Ngô Đình Diệm

Ngô Đình Diệm
Data i miejsce urodzenia	3 stycznia 1901 ; Huế
Data i miejsce śmierci	2 listopada 1963 ; Sajgon
	Prezydent Wietnamu Południowego
Okres	od 26 października 1955; do 2 listopada 1963
Poprzednik	Bảo Đại
Następca	Dương Văn Minh
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jean Baptiste Ngô Đình Diệm ^ⓘ (ur. 3 stycznia 1901 w Huế, zm. 2 listopada 1963 w Sajgonie) – wietnamski polityk, prezydent Wietnamu Południowego od 1955 do śmierci podczas wojskowego zamachu stanu.

Syn szlacheckiej rodziny, katolik, w 1933 był ministrem spraw wewnętrznych, ale zrezygnował po kilku miesiącach na znak sprzeciwu wobec niechęci władz francuskich do wprowadzenia reform. Przez 12 lat pozostawał w Huế. Jego starszy brat Ngô Đình Thục był katolickim arcybiskupem Huế i rektorem dwóch wietnamskich uniwersytetów.

W 1945 Hồ Chí Minh zaproponował mu przyłączenie się do rządu na północy. Ngô odrzucił tę propozycję i wyjechał do USA, gdzie przez dwa lata przebywał w klasztorze w okolicach Nowego Jorku, a następnie przeniósł się do klasztoru benedyktynów w Belgii. Powrócił w 1954 i dzięki protekcji Stanów Zjednoczonych stanął na czele rządu Wietnamu Południowego. W październiku 1955 obalił cesarza Bảo Đạia, obwołując się prezydentem powstającej Republiki Wietnamu i odmówił przeprowadzenia przewidzianych na następny rok wyborów^[1]. Ustanowił autokratyczne rządy, a wiele wysokich stanowisk państwowych obsadził członkami rodziny: młodszy brat Ngô Ðình Nhu został szefem policji, szwagier – sekretarzem stanu, syn – ministrem oświaty. Podczas wojny z Vietcongiem ograniczał prawa obywatelskie.

Wszedł w konflikt ze stanowiącymi większość mieszkańców kraju buddystami, czego źródłem był jego fanatyczny katolicyzm. Ngô zabronił między innymi wywieszania tradycyjnych flag buddyjskich^[2], przy jednoczesnym nakazie wywieszenia w całym kraju biało-żółtych flag papieskich z okazji ogłoszonego świętem państwowym 25-lecia święceń kapłańskich prezydenckiego brata^[3]. W 1959 ku powszechnemu oburzeniu rząd uroczyście oddał kraj w opiekę Matce Bożej^[4]. Represje wobec buddystów, a przede wszystkim prowadzenie niezależnej polityki wobec USA, stało się bezpośrednią przyczyną śmierci Ngô, i miało miejsce w czasie przewrotu politycznego zorganizowanego przez CIA^[5]. Początkowo Waszyngton usiłował wywrzeć presję na dyktatora, aby ten złagodził politykę. W odpowiedzi Ngô zagroził, że usunie amerykańskich doradców wojskowych. Wtedy do akcji wkroczyła CIA, która miała wpływ na wystarczająco dużą część kadry dowódczej wietnamskiej armii, aby ta usunęła dyktatora. 2 listopada 1963 czołgi otoczyły pałac prezydencki. Ngô zdołał uciec, ale później odnaleziono go zastrzelonego w kościele w Chợ Lớn. Został on zabity przez majora Nguyễna Văn Nhunga, adiutanta przewodzącego zamachowi generała Dươnga Văn Minha. Wraz z nim zginął jego brat Nhu^[6].

Przypisy

↑ Wietnam. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-04-15] .
↑ Zachary Abuza, Renovating politics in contemporary Vietnam, Lynne Rienner Publishers, Boulder 2001, s. 191.
↑ Beverly Deepe Keever, Death Zones and Darling Spies. Seven Years of Vietnam War Reporting, University of Nebraska Press, Lincoln 2013, s. 94.
↑ Seth Jacobs, Cold War Mandarin. Ngo Dinh Diem And the Origins of America's War in Vietnam, 1950–1963, Rowman & Littlefield, Lanham 2006, s. 91.
↑ Wołoszański 1995 ↓, s. 351.
↑ Ostatnie dni dyktatorów. znak.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-29)]., red. Diane Ducret, Emmanuel Hecht, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 76-77

Bibliografia

C. A. Bain, Vietnam: The Rots of Conflict, Englewood Cliffs, 1967
B. Fall, The Two Vietnams, New York, 1964
F. Fitzgerald, Fire in the Lake: the Vietnamese and the Americans, Boston, Mass., 1972
Bogusław Wołoszański: Ten okrutny wiek. Sensacje XX wieku. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Sensacje XX & Colori sp. z o.o., 1995. ISBN 83-904972-0-4.

[1] Wietnam. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-04-15] .

[2] Zachary Abuza, Renovating politics in contemporary Vietnam, Lynne Rienner Publishers, Boulder 2001, s. 191.

[3] Beverly Deepe Keever, Death Zones and Darling Spies. Seven Years of Vietnam War Reporting, University of Nebraska Press, Lincoln 2013, s. 94.

[4] Seth Jacobs, Cold War Mandarin. Ngo Dinh Diem And the Origins of America's War in Vietnam, 1950–1963, Rowman & Littlefield, Lanham 2006, s. 91.

[CITEREFWołoszański1995351-5] Wołoszański 1995 ↓, s. 351.

[6] Ostatnie dni dyktatorów. znak.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-29)]., red. Diane Ducret, Emmanuel Hecht, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 76-77

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]