Przejdź do zawartości

Patrick Swayze

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Patrick Swayze
Ilustracja
Patrick Swayze (marzec 1989)
Imię i nazwisko

Patrick Wayne Swayze

Data i miejsce urodzenia

18 sierpnia 1952
Houston

Data i miejsce śmierci

14 września 2009
Los Angeles

Zawód

aktor, tancerz, piosenkarz, choreograf, producent

Współmałżonek

Lisa Niemi
(1975–2009; jego śmierć)

Lata aktywności

1979–2009

Patrick Wayne Swayze[1][2] (ur. 18 sierpnia 1952 w Houston[3], zm. 14 września 2009 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny, tancerz, piosenkarz i choreograf[4].

18 sierpnia 1997 otrzymał gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 7018 Hollywood Boulevard[5][6].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się jako najstarszy syn i jedno z pięciorga dzieci Yvonne Helen Karnes Swayze (1927–2013)[7][8], tancerki–choreografki[9], i Jessiego Wayne’a Swayzego (1925–1982)[10], kreślarza[11]. Jego rodzina miała pochodzenie angielskie, irlandzkie, szkockie i holenderskie[12]. Miał dwóch młodszych braci: Donalda Carla (ur. 10 sierpnia 1958)[13] i Seana Kyle’a (ur. 13 października 1962), oraz dwie siostry: adoptowaną[14] Bambi[15] i Vicky Lynn (1949–1994)[16], która zmarła z powodu przedawkowania leków przeciwbólowych[17].

Uczęszczał do szkoły Black Middle School w Oak Forest w stanie Illinois[18]. Edukację kontynuował w Houston w stanie Teksas w katolickiej szkole im. Świętej Róży z Limy, liceum Waltrip High School oraz San Jacinto College. Wystąpił jako łyżwiarz w Galleria Ice Skating Pavilion w Houston. Ojciec widział w nim zawodowego sportowca, jednak dobrze zapowiadającej się karierze futbolowej przeszkodziła kontuzja kolana, groziła mu amputacja. Po serii skomplikowanych operacji znów musiał uczyć się chodzić, w czym pomogły mu zajęcia taneczne, na które uczęszczał do Houston Jazz Ballet Company, Harkness Ballet Theater School, Joffrey Ballet School w Nowym Jorku i Eliot Feld Ballet Company[19].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Zadebiutował na scenie w wieku 18 lat, grając księcia zakochanego w Królewnie Śnieżce w spektaklu Disneyland na paradzie (Disneyland on Parade)[20]. Wkrótce został profesjonalnym tancerzem, podróżował po kraju ze znanym zespołem baletowym Buffalo Ballet Company. Jego pierwszy profesjonalny występ miał miejsce jako tancerz dla Disney Theatrical Group w programie Disney on Parade. Następnie zagrał rolę Danny’ego Zuko w jednej z obsady zastępczej w długo emitowanej na Broadwayu produkcji Grease[21]. W 1975 powrócił na scenę broadwayowską w przedstawieniu Dobry czas Charleya (Goodtime Charley), a potem odniósł sukces w musicalach West Side Story.

Patrick Swayze w 2006

Po raz pierwszy pojawił się na kinowym ekranie w komedii Skatetown, U.S.A. (1979) ze Scottem Baio i Katherine Kelly Lang, gdzie dostrzegł go Francis Ford Coppola i zaangażował do roli Darrela 'Darry'ego' Curtisa w dramacie kryminalnym Outsiderzy (The Outsiders, 1983)[22]. Na szklanym ekranie pojawił się w sitcomie CBS M*A*S*H (1981) jako szeregowy Gary Sturgis oraz serialu ABC Renegaci (Renegades, 1983) z Tracy Scoggins. Następnie zagrał sfrustrowanego i zadziornego buntownika, którego ojciec zaginął na wojnie wietnamskiej, w sensacyjnym filmie wojennym Teda Kotcheffa Niespotykane męstwo (Uncommon Valor, 1983) u boku Gene’a Hackmana. Pierwszą główną rolą była postać Jeda w kontrowersyjnym dramacie wojennym Czerwony świt (Red Dawn, 1984) z Charliem Sheenem i Jennifer Grey.

Międzynarodową sławę zyskał rolą arystokraty Orry'ego Maina w miniserialu ABC – ekranizacji powieści Johna Jakesa Północ-Południe (North and South, 1985) i sequelu Północ-Południe (North and South, Book II, 1986)[23]. Niedługo potem wystąpił w melodramacie sportowym Youngblood (1986) u boku Roba Lowe jako zawodnik hokejowy. Dużym sukcesem cieszyła się nominowana do nagrody Złotego Globu kreacja instruktora tańca w musicalu Dirty Dancing (1987), w którym zaprezentował talent taneczny, a także możliwości wokalne i autorskie w balladzie „She’s Like the Wind[24], zdobywając nagrodę BMI Film & TV. Natomiast za postać policjanta prowadzącego prywatne śledztwo w Chicago w sprawie morderstwa młodszego brata w filmie sensacyjnym Prawo krwi (Next of Kin, 1989) oraz za rolę tytułową w filmie sensacyjnym Wykidajło (Road House, 1989) był nominowany do Złotej Maliny jako najgorszy aktor. Rola ukochanego w zaświatach w melodramacie komediowym Uwierz w ducha (Ghost, 1990) przyniosła mu nominację do Złotego Globu i nagrody Saturna. W 1991 został okrzyknięty przez „People” najseksowniejszym mężczyzną świata[25], był także dziewiątym najlepiej opłacanym aktorem na świecie (z honorarium w wysokości 3 mln dol.)[26].

Zaskoczył krytyków i widzów kolejnymi kreacjami, odbiegającymi daleko od jego dotychczasowego ekranowego wizerunku, takimi jak przywódca bandy gangsterów-surferów w filmie akcji Na fali (Point Break, 1991) oraz jedna z trzech drag queen w komedii Ślicznotki (To Wong Foo, Thanks for Everything, Julie Newmar, 1995)[27], za którą był nominowany do nagrody Złotego Globu. 18 sierpnia 1997 otrzymał gwiazdę w Alei Gwiazd w Hollywood przy 7018 Hollywood Blvd.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

12 czerwca 1975 poślubił tancerkę i uczennicę swojej matki Lisę Niemi[28].

W styczniu 2008 stwierdzono u niego nowotwór trzustki. Na początku maja przeszedł operację, w trakcie której usunięto mu część zaatakowanego przez raka żołądka[29]. Zmarł w nocy z 14 na 15 września 2009 w Los Angeles[30]. Zgodnie z jego życzeniem, jego ciało zostało skremowane, a prochy zostały rozsypane na jego ranczu w Nowym Meksyku[31][32].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł Rola Reżyser
1979 Skatetown, U.S.A. Ace Johnson William A. Levey
1980 The Comeback Kid (TV) Chuck Peter Levin
1981 M*A*S*H – odc.: „Blood Brothers” szeregowy Gary Sturgis Larry Gelbart
Return of the Rebels (TV) K.C. Barnes Noel Nosseck
1983 Niespotykane męstwo (Uncommon Valor) Kevin Scott Ted Kotcheff
Outsiderzy (The Outsiders) Darrel „Darry” Curtis Francis Ford Coppola
Renegaci (The Renegades, serial TV) bandyta
1984 Czerwony świt (Red Dawn) Jed Eckert John Milius
Pigs vs. Freaks (TV) Doug Zimmer Dick Lowry
Grandview, U.S.A. Ernie „Slam” Webster Randal Kleiser
1985 Północ-Południe (North and South, miniserial TV) Orry Main
1986 Youngblood Derek Sutton Peter Markle
Niesamowite historie (Amazing Stories, serial TV) Eric David Peterson Mick Garris
Północ-Południe II (North and South, Book II, minserial TV) Orry Main
1987 Dirty Dancing Johnny Castle Emile Ardolino
Stalowy świt (Steel Dawn) Nomad Lance Hool
1988 Tiger Warsaw Chuck „Tiger” Warsaw Amin Q. Chaudhri
1989 Prawo krwi (Next of Kin) Truman Gates John Irvin
Wykidajło (Road House) James Dalton Rowdy Herrington
1990 Uwierz w ducha (Ghost) Sam Wheat Jerry Zucker
Saturday Night Live gość (27 października 1990) z Chrisem Farleyem
1991 Na fali (Point Break) Bodhi Kathryn Bigelow
1992 Miasto radości (City of Joy) Max Lowe Roland Joffé
Gracz (The Player) w roli samego siebie Robert Altman
1993 Tata na wagarach (Father Hood) Jack Charles Darrell Roodt
1994 Niebo i piekło: Północ-Południe III (Heaven & Hell: North and South, Book III, miniserial TV) Orry Main
1995 Niezwykła opowieść (Tall Tale) kowboj Pecos Bill Jeremiah S. Chechik
Trzy życzenia (Three Wishes) Jack McCloud Martha Coolidge
Ślicznotki (To Wong Foo, Thanks for Everything, Julie Newmar) Vida Boheme Beeban Kidron
1998 Listy od zabójcy (Letters From a Killer) Race Darnell David Carson
Czarny pies (Black Dog) Jack Crews Kevin Hooks
2000 Pierwsza miłość nie rdzewieje (Forever Lulu) Ben Clifton John Kaye
2001 Donnie Darko Jim Cunningham Richard Kelly
Zielony smok (The Green Dragon) sierżant Jim Lance Timothy Linh Bui
2002 Obudzić się w Reno (Waking Up in Reno) Roy Kirkendall Jordan Brady
2003 Ostatni taniec (One Last Dance) Travis MacPhearson (także producent) Lisa Niemi
11:14 Frank Greg Marcks
2004 Dirty Dancing 2 (Dirty Dancing: Havana Night) instruktor tańca Guy Ferland
Whoopi – odc.: „The Last Dance” Tony Terry Hughes
Smokiem i mieczem (George and the Dragon) Garth Tom Reeve
Kopalnie króla Salomona (King Solomon's Mines) Allan Quatermain Steve Boyum
2005 Wszystko zostaje w rodzinie (Keeping Mum) Lance Niall Johnson
Ikona (Icon) Jason Monk Charles Martin Smith
2006 Lis i Pies 2 (The Fox and the Hound 2) Cash (głos) Jim Kammerud
2007 Oskarżony (Jump!) Richard Pressburger Joshua Sinclair
Milion na gwiazdkę (Christmas in Wonderland) Wayne Saunders James Orr
2009 Błękitny deszcz (Powder Blue) Velvet Larry Timothy Linh Bui
Bestia (The Beast, serial TV) Charles Barker John Badham

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Patrick Swayze – Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2017-03-14]. (węg.).
  2. Patrick Swayze – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2017-03-14]. (rum.).
  3. Larry Billman: Film choreographers and dance directors: an illustrated biographical encyclopedia, with a history and filmographies, 1893 through 1995. McFarland & Co., Publishers, 1997, s. 652. ISBN 978-0-89950-868-9.
  4. Patrick Wayne Swayze (1952–2009) – Genealogy. Geni. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
  5. Patrick Swayze. Walk of Fame. [dostęp 2022-11-01]. (ang.).
  6. Valerie J. Nelson: Hollywood Star Walk: Patrick Swayze. „Los Angeles Times”, 2009-09-15. [dostęp 2022-11-01]. (ang.).
  7. Yvonne Helen Karnes Swayze (1927–2013). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
  8. Ancestry of Patrick Swayze. Genealogy. [dostęp 2009-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-18)]. (ang.).
  9. Patrick Swayze's mother Patsy dies aged 86.... Daily Mail. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
  10. Jesse Wayne Swayze (1925–1982). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
  11. Patrick Swayze Biography (1952?-). Film Reference. [dostęp 2009-09-15]. (ang.).
  12. Patrick Swayze What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-07-13]. (ang.).
  13. Don Swayze w bazie Notable Names Database (ang.)
  14. Edit image, resize image, crop pictures and appply effect to your images [online], info/act/kareff-062024p.html [dostęp 2024-06-15] (ang.).
  15. Patrick Swayze. TCM.com. [dostęp 2011-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-16)]. (ang.).
  16. Vicky Lynn Swayze (1949–1994). Find A Grave. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
  17. Explore Details About Late Vickie Lynn Swayze's Wiki, Cause Of Death, & Married Life [online], glamourbiz.com [dostęp 2024-06-15] (ang.).
  18. Craig Hlavaty (2013-09-17): Patrick Swayze's Houston-born mother dies after stroke – Houston. Chron.com. [dostęp 2009-09-15]. (ang.).
  19. Patrick Swayze – biografia aktora. Newsweek Polska. [dostęp 2009-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-20)]. (pol.).
  20. Patrick Swayze. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
  21. Patrick Swayze. Internet Broadway Database. [dostęp 2017-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-20)]. (ang.).
  22. Cammila Collar: Patrick Swayze Biography. AllMovie. [dostęp 2020-04-12]. (ang.).
  23. Patrick Swayze. TV.com. [dostęp 2017-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-15)]. (ang.).
  24. Patrick Swayze Obituary. Legacy.com. [dostęp 2017-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-20)]. (ang.).
  25. Callie Ahlgrim: All 32 guys who have been named People’s Sexiest Man Alive. Insider, 2020-11-18. [dostęp 2021-05-27]. (ang.).
  26. Peter Beresford: Hollywood. Romanse i skandale. Ring, 1991, s. 120–121. OCLC 830999173. (pol.).
  27. Patrick Swayze. SensaCine.com. [dostęp 2017-03-14]. (hiszp.).
  28. Roz Zurko: Lisa Niemi Swayze and Patrick Swayze a Hollywood Love Story for Over Three Decades. Associated Content. [dostęp 2009-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-21)]. (ang.).
  29. Patrick Swayze chory na raka. TVN24.pl, 2008-03-06. [dostęp 2009-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-14)]. (pol.).
  30. Christy Lemire (2009-09-15): 'Dirty Dancing' star Patrick Swayze dies at 57. Seattle Times. [dostęp 2009-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-20)]. (ang.).
  31. Patrick Swayze spocznie na swoim ulubionym ranczu. Onet.pl, 2009-09-17. [dostęp 2009-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-12)]. (pol.).
  32. Patrick Swayze (1952–2009). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]