Oktogen

Oktogen
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	1,3,5,7-tetranitro-1,3,5,7-tetraazacyklooktan
	Inne nazwy i oznaczenia
	HMX, oktogen
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C4H8N8O8
Masa molowa	296,16 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	2691-41-0
PubChem	17596
SMILES
	C1N(CN(CN(CN1[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-]
InChI
	InChI=1S/C4H8N8O8/c13-9(14)5-1-6(10(15)16)3-8(12(19)20)4-7(2-5)11(17)18/h1-4H2
	InChIKey
	UZGLIIJVICEWHF-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,96 g/cm³ (forma β); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	0,003% (20 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	praktycznie nierozpuszczalny w większości rozpuszczalników organicznych, dobrze rozpuszczalny w acetonie, butyloacetonie, DMF i cykloheksanonie
Temperatura topnienia	246–247 °C (forma β)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Nitrochem [dostęp: 2017-01-15]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki; oktogen zwilżony
Zwroty H	H201, H302, H311, H412
Zwroty P	P210, P273, P370+P380, P373, P314, P501
Dawka śmiertelna	LD50 6490 mg/kg (doustnie, szczur)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Oktogen, HMX (1,3,5,7-tetranitro-1,3,5,7-tetraazacyklooktan) – organiczny związek chemiczny, jedna z nitroamin heterocyklicznych. Jest prawie najsilniejszym ze wszystkich znanych obecnie kruszących materiałów wybuchowych^[a].

Właściwości:

Prędkość detonacji 9100 m/s przy gęstości 1,89 g/cm³
Maksymalna gęstość 1,96 g/cm³

Został otrzymany w 1941 roku przez Wrighta i Bachmanna, którzy wykryli jego obecność w postaci domieszki w heksogenie wytwarzanym ówczesnymi metodami. Obecnie jest produkowany w wielu krajach na skalę przemysłową ze względu na parametry wybuchowe. Ma dużą termostabilność i wrażliwość na bodźce mechaniczne zbliżoną do heksogenu.

Jest składnikiem m.in. oktolu, A-589, RX-04-AU, RX-04-DS, RZ-04-P1.

Otrzymywanie

Synteza oktogenu jest dość kosztowna w porównaniu z innymi materiałami wybuchowymi. Polega ona na nitrowaniu urotropiny kwasem azotowym w obecności bezwodnego kwasu octowego, bezwodnika octowego oraz trójfluorku boru w postaci kompleksu z bezwodnym kwasem octowym.

Uwagi

↑ Najsilniejszymi z otrzymanych dotąd materiałów wybuchowych kruszących są oktanitrokuban i HNIW.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d StanisławS. Cudziło StanisławS. i inni, Wojskowe materiały wybuchowe, seria Metalurgia, nr 13, Częstochowa: Wydawnictwo Wydziału Metalurgii i Inżynierii Materiałowej Politechniki Częstochowskiej, 2000, s. 83–84, ISBN 83-87745-50-2, OCLC 751171268 .
↑ Cyclotetramethylenetetranitramine, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine (ang.).

Linki zewnętrzne

Werner E. Bachmann, Purification of Cyclonite, patent USA nr 2656355 z 20.10.1953

[3] Najsilniejszymi z otrzymanych dotąd materiałów wybuchowych kruszących są oktanitrokuban i HNIW.

[Cudziło-1] StanisławS. Cudziło StanisławS. i inni, Wojskowe materiały wybuchowe, seria Metalurgia, nr 13, Częstochowa: Wydawnictwo Wydziału Metalurgii i Inżynierii Materiałowej Politechniki Częstochowskiej, 2000, s. 83–84, ISBN 83-87745-50-2, OCLC 751171268 .

[ChemIDplus-2] Cyclotetramethylenetetranitramine, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine (ang.).

[1]

[2]

[a]