Ouvéa (wyspa)

Ouvéa
	; Zdjęcie satelitarne wyspy w listopadzie 1990
Państwo	Francja
Terytorium zamorskie	Nowa Kaledonia
Akwen	Morze Koralowe; Ocean Spokojny
Archipelag	Wyspy Lojalności
Powierzchnia	132,1 km²
Populacja (2009); • liczba ludności; • gęstość	; 3329; 26 os./km²
	Położenie na mapie Nowej Kaledonii Ouvéa
	20°39′08″S 166°33′43″E/-20,652222 166,561944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ouvéa^[1] lub Uvea^[2] – jedna z wysp w archipelagu Wysp Lojalności w Nowej Kaledonii na Oceanie Spokojnym.

Przynależność administracyjna

Według podziału administracyjnego Nowej Kaledonii wyspa należy do gminy Ouvéa, która jest częścią jednej z trzech nowokaledońskich prowincji – Wysp Lojalności (fr. Province des îles Loyauté).

Geografia

Powierzchnia wyspy wynosi 132,1 km² (50 km długości wraz z atolem i 7 km szerokości). Składa się ona z dwóch dużych bloków zbudowanych ze skał wapiennych. Oba bloki połączone są wąskim przesmykiem o szerokości 400 m.

Wyspa kształtem przypomina półksiężyc, pomiędzy skrajnymi punktami którego rozpościera się atol o szerokości 35 km. Na cały atol składa się wyspa Ouvéa, wyspa Mouli oraz 21 małych wysepek (tzw. Pléiades – fr. Plejady). Łańcuch ten dzieli się na dwie grupy – Pléiades du Nord oraz Pléiades du Sud (fr. Plejady Północne i Południowe).

Atol słynie z białej, piaszczystej plaży, która ciągnie się wzdłuż 25-kilometrowego, zachodniego wybrzeża wyspy Ouvéa oraz Mouli. Wschodnie wybrzeże wyspy jest klifowe. Maksymalna wysokość na głównej wyspie atolu wynosi 42 m n.p.m. (klif Pointe Gervaise).

Fauna

Wyspa bogata jest w wiele gatunków fauny morskiej – żółwi morskich i ryb. Na wyspie występuje gatunek endemiczny należący do rodziny papugowatych – modrolotka zielonoczuba (Eunymphicus (cornutus) uvaeensis).

Na wyspie występuje również jeden z tropikalnych gatunków skorupiaków, krab palmowy (kokosowy) (Birgus latro). Żyją one na plantacjach palmowych, odżywiając się kokosami, które rozłupują swymi silnymi szczypcami^[3].

W bogatych w składniki odżywcze wodach atolu, żyją także cenione w wędkarstwie ryby z rodziny albulowatych.

Kultura

Ludność wyspy posługuje się dwoma językami lokalnymi: iaai (w centralnej części wyspy) i uvea zachodnim (fagauvea, obejmuje północne i południowe skrawki wyspy); drugi z nich to peryferyjny przestawiciel języków polinezyjskich^[1]^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b JohnJ. Lynch JohnJ., Iaai, [w:] JohnJ. Lynch, MalcolmM. Ross, TerryT. Crowley, The Oceanic Languages, Richmond: Curzon Press, 2002, s. 776–791, DOI: 10.4324/9780203820384, ISBN 978-0-7007-1128-4, ISBN 978-0-203-82038-4, ISBN 978-0-415-68155-1, OCLC 847627595 (ang.).
↑ ^a ^b FrançoiseF. Ozanne-Rivierre FrançoiseF., Iaai loanwords and phonemic changes in Fagauvea, [w:] TomT. Dutton, Darrell T.D.T. Tryon (red.), Language Contact and Change in the Austronesian World, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1994 (Trends in Linguistics. Studies and Monographs 77), s. 523–550, DOI: 10.1515/9783110883091.523, ISBN 978-3-11-088309-1, OCLC 853258768 (ang.).
↑ L.G. Eldredge (1996). Birgus latro. In: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2.3. Dostęp: 12.01.2011

[Oceanic-1] JohnJ. Lynch JohnJ., Iaai, [w:] JohnJ. Lynch, MalcolmM. Ross, TerryT. Crowley, The Oceanic Languages, Richmond: Curzon Press, 2002, s. 776–791, DOI: 10.4324/9780203820384, ISBN 978-0-7007-1128-4, ISBN 978-0-203-82038-4, ISBN 978-0-415-68155-1, OCLC 847627595 (ang.).

[LanguageContact-2] FrançoiseF. Ozanne-Rivierre FrançoiseF., Iaai loanwords and phonemic changes in Fagauvea, [w:] TomT. Dutton, Darrell T.D.T. Tryon (red.), Language Contact and Change in the Austronesian World, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1994 (Trends in Linguistics. Studies and Monographs 77), s. 523–550, DOI: 10.1515/9783110883091.523, ISBN 978-3-11-088309-1, OCLC 853258768 (ang.).

[IUCN-3] L.G. Eldredge (1996). Birgus latro. In: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2.3. Dostęp: 12.01.2011

[1]

[2]

[3]