Przejdź do zawartości

Paweł I Grecki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Paweł I
Παύλος Α΄ της Ελλάδας
Ilustracja
Wizerunek herbu
Faksymile
Król Grecji
Okres

od 1947
do 1964

Poprzednik

Jerzy II Grecki

Następca

Konstantyn II Grecki

Dane biograficzne
Dynastia

Glücksburgowie

Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1901
Ateny

Data i miejsce śmierci

6 marca 1964
w Atenach

Ojciec

Konstantyn I Grecki

Matka

Zofia Hohenzollern

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Krzyż Wielki Orderu Jerzego I (Grecja) Wielki Łańcuch Orderu Świętych Jerzego i Konstantyna (Grecja) Krzyż Wielki Orderu Feniksa (Grecja) Order Słonia (Dania) Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania) Order Salomona Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Złotego Runa (Austria) Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielki Orderu Karola I (Rumunia) Order Rajamitrabhorn (Syjam) Order Podwiązki (Wielka Brytania) Order Złotej Ostrogi Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem (1951-2001) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Krzyż Wielki na Łańcuchu Świętego Konstantyńskiego Orderu Wojskowego Świętego Jerzego

Paweł I (właśc. gr. Παύλος Α΄ της Ελλάδας; ur. 14 grudnia 1901 w Atenach, zm. 6 marca 1964 tamże) – król Grecji w latach 1947–1964 z dynastii Glücksburgów, bocznej linii Oldenburgów. Syn Konstantyna I i królowej Zofii Hohenzollern.

Biografia

[edytuj | edytuj kod]

W czasie wojny przeciw państwom osi w latach 1940–1941 służył w sztabie generalnym jako oficer armii greckiej. Następnie przebywał na emigracji. Tron objął po śmierci swojego starszego brata Jerzego II Glücksburga.

W sierpniu 1949 r. wojska królewskie ostatecznie pokonały siły komunistycznych partyzantów DSE, kładąc kres wojnie domowej[a].

W późniejszym okresie król praktycznie nie brał udziału w życiu politycznym.

Wystawny tryb życia rodziny królewskiej, dotowany z budżetu państwa, głęboko dzielił greckie społeczeństwo, prowadząc także do masowych protestów, m.in. w 1960 roku, gdy parlament, głosami prawicy, przyjął ustawę o sfinansowaniu przez budżet państwa niezwykle wystawnego ślubu księżniczki Zofii z następcą hiszpańskiego tronu Janem Karolem, a przy tej okazji także zjazdu rodzin królewskich i arystokratycznych Europy[1][b], wiążące się ze wzrostem akcyzy szeregu towarów, finansującym uroczystość. Z budżetu państwa asygnował też astronomiczną, zdaniem ówczesnych komentatorów[2], kwotę 9 mln drachm na posag księżniczki Zofii, z jednoczesnym zwolnieniem tych środków z opodatkowania oraz ze zgodą na ich wywóz za granicę. W tym samym okresie parlament odrzucił wnioski posłów centrum i lewicy o poprawę finansowania oświaty. Okoliczności te określone zostały przez opozycję jako „wyzwanie z XVII wieku” i pogłębiły ochłodzenie pomiędzy dworem a prawicowym rządem Konastantinosa Karamanlisa. Rządowi zarzucono „niedostateczną ochronę rodziny królewskiej i pryncypiów”[3]. W następnym roku budżet państwa obciążyło huczne świętowanie w całym kraju 60 urodzin królewskich. W taki sposób, pod rządami króla Pawła, grecka monarchia weszła w ostatnie już dziesięciolecie swego funkcjonowania.

Paweł I zmarł na raka żołądka. Pochowany jest w byłych dobrach rodziny królewskiej w Tatoi koło Aten, obecnie znacjonalizowanych i wchodzących w skład Parku Narodowego Góry Parnitha[c].

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]
Jerzy I
Glücksburg

ur. 24 XII 1845
zm. 18 III 1913
Olga
Konstantinowna
[d]
ur. 3 IX 1851
zm. 18 VI 1926
Fryderyk III
Hohenzollern

ur. 18 X 1831
zm. 15 VI 1888
Wiktoria
Koburg
[e]
ur. 21 XI 1840
zm. 5 VIII 1901
         
     
  Konstantyn I
Glücksburg

ur. 2 VIII 1868
zm. 11 I 1923
Zofia
Hohenzollern

ur. 14 VI 1870
zm. 13 I 1932
     
   

Fryderyka
Hanowerska
[f]
ur. 18 IV 1917
zm. 6 II 1981
OO   9 I 1938
Paweł I
Glücksburg

ur. 14 XII 1901
zm. 6 III 1964
                   
                   
                   
Zofia
Glücksburg
[g]
 ur. 2 XI 1938
 
Konstantyn II
Glücksburg

 ur. 2 VI 1940
zm. 10 I 2023
 
Irena
Glücksburg

 ur. 11 V 1942
 
  1. Utrzymane w uroczysto-patriotycznym tonie fragmenty greckich kronik filmowych, z okresu likwidacji powstania DSE ścieżka filmu – od pierwszej minuty, film informuje, że wszystkie dzieci Grecji z radością, znacznie więcej niż tylko obowiązkiem, idealiści, bieżą do boju, złożyć ofiarę, zniszczyć wroga ojczyzny. – od 2'13” kamera pokazuje królewską wizytę, z jednoczesną obecnością wojskowych amerykańskich. Komentarz podaje m.in. że Królowa serdecznie interesuje się walką o najświętszą ideę ludzkości – zapewne chodzi o utrzymanie w Grecji monarchii. ..Wojsko wyciąga płazy z ich nor... dzieci Grecji, powierzoną im przez ojczyznę bronią, usuwają ich nieczysty ślad... Źródło: Cyfrowe Archiwa greckiej telewizji publicznej ERT, program Γεγονοτα Δεκαετιας 1940 – wydarzenia dziesięciolecia 1940, film: Επιχειρησεις του Εθνικου Στρατου στο Γραμμο κατα τη διαρκεια του Εμφυλιου Πολεμου και επισκεψη των Βασιλεων Παυλου και Φρειδερικης στο μετωπο – Działania Armii Narodowej w Grammo podczas wojny domowej i wizyta króla Pawła i królowej Fryderyki na froncie. Strona zawiera informację, że film został zatwierdzony przez Narodowe Archiwum Optoakustyczne, w celach edukacyjnych.
  2. Liczbę 32 królów i 109 książąt, zaproszonych na ślub, na koszt budżetu państwa, wymienia program historyczny greckiej telewizji publicznej ERT 1947 – 1967 20 Επικαιρα Χρονια. Źródło: archiwum greckiej telewizji publicznej ERT, całość filmu dokumentalnego (gr.) 1947 – 1967 20 Επικαιρα Χρονια, odcinek 7, o ślubie księżniczki Zofii. Zawiera analizy, echa w publikacjach i oryginalne kroniki filmowe. Przykład, nie wymagający znajomości języka – szkice, satyryczne, prezentowane w 13'00 i 15'00 minucie ścieżki. Strona zawiera informację Filmoteki Telewizji (ERT), że film ma charakter informacyjny.
  3. Lista pochowanych w Tatoi członków rodziny królewskiej: [1].
  4. Córka Konstantego Romanowa, syna Mikołaja I Romanowa.
  5. Córka królowej Wiktorii.
  6. Siostra Georga Wilhelma Hanowerskiego.
  7. Żona Jana Karola I (od 1962 r.).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Strona „Grecka Rodzina Królewska”, odsłona: „Ślub królewski Carlosa i Sofii 1962” [online], Oficjalna strona greckiej rodziny królewskiej wspomina o „przyjeździe ponad 100 gości, zaproszonych spośród rodzin królewskich”, www.greekroyalfamily.gr, 2012 [dostęp 2023-01-05].
  2. Eleftheros Typos, a, o, Ślub stulecia pomiędzy Sofią i Juanem Carlosem, 53 lata temu. [https://eleftherostypos.gr/istories/100520-o-gamos-toy-aiona-metaxy-sofias-kai-xoyan-karlos-prin-apo-53-xronia%5D, 13 września 2014.
  3. Archiwa ERT, film dokumentalny z serii 1947 – 1967 20 Επικαιρα Χρονια”, odcinek 7, 18'50 – 19'12' ścieżki.