Oekraïne
| Україна (Oekraïne) | ||
 |
 | |
.svg?lang=nds-nl) Ligging van Oekraïne
| ||
| Basisgegeavens | ||
| Officiele språke | Oekraïens, russisk | |
| Höyvdstad | Kyiv | |
| Regeringsform | republik | |
| Godsdeenst | 87,3% kristelik | |
| Geografy en bevolking | ||
| Uppervlakde - Water |
603.628 km² 3,8% | |
| Inwoanertal - Dichtheid |
41.167.336 (2022) 73,8 inw./km² | |
| Koordinaten | 49° 0′ N, 32° 0′ O
| |
| Oaverige | ||
| Volksleed | Державний Гімн України Derzhavnyi Himn Ukrainy | |
| Münteynheid | Hryvnia (₴) (UAH)
| |
| Tydzone | UTC+2 (EET) summertyd: UTC+3 (EEST) | |
| Web | Kode | Tel. | ..ua / .укр | UA | +380 | |
Oekraïne is een land in Oost-Europa. Et grenst (met de klok met) in et noorden an Witrusland, in et oosten an Rusland, in et zuden an de Zwarte Zee en in et westen an Polen, Slowakije, Hongarije, Roemenië en Moldavië. Ok de nich-erkende stoat Transnistrië, nen streppel lösbrökken land in Moldavië, hef ne grens met Oekraïne. Et is et eennoagrötste land van Europa,[1] met ongevear 600.000 veerkante kilometer, a'j de Krim en andere betwiste strekken der bie metrekkent. Veur at Rusland et land binnenvöl, wonnen der zo'n 41 miljoen leu. Doarmet stund et achtstes op de rangliest van meestbevolkte landen van Europa. Deur denzölvden inval hef Oekraïne gen togang meer töt de Zwarte Zee en de Zee van Azov, al is dat volgens de regearing van et land mer tiedelik.[2][3]
Kyiv is de heuvdstad en grötste stad van et land. De officiële sproak is Oekraïens. Veural in et zuden en oosten könt de leu ok wa Russisch. In 't noorden van Kiev lig Tsjernobyl woar zich in 1986 nen kernramp voltrök. Dree grote rivieren deurkruust 't land: de Dnjepr (Dnipro), de Dnjestr (Dnister) en de Donets.
Geskiedenis
[bewark | bronkode bewarken]In de Middeleeuwen trökken de eerste Slavische volker et gebeed in. Et wör een veurnaam kultureel middelpunt veur de Oostslaven, met as zwoartepunt de Kievse Roes-stoat vanof et 9e joarhonderd. Kievan Rus völ oet mekaar in verskeidene kleanere machten dee onderling niks as vechten deuden, töt de Mongolen der oaverhen klappern in et 13e joarhonderd. De volgende 600 joar gung et gebeed van hand töt hand, zo as et Pools-Litouwse gemenebest, et Oostenriekse Riek, et Ottomaanse Riek en doarnoa et Tsaarskop van Rusland. In et 17e joarhonderd ontstund et Kozakken-Hetmanaat in Centraal-Oekraïne. Dat wör weer opdeeld tusken Rusland en Polen en toen weer opsloekt deur et Russische Riek. Onderwiel ontstun een Oekraïens besef van eagenheid. Noa de Russische Revolutie van 1917 reupen ze de Oekraïnse Volksrepubliek oet, al bleef den nich lang in de been. De Bolsjewieken kreggen et Russische Riek in handen en stichen de Socialistische Sovjetrepublike Oekraïne, wat onderdeel wör van de Sovjetunie in 1922. Veurin de joaren '30 van et 19e joarhonderd verkömmen miljoenen Oekraïners in de Holodomor, nen deur leu veroorzaakten hongersnood. In 'n Tweeden Wearldoorlog wör et land platpleerd onder de Duutse bezetting.
Met et oet mekaar vallen van de Sovjetunie in 1991 verkloaren Oekraïne zich onofhankelik en onpartiedig.[4] In 1996 nömmen ze ne neje grondwet an. Noa grote volksprotesten, bekend as Euromaidan, wör ne neje regering anwezzen in 2014, in wat ze de weerdigheidsrevolutie neumt. Doarop nöm Rusland et Oekraïnse skiereiland De Krim in. Ongeveer rond deezölvde tied leupen in Oost-Oekraïne pro-Russische onlusten oet op 'n Donbasoorlog tusken regeringstroppen en ofskeidingsrebellen hulpen deur Rusland. In februari 2022 begun Rusland ne totale invasie van Oekraïne. Doardeur zöch Oekraïne voordan meer ansloeting bie de Europese Unie en de NAVO.
Stoatsinrichting
[bewark | bronkode bewarken]Oekraïne is nen zölfstandigen stoat met een semipresidentieel stelsel. Et is een ontwikkelingsland en steet 77e op de Ontwikkelingsindex. Et is et armste land van Europa a'j kiekt wat de leu in deursnid te besteaden hebt,[5] en umkeuperiej blif een groot probeem.[6][7] Toch was Oekraïne, deur et zovöl gode grond hef, veur 'n oorlog een van de grötste groanoetvoerders van de wearld.[8][9]
Oekraïne is een van de metoprichters van de Verenigde Naties en lid van 'n Road van Europa, de Weerld Handels Organisatie en de Europese Veiligheid- en Samenwarkingsorganisatie (OSCE). Et land hef ne anvroag lopen um bie de Europese Unie te kommen en zik anmeldt um bie de NAVO te kommen.
Verwiezingen
[bewark | bronkode bewarken]- ↑ BBC News. "Ukraine country profile". Skrevven op 1 meart 2022. Bekekken op 25 meart 2022.
- ↑ Reuters.com. "Ukraine 'temporarily' loses access to Sea of Azov, Defence Ministry says". 19 meart 2022. Bekekken op 12 augustus 2022.
- ↑ Euractiv.com. Gotev, Georgi. "Russian general says Moscow aim is to leave Ukraine as a landlocked country". 22 april 2022. Bekekken op 12 augustus 2022.
- ↑ (Archiveerd) Verkhovna Rada. "Soevereiniteitsverkloaring van Oekraïne." Archiveerd op 27 september 2007. Bekekken op 24 december 2007
- ↑ Atlantic Council. "What is wrong with the Ukrainian economy?". 26 April 2019. 23 August 2020
- ↑ New York Times. "Corruption in Ukraine". Dlugy, Yana. 1 juli 2022. 15 September 2022.
- ↑ Soviet and Communist studies. Communist and Post-Communist Studies. "Ukraine twenty years after independence". University of California Press. Korostelina, Karina V. jstor: 48610373. doi=10.1016/j.postcomstud.2012.12.008 Meart 2013. Vol. 46: 1. p53–64.
- ↑ (Archiveerd). Black Sea Grain. "Ukraine becomes world's third biggest grain exporter in 2011 – minister". 20 januari 2012. 31 December 2013. Archiveerd op 31 December 2013
- ↑ World Trade Organization. "World Trade Report 2013". (2013). 26 January 2014