Plac Jana Matejki w Krakowie

plac Jana Matejki

Stare Miasto
Widok od strony Barbakanu
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Długość	ok 170 m
Poprzednie nazwy	plac Główny
Położenie na mapie Polski plac Jana Matejki
Położenie na mapie województwa małopolskiego plac Jana Matejki
Położenie na mapie Krakowa plac Jana Matejki
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie plac Jana Matejki
50°03′59,3″N 19°56′32,6″E

Plac Jana Matejki – plac w Krakowie w dzielnicy I Stare Miasto, znajdujący się pomiędzy ulicami Basztową i Warszawską na Kleparzu.

Teren placu Matejki stanowił w przeszłości wschodnią część rynku kleparskiego, powstałego zapewne w XIV w. Znajdował się tutaj ratusz, jatki. Cały teren służył także jako przedpole Barbakanu.

Kleparz został przyłączony do Krakowa w 1791.

Podział kleparskiego rynku nastąpił w XIX w. Pośrodku kleparskiego rynku zbudowano główny budynek Akademii Sztuk Pięknych, szkołę miejską a następnie na miejscu kleparskiego ratusza wzniesiono gmach Dyrekcji Kolei, to dzisiejsza zachodnia pierzeja placu Matejki. Nosił wtedy nazwę plac Główny. Obecną nazwę otrzymał w 1882 roku gdy Janowi Matejce ofiarowano honorowe obywatelstwo miasta Krakowa.

Z czasem znikała stara, drewniana zabudowa wzdłuż wschodniej pierzei placu. Powstał na jej miejscu budynek Narodowego Banku Polskiego oraz czynszowe kamienice.

W 1910, w 500. rocznicę zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem wzniesiono pomnik Grunwaldzki, według projektu Antoniego Wiwulskiego. Powstanie pomnika finansował Ignacy Paderewski. Pomnik został zniszczony przez Niemców podczas okupacji. W 1976 pomnik zrekonstruowano. Przed pomnikiem znajduje się marmurowa płyta Grobu Nieznanego Żołnierza.

Przy zbiegu ulic: Warszawskiej i Kurniki, w północno-wschodnim narożniku placu Matejki znajduje się kościół św. Floriana z XII w., wielokrotnie przebudowywany. W przeszłości od kościoła św. Floriana zaczynała się tzw. "Droga Królewska" biegnąca na Wawel.

Budynki

• pl. J. Matejki 1–1a – Gmach Narodowego Banku Polskiego, proj. Kazimierz Wyczyński i Teodor Hoffmann, 1921
• pl. J. Matejki 2 – Kamienica czynszowa Fabryki Porcelany w Ćmielowie, proj. Fryderyk Tadanier, 1938
• pl. J. Matejki 6 – Kamienica czynszowa, proj. Jozue Oberleder, 1918
• pl. J. Matejki 7 – Kamienica czynszowa, proj. Tadeusz Prauss, 1910
• pl. J. Matejki 8 (ul. Kurniki 1) – Hotel Matejko (poprzednio kamienica czynszowa), proj. Aleksander Biborski, 1909
• pl. J. Matejki 11 – Szkoła Miejska, proj. Maciej Moraczewski, 1877
• pl. J. Matejki 12 – Gmach Dyrekcji Kolei, projekt przysłany z Wiednia, 1888
• pl. J. Matejki 13 (ul. Basztowa 19) – Gmach Główny Akademii Sztuk Pięknych, proj. Maciej Moraczewski, 1877

• 
  Pomnik Grunwaldzki oraz Grób Nieznanego Żołnierza
• 
  Tablica upamiętniająca Jana Matejkę wmurowana w ścianę ASP
• 
  Widok z północy, od kościoła św. Floriana
• 
  Widok z południa
• 
  Obchody Święta Niepodległości

• 
  pl. Matejki 1-1a
  Budynek NBP
• 
  pl. Matejki 2
  Kamienica Ćmielowa
• 
  pl. Jana Matejki 6
  Kamienica czynszowa
• 
  pl. Jana Matejki 7
  Kamienica czynszowa
• 
  pl. Jana Matejki 8
  Hotel Matejko
• 
  pl. Jana Matejki 10 Kamienica (1882)
• 
  pl. Jana Matejki 11
  Szkoła Miejska
• 
  pl. Jana Matejki 12
  Biurowiec Kolei Państwowych
• 
  pl. Jana Matejki 13
  Gmach Główny ASP

Źródła

• Elżbieta Supranowicz Nazwy ulic Krakowa, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1995, ISBN 83-85579-48-6
• Praca zbiorowa Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1
• Praca zbiorowa Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2000, ISBN 83-01-13325-2