Pont Saint-Bénézet

Pont Saint-Bénézet^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Francja
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, IV
Numer ref.	228
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1995,; na 19. sesji
	Położenie na mapie Francji Pont Saint-Bénézet
	Położenie na mapie regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże Pont Saint-Bénézet
	43°57′13,90″N 4°48′17,60″E/43,953860 4,804890
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Pont Saint-Bénézet (IPA: pɔ̃ sɛ̃ benezɛ, pol. Most Świętego Benedykta (Bénézet)^[a], znany także jako Pont d’Avignon (IPA: pɔ̃ daviɲɔ̃, pol. Most Awinioński) – średniowieczny, zachowany częściowo, most nad rzeką Rodan w Awinionie (Prowansja Francja), cenny przykład prowansalskiej architektury doby romanizmu. Wraz z pobliskim pałacem papieskim stanowi kompleks wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Legenda

Most nosi imię świętego Bénézeta. Według legendy młody pasterz o imieniu Bénézet usłyszał głos z nieba, który nakazał mu wybudowanie mostu łączącego Awinion z drugim brzegiem Rodanu i miastem Villeneuve-lès-Avignon. Anioł posłał go do miejscowego biskupa, jednak hierarcha kazał Bénézetowi udowodnić, że sprawa ma charakter pozaziemski. Bénezet dźwignął wtedy wielką skałę, której nawet trzydziestu siłaczy nie było w stanie udźwignąć i zaniósł ją sprzed pałacu biskupiego na brzeg Rodanu. Widząc ten cud, mieszkańcy Awinionu założyli „Bractwo Mostowe” i przeprowadzili kwestę na rzecz wzniesienia mostu. Dowodem pamięci o legendarnym pasterzu jest zachowana do dziś romańska kaplica, w której miał rzekomo spocząć Bénézet. Faktycznie jednak nic nie wiadomo na temat jego kanonizacji.

Według jednej z tradycji most nie został ukończony i nigdy nie sięgnął do drugiego brzegu, jednak jest to niezgodne z zachowanymi źródłami ikonograficznymi, na których most przedstawiany jest jako wzniesiony w całości.

Historia i wygląd

Most został wzniesiony z kamienia w stylu romanizmu prowansalskiego w latach 1171-1185. Pierwotnie liczył 22 przęsła i około 900 metrów długości. Należał do największych tego typu budowli średniowiecznych. W czasie ekspansji Katarów na terenie Prowansji most został zniszczony przez wojska Ludwika VIII, a następnie wielokrotnie niszczyły go powodzie. Do zniszczenia mostu szczególnie przyczyniła się powódź z 1668 roku, jedna z największych – po niej nie podjęto już odbudowy mostu i ulegał dalszym zniszczeniom. Do dziś ocalały cztery przęsła wraz z niewielką kapliczką Świętych Mikołaja i Bénézeta (jednonawową na planie prostokąta i dzwonnicą ponad elewacją frontową) oraz usytuowane przy lewym brzegu Rodanu ruiny wieży bramnej.

Pont Saint-Bénézet charakteryzuje się szerokimi łukowymi arkadami i sklepieniami kolebkowymi wewnątrz wszystkich przęseł o stałej grubości równej 1/40 rozpiętości, układanych na sucho z dokładnie obrobionych ciosów z wapienia jurajskiego. Filary mostu zostały wykonane z ciosów kamiennych i wzmocnione z obu stron ostrogami, które chroniły przed naporem rzeki i nie dopuszczały do tworzenia się za nimi wirów. Wysokość mostu ponad poziom rzeki wynosi 14 m, szerokość 4,9 m.

Obiekt ten był strategicznym punktem traktu łączącego Lyon z portami nad Morzem Śródziemnym, ważnym traktem komunikacyjnym łączącym główne miasto historycznego hrabstwa Venaissin, eksklawy należącej do papieskiego Państwa Kościelnego z Królestwem Francji. Na lewym brzegu Rodanu w Villeneuve-les-Avignon powstała w XIII wieku cytadela z wieżą Filipa IV Pięknego. Po stronie awiniońskiej znajdowała się wieża bramna z XIV wieku.

„Sur le pont d’Avignon”

Osobny artykuł: Sur le pont d’Avignon (piosenka).

Posłuchaj „Sur le pont d’Avignon”

Legenda o moście została uwieczniona w piosence „Sur le pont d’Avignon” („Na moście awiniońskim”), której tekst brzmi następująco:

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse, l’on y danse

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse tous en rond

Les beaux messieurs font comm’ ça

Et puis encore comm’ ça

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse, l’on y danse

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse tous en rond

Les bell’ dames font comm’ ça

Et puis encore comm’ ça

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse, l’on y danse

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse tous en rond

Les jardiniers font comm’ ça

Et puis encore comm’ ça

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse, l’on y danse

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse tous en rond

Les couturiers font comm’ ça

Et puis encore comm’ ça

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse, l’on y danse

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse tous en rond

Les vignerons font comm’ ça

Et puis encore comm’ ça

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse, l’on y danse

Sur le pont d’Avignon

L’on y danse tous en rond

Les blanchisseus’s font comm’ ça

Et puis encore comm’ ça

W rzeczywistości ludzie tańczyli pod mostem (sous le pont) na terenie wyspy pośrodku Rodanu Ile de Barthelasse, która była i jest miejscem przeznaczonym do rekreacji i rozrywki, a jej główną atrakcją są ludowe tańce i muzyka nawiązująca do czasów powstania utworu. Sur le pont d’Avignon, datowany na XVI wiek, jest dziełem Pierre’a Certona, pierwotnie miał inną melodię i początek tytułu („Sus le Pont d’Avignon”). Obecna XIX-wieczna wersja utworu została włączona do operetki zatytułowanej L’Auberge Pleine skomponowanej w 1853 przez Adolphe’a Adama.

Uwagi

↑ Bénézet jest prowansalskim odpowiednikiem imienia Benedykt

Bibliografia

Noël Marmottan, Le Pont d’Avignon. Le Petit pâtre Benezet, l'histoire et la légende, la poésie et la chanson, Avignon 1964.

Linki zewnętrzne

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] Bénézet jest prowansalskim odpowiednikiem imienia Benedykt

[:1-4] Wspólnie z Argentyną, Belgią, Niemcami, Indiami, Japonią i Szwajcarią

[:2-5] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[a]

[b]

[a]

[A]

[B]

Kulturowe	Mont-Saint-Michel wraz z zatoką Katedra w Chartres Wersal – zespół pałacowo-ogrodowy Opactwo benedyktyńskie i wzgórze Vézelay Jaskinie z malowidłami i rytami naskalnymi w dolinie rzeki Vézère (w tym jaskinia Lascaux) Pałac i park w Fontainebleau Katedra w Amiens Dzieła architektury Le Corbusiera^[A] Teatr rzymski i okolice oraz łuk triumfalny w Orange Rzymskie i romańskie zabytki Arles Opactwo cystersów w Fontenay Królewskie żupy solne w Arc-et-Senans Plac Stanisława, Place de la Carrière i Place d’Alliance w Nancy Kościół w Saint-Savin sur Gartempe Rzymski akwedukt Pont du Gard Grande île (Wielka Wyspa) w Strasbourgu Nadbrzeża Sekwany w Paryżu Katedra Notre-Dame, opactwo Saint-Remi i pałac arcybiskupi w Reims Katedra w Bourges Pałac papieski, katedra, Pont Saint-Bénézet i zabytkowe centrum Awinionu Kanał Południowy Zabytkowe miasto warowne Carcassonne Zespół zabytkowy w Lyonie Okręg Saint-Émilion Miejskie wieże strażnicze (beffroi) Dolina Loary między Sully-sur-Loire i Chalonnes Provins – średniowieczne miasto targowe Hawr, miasto odbudowane przez Auguste’a Perreta Port de la Lune (Księżycowy Port) w Bordeaux Fortyfikacje Vaubana Episkopalne miasto Albi Zagłębie górnicze Nord-Pas-de-Calais Jaskinia Chauveta Climats, terroir Burgundii Stoki, domy i piwnice Szampanii Nicea – zimowe miasto kurortowe Maison Carrée w Nîmes
Przyrodnicze	Chaîne des Puys Korsyka – zatoki Girolata i Porto, rezerwat przyrody Scandola i zatoki Piany Laguny Nowej Kaledonii Szczyty, kotły i stoki wyspy Reunion Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy^[B] Wulkany i lasy Montagne Pelée i Pitons północnej Martyniki
Mieszane	Mont Perdu (Pireneje)