Pięciornik płonny

Pięciornik płonny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	pięciornik
Gatunek	pięciornik płonny
	Nazwa systematyczna
	Potentilla sterilis (L.) Garcke; Fl. Halle 2: 200 (1856)
Synonimy
	Comarum fragarioides Roth; Dactylophyllum fragariastrum Ehrh. ex Spenn.; Fraga sterilis (L.) Lapeyr.; Fragaria praecox Kit. ex Schult.; Fragaria sicca Gilib.; Fragaria praecox Salisb.; Fragaria sterilis L.; Fragariastrum sterile (L.) Schur; Potentilla emarginata Desf.; Potentilla fragaria Poir.; Potentilla fragariastrum Ehrh. ex Pers.; Potentilla gunneri Hartm.; Potentilla micrantha f. maritima Guinea; Potentilla sicca Gilib. ex Samp.; Potentilla villosa Dulac;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pięciornik płonny (Potentilla sterilis (L.) Garcke) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Występuje w Europie^[4]. W Polsce jest gatunkiem bardzo rzadkim; rośnie tylko w części południowo-zachodniej^[5]. Współcześnie znany tylko z dwóch stanowisk, położonych na Wale Trzebnickim oraz na Przedgórzu Sudeckim^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina rozłogowa.
Łodyga: Łodygi do 8 cm wysokości, każda zwykle z dwoma liśćmi i dwoma kwiatami.
Liście: Liście odziomkowe 3-listkowe. Listki szerokojajowate lub koliste, karbowane na szczycie, owłosione na dolnej stronie^[7].
Kwiaty: Białe, o średnicy 1–1,5 cm. Wewnętrzna strona działek kielicha zielona (cecha różniąca gatunek od pięciornika drobnego).
Owoc: Owłosiony na stronie brzusznej.

Biologia i ekologia

Bylina. Rośnie w lasach liściastych. Kwitnie w kwietniu i maju.

Zagrożenia i ochrona

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[8]: E (wymierający, krytycznie zagrożony); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[9].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin (2001): EX (wymarły); 2014: CR (krytycznie zagrożony)^[6].

Gatunek objęty w Polsce ochroną ścisłą.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b Potentilla sterilis (L.) Garcke, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-06] .
↑ Mapa rozmieszczenia gatunku na Den virtuella floran [dostęp 2013-12-10].
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).

[powo-3] Potentilla sterilis (L.) Garcke, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-06] .

[4] Mapa rozmieszczenia gatunku na Den virtuella floran [dostęp 2013-12-10].

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[PCK-6] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[7] W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]