Orestes (mythologie)
Orestes Ὀρέστης | ||||
---|---|---|---|---|
De wroeging van Orestes, hier omringd door de wraakgodinnen. Een schilderij van William-Adolphe Bouguereau
| ||||
Mythische koning van Argos en Sparta | ||||
Periode | Griekse mythologie, Myceense sage | |||
Voorganger | Cylarabes en Menelaüs | |||
Opvolger | Tisamenus | |||
Vader | Agamemnon | |||
Moeder | Klytaimnestra | |||
Broers/zussen | Elektra, Chrysothemis en Iphigenia | |||
Partner | Hermione | |||
Bron: Oresteia, Orestes, Iphigeneia in Tauris, Historiën | ||||
|
Orestes (Oudgrieks: Ὀρέστης) is een figuur uit de Griekse mythologie. Hij is de zoon van Agamemnon en Klytaimnestra en de broer van Elektra, Chrysothemis en Iphigenia. Hij trouwde met Hermione, dochter van zijn oom Menelaos.
Orestes is slachtoffer van het noodlot waaraan hij zelf niets kan veranderen.
Klytaimnestra, de moeder van Orestes, doodde met hulp van haar minnaar Aigisthos haar man Agamemnon. Elektra vluchtte samen met haar broer het paleis uit en bracht hem onder bij koning Strophios, een vriend van hun vader. Orestes wist op een slimme manier zijn moeder en Aigisthos te misleiden: hij stuurde zijn opvoeder het bericht dat hij was omgekomen bij paardenrennen tijdens de Pythische Spelen. Aigisthos was blij om te horen dat Orestes geen bedreiging meer vormde maar Elektra was ontroostbaar. Daarna vond Chrysothemis een haarlok en bloemen bij het grafmonument van haar vader. Ze lichtte Elektra hierover in en ze waren ervan overtuigd dat Orestes nog leefde. Niet veel later ontmoette Elektra Orestes en hielp hem het paleis in te komen. Daar doodde hij zijn moeder en stopte haar in de kist die voor hem bedoeld was. Aigisthos zag de kist en meende dat Orestes erin lag, die op dat moment echter naast hem kwam staan. Aigisthos herkende hem niet, opende de kist en zag dat zijn vrouw erin lag; vervolgens werd ook hij gedood door Orestes. Ook Neoptolemus werd vermoord door Orestes .
Omdat de wraakgodinnen Orestes achtervolgden (hij had immers bloedverwanten vermoord), ging hij volgens een bepaalde lezing naar het orakel van Delphi dat hem vertelde dat hij naar Tauris moest gaan om een beeld van Artemis te halen. Hij werd echter gevangengenomen en zou geofferd worden aan Artemis. Vervolgens werd hij gered door de priesteres van Artemis, die zijn zuster Iphigeneia bleek te zijn (nog in leven volgens deze variant van de mythe). Een andere lezing vertelt ons dat er in Athene een rechtszaak werd gehouden tegen Orestes met Apollo als zijn advocaat, de wraakgodinnen als aanklagers en Pallas Athene als rechter. Orestes wordt uiteindelijk vrijgesproken.
Het verhaal van Orestes is al in de oudheid voor toneel beschreven. Er bestaat een tragedie in drie delen, door Aischylos, zie Oresteia. Er is ook een tragedie van Euripides, zie Orestes. Het weerzien van Iphigeneia en Orestes wordt verhaald in een andere tragedie van Euripides: Iphigeneia in Tauris. Er bestaat ook meer moderne bewerking als drama in drie acten uit 1947 Les Mouches (de vliegen) door Jean-Paul Sartre.
In de Historiën van Herodotus, Boek 1, 67-68 wordt het verhaal verteld, dat in verband met de strijd tussen de Spartanen (Lacedaemonen) en Tegeanen in Croesus' tijd, de Spartanen op advies van het orakel van Delphi op zoek gingen naar de beenderen van Orestes, de zoon van Agamemnon. Lichas, een van de Agathoërgi (ridders) van Sparta, hoorde in de werkplaats van een smid in Tegea, dat er in de smidse een graf was gevonden en een skelet van 7 cubit lang (3,11 m). Lichas huurde de ruimte, groef het graf op en nam de beenderen mee naar Sparta, waarna de Spartanen de Tegeanen de baas waren.
Op het eiland Patmos zou hij de Artemistempel hebben gebouwd.