Piroforyczność
Piroforyczność (ze stgr. πυροφόρος od πῦρ „ogień” i φορός „niosący”) – właściwość pierwiastków i związków chemicznych, powodująca samozapłon w kontakcie z tlenem z powietrza.
Piroforyczność nie jest stałą cechą substancji, lecz zależy silnie od ich postaci fizycznej, składu powietrza (procentowa zawartość tlenu, wilgotność) oraz temperatury. Szczególnie podatne na samozapłon są pyły i aerozole. Przykładowo węgiel kamienny w postaci bloków nie wykazuje silnych własności piroforycznych w temperaturze pokojowej, lecz w formie pyłu może ulec samozapłonowi w temperaturze 60 °C. Innym przykładem jest cer stanowiący składnik kamieni do zapalniczki, gdzie dzięki potarciu twardym obiektem, np. ze stali hartowanej, następuje wyrwanie cząstek materiału kamienia i samorzutne ich spalanie w powietrzu objawiające się iskrzeniem. Właściwości piroforyczne wykazuje też silnie rozdrobnione żelazo, np. otrzymane przez rozkład szczawianu żelaza(II)[a][1].
Do pierwiastków wykazujących właściwości piroforyczne w temperaturze pokojowej należą cez[2] i fosfor (w postaci fosforu białego)[3]. Przykładami związków piroforycznych są glinowodorek litu (LiAlH
4), wodorek sodu (NaH), metylolit (CH
3Li) i liczne związki metaloorganiczne.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W rzeczywistości nie jest to czyste żelazo metaliczne, lecz jego mieszanina z tlenkiem żelaza(II) (FeO).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Marek Ples, Piroforyczne żelazo, [w:] Weird Science [online] [dostęp 2014-10-28].
- ↑ Adam Bielański, Chemia ogólna i nieorganiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 534, ISBN 83-01-02626-X.
- ↑ Włodzimierz Trzebiatowski, Chemia nieorganiczna, wyd. 8, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978, s. 566–567, 577–578.