1.600 vojnika. Na sam grad napadala je 21. slavonska brigada, Kalnički odred na dva obližnja uporišta, a tri preostale brigade bile su raspoređene na pravcima odakle se očekivala intervencija nemačkih i snaga NDH.

Borba za grad trajala je oko 20 časova. S padom mraka 7. novembra Koprivnica je zauzeta, a tokom 8. novembra posada obližnjeg uporišta Čarda povukla se preko Drave u Mađarsku.

Tokom 7. novembra brigada "Braća Radić" odbila je napade delova Pavelićevog tjelesnog zdruga iz Varaždina, a 2. moslavačka brigada osujetiula je prodor interventne kolone iz Križevaca. 17. slavonska brigada, koja je vršila osiguranje od Bjelovara, tokom borbi za Koprivnicu nije bila napadana, ali je odbila jači napad tokom 10. novembra.

Tokom ovih borbi, kombinovane osovinske snage imale su preko 100 mrtvih i preko 400 zarobljenih, a u Koprivnici je osvojen značajan ratni plen. Nakon oslobođenja, Koprivnica je postala središte prostrane slobodne teritorije.

21. slavonska brigada imala je tokom borbi u gradu 20 mrtvih i 54 ranjena borca, dok su birgade na obezbeđenju imale 20 mrtvih i oko 30 ranjenih.

Priprema napada

Položaj Koprivnice u Hrvatskoj.

Nakon oslobođenja Ludbrega 3. oktobra, štab 2. operativne zone doneo je odluku da se mesto brani. U tom cilju tri brigade zadržane su u okolini Ludbrega, gde su do 14. oktobra suzbijale ispade snaga NDH i Nemaca iz okolnih garnizona.

14/15. oktobra, 28. slavonska divizija i brigada "Braća Radić" dobile su zadatak da delom snaga posednu komunikaciju Zagreb - Varaždin, a drugim delom izvrše prodor u Hrvatsko Zagorje.

Nakon zauzimanja Zlatara 22/23. oktobra i likvidacije većeg broja manjih posada, posle brojnih oštrih borbi na komunikacijama, poslednjih dana oktobra 28. divizija vratila se na Kalnik radi pripreme napada na Koprivnicu.

U Koprivnici je tada bilo oko 1.600 vojnika — Nemaca, ustaša, domobrana i žandarma, dobro naoružanih i utvrđenih. Pored toga, uporištu je stajao na raspolaganju i jedan oklopni voz, a cela odbrana zasnivala se na čvrstom držanju nekoliko međusobno dobro povezanih odbrambenih čvorova.

Napad na uporište u Koprivnici poveren je 21. brigadi 28. divizije. Na Čardu i Danicu, u blizini Koprivnice, napad je trebalo da izvede Kalnički NOP odred bez jednog bataljona. Osiguranje od Varaždina je vršila brigada "Braća Radić", je posela desnu obalu reke Bednje kod Ludbrega Druga moslavačka brigada je zatvarala pravac Križevci - Koprivnica. Od Bjelovara osiguranje je vršila 17. brigada. Bjelovarski NOP odred zatvarao je pravac Podravski Novi Grad — Koprivnica.

Tok napada

Napad na uporište je počeo po planu, 6. novembra u 24:00. Bataljoni 21. brigade uspešno su držale stalan tempo napada protiv čvrste odbrane. Umešnom upotrebom uzajamne zaštite grupa u napadu, treći bataljon prodro je u centar grada. Nakon izbijanja delova 1. i 4. bataljona, oko 13 časova 7. novembra bio je zauzet centar grada. Grčevit otpor iz pojedinih grupa zgrada nastavljen je do pada mraka, nakon čega su branioci po grupama pokušavali da se probiju iz grada prema okolnim garnizonima.

Tokom ovih borbi 21. slavonska brigada imala je 20 poginulih boraca: 2 komesara četa, jedan komandir čete, jedan vodnik, dva delegata, četiri desetara i 10 običnih boraca.

Na zasedama zaduženim za izolovanje Koprivnice takođe je bilo oštre borbe. Sličo kao prilikom napada na Ludbreg, brigada Braća Radić na svom sektoru morala je da izdrži i odbije oštre napade delova Pavelićevog tjelesnog zdruga - ovaj put Prve ustaške bojne, ojačane tenkovima i podržane artiljerijom. Uz pomoć dobre organizacije odbrane na povoljnim položajima, napadač je ponovo odbijen i odvraćen. Druga moslavačka brigada takođe je odbila pokušaj intervencije na svom pravcu. Za razliku od njih, 17. brigada nije imala borbu tog dana, ali je 10. novembra na istim položajima imala žestoku borbu sa jakom kominovanom napadnom kolonom koja je nadirala ka selu Kapeli. Posle petočasovne borbe, 17. brigada je uspela da je odbije, nanese osetne gubitke i prisili na povlačenje.

U borbama ove tri brigade, palo je blizu 20, a ranjeno preko 30 boraca.

Rezultat napada

Partizanski proglas protiv pljačke 1943.

Napad na Koprivnicu okončan je sa preko 100 ubijenih i 400 zarobljenih nemačkih i domobranskih vojnika, 8 zaplenjenih mitraljeza, 18 puškomitraljeza, 4 laka minobacača, 605 pušaka, 7 automata, 10 pištolja, 300.000 puščanih metaka, 954 ručne bombe, 600 minobacačkih mina, 475 kg. eksploziva, 2 kamiona, 2 automobila, 4 motocikla, 1.000 kompleta vojničke odeće...

Za uspeh, hrabrost i požrtvovanje u borbi za Koprivnicu, Štab Druge operativne zone je pohvalio borce i rukovodioce 21. brigade:

"Za junačko držanje i upornu borbu boraca i rukovodilaca 21. brigade Hrvatske za oslobođenje grada Koprivnice pohvaljujemo sve borce i rukovodioce zajedno sa njihovim junačkim štabom brigade, koji je savjesno rukovodio ovom borbom i zajedno sa svojim borcima donio slavu 21. brigadi Hrvatske, a slobodu građanima grada Koprivnice. Naročito ističemo hrabro držanje boraca 1, 3. i 4. bataljona 21. brigade NOV Hrvatske."

Koprivnica je bila centar slobodne teritorije u gornjoj Podravini do 9. februara 1944, kada su je tokom operacije "Dubrovnik 2" ponovo zaposele osovinske snage.

Povezano

• Bitka za Koprivnicu 1944.

Literatura

• Radojica Nenezić, Krsto Bosanac, Stevo Pravdić, Vladimir Kadić, Žarko Svilokos: Dvadesetosma slavonska NO udarna divizija u sjeverozapadnoj Hrvatskoj i u dvije borbe za oslobođenje Ludbrega, 1989.
• Z. Cvetković: 17. slavonska brigada, Vojnoizdavački zavod, Beograd 1978.
• B. Bosiočić: 21. slavonska udarna brigada, Vojnoizdavački zavod, Beograd 1981.
• Rade Bulat: 10. zagrebački korpus NOVJ, NIO "Narodna armija", Beograd 1969.