Orta Çağ İslam dünyasında coğrafya

İslam dünyasında 10. yüzyılda başlayan bilimsel uyanışın etkilerinin yoğun olarak görüldüğü alanlardan birisi de coğrafyadır. Yeryüzünü ve burada yaşayan milletleri tanıma hevesi ilk dönem coğrafya hareketlerini başlattı. Bunda Kur'an'ın yeryüzünün gezilmesini ve eski medeniyetlerin kalıntılarının incelenmesini telkin eden emirlerin etkisi de büyüktür.

Nitekim Kur'an'da yeryüzü ile ilgili olarak :"De ki: Yeryüzünde gezip dolaşın da, Allah ilk baştan nasıl yaratmış bir bakın. İşte Allah bundan sonra (aynı şekilde) ahiret hayatını da yaratacaktır. Gerçekten Allah her şeye kadirdir...." diye buyurmaktadır. (Ankebut Suresi 20. Ayet)

İlk dönem coğrafya çalışmaları Antik Yunan ve Hint coğrafyasının yeniden ele alınması şeklinde başladı. Aristoteles, Platon, Ptolemaios ve Marinos'un eserlerinin Arapçaya çevirisi bu alandaki çalışmalara ilk örneklerdir. Bu çalışmalar da halifeler tarafından himaye edilmekteydi.

İlk olarak telif edilen eserler "Mesalik ve'l Memalik", "Suverü'l-Ekalim", "Kitabü'l-Büldan"dır.

Resimler

• 
  El-Mesûdî'nin haritası
• 
  İbn Havkal'ın 10. yüzyılda çizdiği harita.
• 
  Kâşgarlı Mahmud'un dünya haritası
• 
  İbn el-Verdî tarafından 1339 yılında çizilen Dünya haritası. Haritanın merkezinde kutsal şehirler Mekke ve Medine bulunmaktadır.
• 
  Muhammed İdrisi'nin dünya haritası