Przejdź do zawartości

Nobilissimus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nobilissimus (dosłowne tłumaczenie z łaciny: „najbardziej szlachetny”) lub po grecku nōbelissimos[1] to jeden z najwyższych tytułów w czasach późnego cesarstwa rzymskiego i wczesnego Bizancjum. Tytuł był przyznawany także kobietom, zwano je wtedy nobilissima.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Określenie Nobilissimus było początkowo używane w stosunku do władców którzy nosili tytuł Caesar[2], będących dziedzicami i współrzadcami władców z tytułem August. Nobilissimus jako oddzielny tytuł, według prac Zosimosa, pojawia się po raz pierwszy w czasach panowania cesarza Konstantyna Wielkiego[1], który chciał w ten sposób uhonorować jednego ze swoich krewnych, nie włączając go jednak do sukcesji. Od Konstantyna aż do XI wieku[1] tytuł ten był nadawany członkom bizantyjskich dynastii panujących a w hierarchii znajdował się za tytułem cezara. W Kletorologionie Filotesa, napisanym pod koniec IX wieku, autor wymienia atrybuty przysługujące osobom noszącym tytuł nobilissimusa takie jak purpurowe tuniki, płaszcze i pasy[3].

Od XI wieku tytuł zmienił swój charakter i zaczęto go nadawać wyższym dowódcom wojskowym. Nobilissimusem był na przykład Aleksy Komnen[1]. Za rządów jego dynastii znaczenie tytułu uległo dewaluacji z racji faktu iż cesarze nadawali go znacznej liczbie osób. W wyniku spadku znaczenia w XII wieku stworzono nowe, elitarne rangi: prōtonōbelissimos i prōtonōbelissimohypertatos[1].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ostrogorski Georg, Dzieje Bizancjum, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008
  • Ziółkowski Adam, Historia powszechna: Starożytność, Warszawa, PWN, 2009.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Kazhdan Alexander, The Oxford Dictionary of Byzantium, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 1991
  2. Mitthof Fritz, Vom ίερώτατος Καίσαρ zum έπιφανέστατος Καίσαρ. Die Ehrenprädikate in der Titulatur der Thronfolger des 3. Jh. n. Chr. nach den Papyri w:Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, Bonn, 99, 1993
  3. Bury John B., The Imperial Administrative System of the Ninth Century: With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos, Londyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 1911