Polìgon (geometrìa)
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Ü Polìgon in geometrìa l'è öna figüra geomètrica piàna, che l'è dizegnàt da öna lìnea spesàda e seràda;
- i làti del polìgon i è i segmèncc de la lìnea spesàda seràda,
- i vertìci del polìgon i è i póncc che i è 'n cümü a dù làti,
- i diagonài del polìgon i è di segmèncc che i lìga dù vèrtici de dù làti che i è mia tacàcc tra de lur,
- ol perìmeter del polìgon l'è la somatòria de töcc i sò làti.
Ol nòm
[Modifega | modifica 'l sorgent]Ol nòm polìgon 'l vé dal Gréch Antìch e l'è 'l insèma de dò paròle, πολύς cioè "tànce" e γωνία che 'l völ dì àngol.
La famèa di polìgon
[Modifega | modifica 'l sorgent]Ü polìgon l'è ciamàt sèmplice se i sò làti i se 'ncrüzia mia tra de lùr, menimà l'è dicc complès se alméno dò di sò làti i se 'ncóntra e i se tèa tra de lùr.
Tra i polìgon sèmplici gh'è chèi convès e chèi mia convès; i polìgon convès i è chèi polìgon che, ciapàcc dù póncc a càzo dèt in del polìgon ciamàcc A e B, se se tìra ü segmènt che 'l và da A 'nféna a B, chèsto 'l rèsta sèmper, 'n töcc i càzi, töt dét in de la figüra, töt dét 'n del polìgon, menimà i è ciamàcc polìgon mia convès chèi che, ciapàcc dù póncc a càzo dèt in del polìgon ciamàcc A e B, se se tìra ü segmènt che 'l mèna da A 'nféna a B, chèsto segmènt 'l istà mia sèmper töt dèt in del polìgon, ma 'l pöl ìga ü tòch che 'l rèsta fò de la figüra.
Tra i polìgon convès s'pöl catà fò chèi regulàr e chèi mia regulàr; i prim i è polìgon che i gh'à i àngoi töi grancc istès e i làti töi lónch istèss, menimà chèi mia regolàr i gh'à i lati o i àngoi diferèncc tra de lur. Per ezèmpe ol rómbo e 'l retàngol i è mia regolàr, dezà che 'l prim 'l gh'à i àngoi mia töi grancc istès e 'l segónt 'l gh'à i làti mia i làti töi lónch istèss, menimà 'l quadràt l'è ü polìgon regolàr.
Somatòria di àngoi dét in d'ü polìgon
[Modifega | modifica 'l sorgent]La somatòria di àngoi dét in d'ü polìgon l'è sèmper compàgna a la somatòria de tace àngoi piàcc, cioè de 180 gràdi, quance i è i lati del polìgon meno dò:
Per ezèmpe la somatòria i àngoi dét in del triàngol che 'l gh'à trì làti l'è:
- cioè l'è 180 gràdi.
Ol nòm di polìgoni
[Modifega | modifica 'l sorgent]| Nömer de làti | Nòm |
|---|---|
| 3 | Triàngol |
| 4 | Quadrilàter |
| 5 | Pentàgon |
| 6 | Esàgon |
| 7 | Etàgon |
| 8 | Otàgon |
| 9 | Enàgon |
| 10 | Decàgon |
| 11 | Endecàgon |
| 12 | Dodecàgon |
| 13 | Tridecàgon |
| 14 | Tetradecàgon |
| 15 | Pentadecàgon |
| 16 | Esadecàgon |
| 17 | Eptadecàgon |
| 18 | Otadecàgon |
| 19 | Enadecàgon |
| 20 | Icosàgon |
| 30 | Triacontàgon |
| 40 | Tetracontàgon |
| 50 | Pentacontàgon |
| 100 | Ectàgon |
| 1000 | Chiliàgon |
| 10000 | Miriàgon |