Organizacja Państw Amerykańskich

Organizacja Państw Amerykańskich
Organization of American States
Organización de los Estados Americanos
Organização dos Estados Americanos
Organisation des États américains
	; państwa członkowskie OPA
Język roboczy	angielski, hiszpański, portugalski, francuski
Siedziba	Waszyngton
Członkowie	35
Sekretarz generalny	Luis Leonardo Almagro Lemes
Utworzenie	30 kwietnia 1948
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Organizacja Państw Amerykańskich (OPA, ang. Organization of American States, hiszp. Organización de los Estados Americanos, port. Organização dos Estados Americanos, franc. Organisation des États américains) – utworzona w 1948 r. na IX Międzyamerykańskiej Konferencji w Bogocie jako kontynuacja Unii Panamerykańskiej utworzonej w 1910 r. Członkami OPA są wszystkie państwa Ameryki, poza terytoriami państw Europy (np. Gujana Francuska). Jest, obok Paktu Rio i Paktu bogotańskiego, jednym z trzech filarów systemu międzyamerykańskiego.

IX Konferencja uchwaliła także Amerykańską Deklarację Praw i Obowiązków Człowieka^[1], wyprzedzając o osiem miesięcy powstałą w tym samym roku Powszechną Deklarację Praw Człowieka.

W strukturze OPA działa także Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka (od 1960 r.) i Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka (od 1978 r.). W 1969 podpisano Amerykańską Konwencję Praw Człowieka (zaczęła obowiązywać w 1978 r.)^[2]. W ramach OPA działała również Organizacja Państw Ameryki Środkowej, która usamodzielniła się w 1961, a także działały różne międzyamerykańskie organizacje gospodarcze.

Według sformułowań tzw. Karty Bogoty^[3], obowiązującej od 13 grudnia 1951 r:

zadaniem OPA jest umacnianie pokoju i bezpieczeństwa kontynentu amerykańskiego, pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi, wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych i politycznych. OPA funkcjonuje jako organizacja regionalna ONZ.

Do lat 60. XX w. w organizacji politycznie dominowały Stany Zjednoczone, w późniejszym czasie OPA wprowadziło politykę bardziej niezależną, czego dowodem są rezolucje popierające Argentynę podczas kryzysu falklandzkiego (1982 r.) oraz potępiające interwencję USA w Panamie w 1989 r.

Pod auspicjami OPA zawarto w 1967 r. układ z Tlatelolco tworzący bezatomową strefę w Ameryce Łacińskiej, czyli obszar na którym obowiązuje zakaz produkcji, przetrzymywania i wykorzystania broni jądrowej.

Statut – Karta Organiczna

Jej statutem jest Karta Organiczna podpisana 30 kwietnia 1948 r. w Bogocie przez wysłanników 21 państw. Weszła ona w życie, gdy 13 grudnia roku 1951 Kolumbia, jako czternaste państwo złożyła dokumenty ratyfikacyjne, co sprawiło, że spełniony został warunek ratyfikowania Karty OPA przez 2/3 sygnatariuszy.

Zgodnie ze sformułowaniami Karty Organicznej (zwanej także Kartą OPA lub Kartą z Bogoty) do zadań OPA należy:

umacnianie pokoju i bezpieczeństwa na kontynencie amerykańskim,
wspieranie współpracy gospodarczej, kulturalnej i społecznej,
wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych i politycznych regionu,
pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi.

W Karcie zostały także zapisane zasady, którymi się ma kierować organizacja. Są to:

suwerenność i równość państw
pokojowe rozwiązywanie sporów
nieinterwencję
przestrzeganie praw człowieka i promowanie demokracji przedstawicielskiej
nieuznawanie zdobyczy terytorialnych zdobytych siłą
zasadę solidarności w przeciwstawianiu się agresji
uznanie pluralizmu ideologicznego półkuli zachodniej
promowanie integralnego rozwoju

Karta była czterokrotnie nowelizowana w latach 1967, 1985, 1992 i 1993, z czego najdonioślejsze zmiany przyniosła pierwsza z tych reform. Zmieniono wtedy strukturę OPA, szczególnie zaś jej organy, nadając im kształt obecny.

Struktura OPA

Zgromadzenie Ogólne jest najwyższym organem OPA. Składa się z przedstawicieli wszystkich państw wchodzących w skład organizacji. Zbiera się ono raz do roku. Każdy kraj posiada jeden głos, decyzje w kwestiach ogólnych zapadają zwykłą większością głosów, natomiast w szczególnych – większością 2/3 głosów. Zgromadzenie określa politykę i główne kierunki działania OPA, nadzoruje jej współpracę z innymi organizacjami, zatwierdza budżet oraz wybiera Sekretarza Generalnego OPA.

Konferencje Konsultacyjne Ministrów Spraw Zagranicznych są kolejnym organem OPA. Zwołuje się je w razie doraźnej potrzeby; ich przedmiotem są kwestie z zakresu stosunków międzynarodowych. Posiadają one organ pomocniczy w postaci Konsultacyjnego Komitetu Obrony, w skład którego wchodzą naczelni dowódcy armii państw członkowskich.

Stała Rada z siedzibą w Waszyngtonie, jest organem kierującym bieżącymi sprawami organizacji, składa się z ambasadorów państw członkowskich.

ParlAmericas - zgromadzenie parlamentarne, pełni funkcję doradczą^[4]

Sekretarz Generalny wraz z Sekretariatem Generalnym pełnią główne funkcje administracyjno-techniczne.

Członkowie

Jej członkami jest obecnie 35 państw (zgodnie z informacjami na oficjalnej stronie Organizacji Państw Amerykańskich):

Członkowie dawniej zawieszeni

W 1962 roku Kuba, w związku z przejęciem władzy przez rewolucyjny rząd Fidela Castro, została zawieszona w prawach do uczestnictwa w pracach OPA. Decyzja ta została anulowana w 2009 roku^[5]
Honduras został zawieszony w prawach członka po zamachu stanu w 2009 roku. Prawa członkowskie zostały przywrócone w 2011 roku^[6]

Zobacz też

Przypisy

↑ American Declaration of the Rights and Duties of Man; Basic Documents in the Inter-American System
↑ American Convention on Human Rights, Amerykańska Konwencja Praw Człowieka
↑ Charter of the Organization of the American States z 30 kwietnia 1948, z uwzględnieniem poprawek przyjętych w Buenos Aires (27 lutego 1967), Kartagenie (5 grudnia 1985), Waszyngtonie (14 grudnia 1992) i Managui (10 czerwca 1993)
↑ Inter-American System [online], parlamericas.org .
↑ AG/RES. 2438 (XXXIX-O/09). oas.org. [dostęp 2014-03-20].
↑ OAS readmits Honduras to its ranks. cnn.com, 2011-06-02. [dostęp 2014-03-20].

[1] American Declaration of the Rights and Duties of Man; Basic Documents in the Inter-American System

[2] American Convention on Human Rights, Amerykańska Konwencja Praw Człowieka

[3] Charter of the Organization of the American States z 30 kwietnia 1948, z uwzględnieniem poprawek przyjętych w Buenos Aires (27 lutego 1967), Kartagenie (5 grudnia 1985), Waszyngtonie (14 grudnia 1992) i Managui (10 czerwca 1993)

[4] Inter-American System [online], parlamericas.org .

[5] AG/RES. 2438 (XXXIX-O/09). oas.org. [dostęp 2014-03-20].

[6] OAS readmits Honduras to its ranks. cnn.com, 2011-06-02. [dostęp 2014-03-20].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]