Podział administracyjny Grecji

Podział administracyjny Grecji – od 1 stycznia 2011 Grecja jest podzielona na jednostki administracyjne trzech poziomów: 7 administracji zdecentralizowanych (αποκεντρωμένη διοίκηση – apokendromeni diikisi), które dzielą się na 13 regionów (περιφέρεια – periferia), w skład których wchodzą 332 gminy (δήμος – dimos).

Taki podział administracyjny został wprowadzony na podstawie tzw. Programu Kalikrates (Πρόγραμμα Καλλικράτης, N.3852/2010), zastępującego obowiązujący w latach 1997–2010 podział na: 13 regionów, 54 nomosów (prefektur) i 1034 gminy. Dodatkowo gminy grupowane są w jednostki regionalne (περιφερειακή ενότητα), których utworzono 74; nie mają one jednak statusu jednostek administracyjnych. W języku formalnym, terytoria dawnych nomosów określane są teraz jako "nomarchiako diamerisma". Gdy w praktyce, wobec tych obszarów, także oficjalnie adresowo, w dalszym ciągu używane bywa słowo "nomos" i tworzone od niego formy przymiotników

Administracje zdecentralizowane i regiony

Podział Grecji na administracje zdecentralizowane.

Podział Grecji na regiony.

• Attyka
  • Attyka (66 gmin)
• Epir-Macedonia Zachodnia
  • Epir (18 gmin)
  • Macedonia Zachodnia (12 gmin)
• Kreta
  • Kreta (24 gminy)
• Macedonia-Tracja
  • Macedonia Środkowa (38 gmin)
  • Macedonia Wschodnia i Tracja (22 gminy)
• Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie
  • Peloponez (26 gmin)
  • Grecja Zachodnia (19 gmin)
  • Wyspy Jońskie (7 gmin)
• Tesalia-Grecja Środkowa
  • Tesalia (25 gmin)
  • Grecja Środkowa (25 gmin)
• Wyspy Egejskie
  • Wyspy Egejskie Południowe (34 gmin)
  • Wyspy Egejskie Północne (9 gmin)

Dodatkowo w strukturze administracyjnej Grecji istnieje Autonomiczna Republika Góry Athos.

Podział administracyjny w latach 1997–2010

Przed wprowadzeniem 1 stycznia 2011 nowego podziału administracyjnego Grecja dzieliła się na 13 regionów, które dzieliły się na 54 nomosów (prefektur) podzielonych następnie na 1034 gminy.

Umocowania prawne i ich zmiany

Ustawa o regionach, która została przyjęta przez rząd Andreasa Papandreu (sygn. ustaw N.1622/86 i P.D.51/87), ustanowiła regiony, które w istocie miały charakter pomocniczy w stosunku do rządu centralnego. W późnych latach 90. przeprowadzono reformy ich funkcjonowania przy jednoczesnym rozszerzeniu kompetencji (sygn. ustaw N.2503/97 i 2647/98). Mimo to, regiony nadal pozostawały w dużym stopniu uzależnione od rządu Grecji poprzez mianowanych przez niego sekretarzy generalnych.

Struktura podziału

Szczegółowy podział administracyjny Grecji, obowiązujący do końca 2010 roku, przedstawiał się następująco:

• 13 regionów (nwgr. περιφέρεια – periféria, l.mn. περιφέρειες – periféries), z których 12 dzieli się na:
  • 54 nomosy (nwgr. νομός – nomós, l.mn. νομοί – nomí), tłumaczonych czasem również jako prefektury lub departamenty. Nomosy dzielą się na:
    • gminy miejskie (zob. dimos, nwgr. δήμος – dímos, l.mn. δήμοι – dími) i gminy wiejskie (kinotites, nwgr. κοινότητα – kinótita, l.mn. κοινότητες – kinótites).

Osobliwościami są:

• region Attyka, składający się tylko z jednego nomosu – Attyka, tworzącego dość specyficzny administracyjnie ustrój stolicy kraju. Nomos ten dzieli się na:
  • 4 jednostki zwane nomarchia (νομαρχία), czasami tłumaczone jako półprefektury, dzielące się na:
    • gminy miejskie i wiejskie
• specjalny status posiada Góra Athos, której teren stanowi obszar autonomiczny na Półwyspie Chalcydyckim.

Nazwy regionów i nomosów w Grecji

Mapa regionów Grecji

Mapa nomosów Grecji

Mapa nomarchii Attyki

Numery kolejne odpowiadają numeracji na załączonej mapce regionów.

1. 
   region Attyka (περιφέρεια Αττικής – periferia Attikí)
   • nomos Attyka (νομός Αττική) [1], dzieli się na 4 nomarchie:
     • nomarchia Ateny (νομαρχία Αθήνα)
     • nomarchia Attyka Wschodnia (νομαρχία Ανατολική Αττική)
     • nomarchia Pireus (νομαρχία Πειραιάς)
     • nomarchia Attyka Zachodnia (νομαρχία Δυτική Αττική)
2. 
   region Grecja Środkowa (περιφέρεια Στερεά Ελλάδα – Stereá Elláda)
   • Eurytania (Ευρυτανία) [3]
   • Eubea (Εύβοια) [2]
   • Fokida (Φωκίδα) [4]
   • Ftiotyda (Φθιώτιδα) [5]
   • Beocja (Βοιωτία) [6]
3. 
   region Macedonia Środkowa (περιφέρεια Κεντρική Μακεδονία – Kendrikí Makedonía)
   • Chalkidiki (Χαλκιδική) [7]
   • Imatia (Ημαθία) [8]
   • Kilkis (Κιλκίς) [9]
   • Pela (Πέλλα) [10]
   • Pieria (Πιερία) [11]
   • Seres (Σέρρες) [13]
   • Saloniki (Θεσσαλονίκη) [12]
4. 
   region Kreta (περιφέρεια Κρήτη – Kríti)
   • Heraklion (Ηράκλειο) [15]
   • Chania (Χανιά) [14]
   • Lasiti (Λασίθι) [16]
   • Retimno (Ρέθυμνο) [17]
5. 
   region Macedonia Wschodnia i Tracja (περιφέρεια Ανατολική Μακεδονία και Θράκη – Anatolikí Makedonía kie Thráki)
   • Drama (Δράμα) [18]
   • Ewros (Έβρος) [19]
   • Kawala (Καβάλα) [20]
   • Tasos (Θάσος) [20]
   • Rodopi (Ροδόπη) [21]
   • Ksanti (Ξάνθη) [22]
6. 
   region Epir (περιφέρεια Ήπειρος – Ípiros)
   • Arta (Άρτα) [23]
   • Janina (Ιωάννινα) [24]
   • Preweza (Πρέβεζα) [25]
   • Tesprotia (Θεσπρωτία) [26]
7. 
   region Wyspy Jońskie (περιφέρεια Ιόνια νησιά – Iónia Nisiá)
   • Kefalinia (Κεφαλληνία) [28]
   • Kerkira (Κέρκυρα) [27]
   • Leukada (Λευκάδα) [29]
   • Zakintos (Ζάκυνθος) [30]
8. 
   region Wyspy Egejskie Północne (περιφέρεια Βόρειο Αιγαίο – Vório Egéo)
   • Chios (Χίος) [31]
   • Lesbos (Λέσβος) [32]
   • Samos (Σάμος) [33]
   • Limnos [32]
9. 
   region Peloponez (περιφέρεια Πελοπόννησος – Pelopónnisos)
   • Argolida (Αργολίδα) [35]
   • Arkadia (Αρκαδία) [34]
   • Koryntia (Κορινθία) [36]
   • Lakonia (Λακονία) [37]
   • Mesenia (Μεσσηνία) [38]
10. 
    region Wyspy Egejskie Południowe (περιφέρεια Νότιο Αιγαίο – Nótio Egéo)
    • Cyklady (Κυκλάδες) [39]
    • Dodekanez (Δωδεκανήσα) [40]
11. 
    region Tesalia (περιφέρεια Θεσσαλία – Thessalía)
    • Karditsa (Καρδίτσα) [41]
    • Larisa (Λάρισα) [42]
    • Magnezja (Μαγνησία) [43]
    • Trikala (Τρίκαλα) [44]
12. 
    region Grecja Zachodnia (περιφέρεια Δυτική Ελλάδα – Ditikí Elláda)
    • Etolia i Akarnania (Αιτωλοακαρνανία) [46]
    • Achaja (Αχαΐα) [45]
    • Elida (Ηλεία) [47]
13. 
    region Macedonia Zachodnia (περιφέρεια Δυτική Μακεδονία – Ditikí Makedonía)
    • Florina (Φλώρινα) [48]
    • Grewena (Γρεβενά) [49]
    • Kastoria (Καστοριά) [50]
    • Kozani (Κοζάνη) [51]

• 
  Autonomiczna Republika Góry Athos (Άγιο Όρος – Ajio Oros, dosł. Święta Góra) [a]