Ostrożeń pannoński

Ostrożeń pannoński
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Carduoideae
Rodzaj	ostrożeń
Gatunek	ostrożeń pannoński
	Nazwa systematyczna
	Cirsium pannonicum Link; Enum. Hort. Berol. Alt. 2: 301. 1822
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ostrożeń pannoński (Cirsium pannonicum) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Gatunek rzadki. W Polsce występuje wyłącznie na wyżynie Lubelskiej, Wyżynie Małopolskiej i na Roztoczu^[3].

Morfologia

Łodyga: Roślina o prostej wzniesionej i pajęczynowato owłosionej łodydze o wysokości 30–100 cm.
Korzenie: Długie, nitkowate.
Liście: Lancetowate, na górnej stronie krótko owłosione, na dolnej pajęczynowato owłosione. Brzegi mają płytko ząbkowane o ząbkach zakończonych kłującymi szczecinkami.
Kwiaty: Zebrane w pojedynczo występujące na szczytach pędów koszyczki o długości 20–25 mm. Koszyczki te okryte są dachówkowato na siebie zachodzącymi łuskami okrywy. W koszyczkach występują wyłącznie kwiaty rurkowate. Mają purpurowy kolor.
Owoc: Niełupka o długości 3–4 mm, zaopatrzona w pierzasto rozgałęzione włoski puchu kielichowego.

Liść
Kwiaty

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Jest rośliną ciepłolubną. Rośnie w nasłonecznionych, suchych glebach o wysokiej przepuszczalności^[3]. Ma krótki, kilkutygodniowy cykl życiowy, co umożliwia wytworzenie nasion przed nastaniem letniej suszy.

Zagrożenia i ochrona

Na terenie Polski gatunek objęty jest ochroną od 1983 roku^[4]. W latach 1983–2014 znajdował się pod ochroną ścisłą, od 2014 roku podlega ochronie gatunkowej częściowej^[5]. Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (gatunek bliski zagrożenia)^[6]. Zagrożony jest zarówno wskutek naturalnej sukcesji zespołów roślinnych, jak i poprzez działalność człowieka (zaorywanie lub zalesianie jego siedlisk)^[3].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 kwietnia 1983 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1983 r. nr 27, poz. 134).
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[Mirek2006-3] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[rozp1983-4] Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 kwietnia 1983 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1983 r. nr 27, poz. 134).

[rozp2014-5] Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.

[6] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]