Paul Lincke

Paul Lincke
Volledige naam	Carl Emil Paul Lincke
Geboren	Berlijn, 7 november 1866
Overleden	Hahnenklee bij Goslar (Nedersaksen), 3 september 1946
	(en) IMDb-profiel
	(en) Discogs-profiel;
	(en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Muziek

Graf van Lincke, begraafplaats van Hahnenklee

Carl Emil Paul Lincke (Berlijn, 7 november 1866 - Hahnenklee bij Goslar (Nedersaksen), 3 september 1946) was een Duits componist en theaterkapelmeester. Hij wordt gezien als de 'Vader' van de Berlijnse Operette. Veel bekende melodieën, waarvan men denkt dat het oude volksliedjes zijn, zijn in werkelijkheid composities van Lincke, maar worden niet direct met hem geassocieerd, bijvoorbeeld "Das macht die Berliner luft, luft, luft" uit Frau Luna, in Nederland bekend als Een reisje langs de Rijn van Willy en Willeke Alberti en eerder Louis Davids.

Levensloop

Pauls vroege herkenbare muzikaliteit uitte zich in zijn hang naar militaire muziek. Daarom stuurde zijn moeder hem na afloop van de Realschule voor studie naar Wittenberge. Hier werd hij bij de Wittenberger Stadtmusikkapelle door Rudolf Kleinow tot fagottist opgeleid. Daarnaast leerde hij ook tenorhoorn, slagwerk, piano en viool spelen.

Paul Lincke woonde hoofdzakelijk in Berlijn en werd op 19-jarige leeftijd al theaterkapelmeester en muziekuitgever. Vanaf 1893 was hij kapelmeester van het Apollo-Theater in Berlijn. Als componist en dirigent begeleidde hij orkesten door Duitsland en in de Europese hoofdsteden alsook de Verenigde Staten.

In 1943 was Lincke gastdirigent in Mariënbad om daar zijn compositie "Frau Luna" op te voeren, waarvan de officiële première in 1899 in Berlijn was. Tijdens zijn afwezigheid werden zijn huis en uitgeverij in de Berlijnse Oranienstraße platgebombardeerd. Na de Tweede Wereldoorlog wilde Lincke naar Berlijn terugkeren, hetgeen hem door de tweedeling van de stad niet meer lukte.

Met behulp van de Amerikaanse generaal Pierce trok hij vervolgens, met zijn huishoudster die al 35 jaar voor hem zorgde, naar Arzberg (Opper-Franken). Het klimaat daar deed de reeds aangeslagen en verzwakte Lincke geen goed en daarom zorgden vrienden in Lautenthal (Oberharz) ervoor dat hij naar Hahnenklee kon verhuizen. Hier stierf hij twee maanden voor zijn tachtigste verjaardag. Na een rouwdienst in de Stabkirche Hahnenklee werd zijn stoffelijk overschot bijgezet op de begraafplaats van Hahnenklee.

Ereburgerschap

Op 7 november 1941 werd hem ter gelegenheid van zijn 75-ste verjaardag het ereburgerschap van zijn geboortestad verleend, de penning uitgereikt door Joseph Goebbels. Zijn betekenis voor Berlijn is te vergelijken met die van Johann Strauss voor Wenen en Jacques Offenbach voor Parijs.

Paul-Lincke-Ring

In 1955 heeft de gemeente Hahnenklee-Bockswiese (na gemeentelijke herindeling in 1972 Stad Goslar) de Paul-Lincke-Ring in het leven geroepen. De prijs wordt elke twee jaar uitgereikt aan artiesten met buitengewone verdiensten voor de Duitstalige amusementsmuziek. Enkele winnaars zijn: Udo Jürgens (1981), René Kollo (1991), Peter Maffay (1995) en Freddy Quinn (1997).

Werken (selectie)

Werken voor orkest

1900 Loreley-Walzer uit de operette "Fräulein Loreley", voor orkest
1901 Man schwebt dahin, wals
1901 Mein Juwel, wals
1901 Tipp-Topp!, polka
1903 Die Meistersinger von Berlin, groot zangselectie voor gemengd koor en orkest
Am Bosporus, intermezzo
Der Weg zum Herzen, Gavotte
Folies Bergère, mars voor orkest
Geburtstagsständchen, intermezzo voor orkest
Heimlich, still und leise, intermezzo voor orkest
Isolabella Romanze
Nautilus, intermezzo voor orkest
Siamesische Wachtparade, intermezzo voor orkest
Sie kommen, karakterstuk

Werken voor harmonieorkest

Bis früh um fünfe, kleine Maus, mars
Das ist der Zauber von Berlin, mars
Das ist die Berliner Luft, mars uit de burleske Berliner Luft (1904)
Es war einmal, lied uit operette Im Reiche des Indra
Glühwürmchen, idyll uit de operette: Lysistrata
Gri-Gri, uit de operette Grigri
Märkische Heide, märkischer Sand, marslied
Ob du mich liebst, lied uit de operette Nakiris Hochzeit

Muziektheater

Operettes

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1897	Venus auf Erden	1 akte	6 juni 1897, Berlijn, Apollo-Theater	Alfred Schmasov
1899	Frau Luna	1 akte; later ook een versie met 2 aktes	31 december 1899, Berlijn, Apollo Theater	Heinrich Bolten-Baeckers
1899	Im Reiche des Indra	1 akte	18 december 1899, Berlijn, Apollo Theater	Alfred Schmasov en Leopold Ely
1900	Fräulein Loreley	1 akte	15 oktober 1900, Berlijn, Apollo Theater	Heinrich Bolten-Baeckers
1902	Lysistrata	1 akte	1 april 1902, Berlijn, Apollo Theater	Heinrich Bolten-Baeckers en Max Neumann
1902	Nakiris Hochzeit, of Der Stern von Siam	2 aktes	6 november 1902, Berlijn, Apollo Theater	Heinrich Bolten-Baeckers
1903	Am Hochzeitsabend	1 akte	1903, Keulen	Heinrich Bolten-Baeckers
1905	Prinzessin Rosine	2 aktes	18 november 1905, Berlijn, Apollo Theater	Heinrich Bolten-Baeckers
1911	Grigri	3 aktes	25 maart 1911, Keulen, Metropol Theater	Heinrich Bolten-Baeckers naar Jules Chancel
1913	Casanova; 2e versie: Der König der Liebe	3 aktes	5 november 1913, Chemnitz, Stadttheater; 2e versie: 1931, Dresden	Willi Steinberg en Jacques Glück
1940	Ein Liebestraum	3 aktes	1940, Hamburg, Theater an der Reeperbahn	Alexander Oskar Erler en Max Neumann

Balletten

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto	choreografie
1896	Unter den Linden	3 aktes	1896, Berlijn	Benno Jacobson
1911	Champagner-Visionen	1 akte	1911, Darmstadt	Helene Thiele-Leonhardt

Revue

1908 Donnerwetter, tadellos! ook bekend onder de titel: Berlin so siehste aus, voorspel en negen taferelen - libretto: Julius Freund - première: 15 september 1908, Berlijn, Metropol-Theater
1909 Halloh! Die große Revue!, zeven taferelen, - libretto: Julius Freund - première: 18 september 1909, Berlijn, Metropol-Theater
1924 Einst und Jetzt, - première: 1924, Berlijn

Wals- en dansliederen

Schenk' mir doch ein kleines bißchen Liebe
Schlösser, die im Monde liegen (uit: Frau Luna)

Overig

Verkehrte Welt (1895)
Eine lustige Spreewaldfahrt (1897)
Im Riesengebirge (1902)
Außer Rand und Band (1905)
Hochparterre links (1906)
Eine lustige Doppelehe (1906)
Fräulein Kadett (1914)

Bibliografie

Francisco Alia Miranda: La música en la radio: radio Ciudad Real EAJ 65 y sus discos de pizarra, Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha, 2000, 378 p., ISBN 978-84-84-27046-1
Ruth Renée Reif: Orchestermitglieder seit 1924, in: Die Stuttgarter Philharmoniker, ein historisches Porträt, Herausgegeben von der Gesellschaft der Freunde der Stuttgarter Philharmonica, Tübingen: Silberburg-Verlag, 1999. ISBN 3-87407-319-X
Luis Iglesias de Souza: El teatro lírico español: volumen IV: libretistas y compositores, Coruña: Editorial Deportación Provincial, 1996, 742 p.
Ken Bloom: American song - The complete musical theater companion: 1877-1995. Volume 2: T-Z and indexes, Second edition, New York: Schirmer Books, 1996, 2093 p. ISBN 978-0-028-70484-5
Gaspare nello Vetro: Teatro Reinach 1871-1944: gli spettacoli musicali opere concerti operette, Parma: Comune di Parma - Archivo storico Teatro Regio, 1995, 653 p.
Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
Paul E. Bierley, William H. Rehrig: The heritage encyclopedia of band music: composers and their music, Westerville, Ohio: Integrity Press, 1991, ISBN 0-918048-08-7
Dieter Zimmerschied: Operette: Phänomen und Entwicklung, Wiesbaden: Breitkopf & Härtel, 1988. 156 p., ISBN 3-765-10183-4

Externe links

(en) Paul Lincke in de Internet Movie Database
Toneelwerken

Zie de categorie Paul Lincke van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.