Przejdź do zawartości

Pratt & Whitney F135

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pratt & Whitney F135
Ilustracja
Dane podstawowe
Typ

dwuprzepływowy

Kraj pochodzenia

 Stany Zjednoczone

Producent

Pratt & Whitney

Zastosowanie

Lockheed Martin F-35

Liczba egzemplarzy

>1200

Rozwinięto z modelu

Pratt & Whitney F119

Warianty

F135-PW-100
F135-PW-400
F135-PW-600

Dane techniczne
Średnica

1290 mm

Długość

5590 mm

Komponenty
Turbina

jednostopniowa wysokiego ciśnienia, dwustopniowa niskiego ciśnienia

Osiągi
Ciąg

125 kN
193 kN (z dopalaniem)

Ciąg/ciężar

7,47:1 / 11,47:1 (dopalanie)

Pratt & Whitney F135 – opracowany i produkowany przez Pratt & Whitney turboodrzutowy silnik dwuprzepływowy (ang. low-bypass turbofan engine) z dopalaczem, opracowany dla napędu jednosilnikowego samolotu wielozadaniowego Lockheed Martin F-35 Lightning II. Silnik o ciągu 124,55 kN i 191,27 kN z dopalaniem, opracowany i produkowany jest w trzech wariantach F135-PW-100 dla F-35A (CTOL), F135-PW-400 dla F-35C (CATOBAR) oraz F135-PW-600 dla F-35B (STOVL). Pratt & Whitney F135 jest jedną z nielicznych konstrukcji silników lotniczych od początku opracowanych jako napęd samolotów myśliwskich V generacji.

F135 opracowano na bazie Pratt & Whitney F119 stosowanego w dwusilnikowym F-22A Raptor, w związku jednak z podjęciem decyzji o napędzie F-35 z zastosowaniem tylko jednego silnika, F135 jako jednostka napędowa został skonstruowany z celem zapewnienia przez ten silnik znacznie większej od poprzednika siły ciągu. Trzeciej generacji silnik przeznaczony dla samolotów myśliwskich 5. generacji, w latach 20. XXI wieku stanowi najnowocześniejszą tego rodzaju konstrukcję na świecie.

Konstukcja

[edytuj | edytuj kod]

Produkowany w Middletown w stanie Connecticut silnik, został skonstruowany w trzech wariantach; F135-PW-100 i F135-PW-400 do użytku – odpowiednio – w konwencjonalnych samolotach CTOL oraz dla lotniskowców CATOBAR i F135-PW-600 dla STOVL. Konwencjonalne i pokładowe wersja silnka są niemal identyczne, z główną różnicą w postaci użycia odpornych na korozję morską materiałów w wersji dla lotniskowców[1].

F135-PW-100 i F135-PW-400 F135-PW-600
Ciąg
Bez dopalania 28 000 lbf 124,55 kN 27 000 lbf 120,10 kN
Z dopalaniem 43 000 lbf 191,27 kN 41 000 lbf 182,38 kN
Krótki start 40 740 lbf 181,22 kN
Zawis 40 650 lbf 180,82 kN
Długość 559 cm 937 cm
Średnica wlotu 109 cm 109 cm
dmuchawa 129,54 cm
Średnica maksymalna 117 cm 117 cm
dmuchawa 134,62 cm

Stosowany w wariantach F-35A i F-35C silnik F135-PW-100, zapewnia 28 000 funtów (124,55 kN) ciągu bez użycia dopalaczy, i 43 000 funtów (191,27 kN) z dopalaniem[2][1]. Odpowiada to łącznemu ciągowi dwóch silników General Electric F404 napędzających Boeing F/A-18 Super Hornet i 30 000 KM[2][3].

Napędzający F-35B silnik F135-PW-600, zapewnia ciąg 27 000 lb (120,1 kN) bez użycia dopalaczy i 41 000 ln (182,38 kN) z dopalaniem. W zawisie, F135-PW-600 generuje ciąg o sile 40 650 lb (180,62 kN)[2]. Temperatura w komorze spalania silnika wynosi 2200°C[4]. Średnica głównego wlotu powietrza silnika wynosi 109 cm, zaś jego długość w wersjach F135-PW-100 i F135-PW-400 wynosi 559 cm[5]. W wersji przeznaczonej do krótkiego startu i pionowego lądowania, z uwagi na dmuchawę, długość silnika wzrasta do 937 cm[5].

W 2023 roku F135 pozostawał najpotężniejszym pod względem siły ciągu silnikiem kiedykolwiek zastosowanym operacyjnie w samolotach myśliwskich[3]. Ciąg silnika jest jednak intencjonalnie ograniczony, ze względu na zarządzanie temperaturą, gdyż praca z wyższą mocą, a co za tym idzie z wyższymi temperaturami, mogłaby zagrozić powłokom RAM samolotu. Toteż dalsze prace nad pochodnymi tego silnika, skupiają się w dużej mierze nad zarządzaniem temperaturami[6]. W tym czasie był też najbardziej zaawansowanym technologicznie operacyjnie używanym silnikiem dla samolotów myśliwskich[6]. Jednocześnie duża moc pojedynczego silnika F135, dorównująca łącznemu ciągowi dwóch silników większości samolotów dwusilnikowych, umożliwia wyposażonym w niego samolotom F-35 start bez użycia dopalaczy, co ogranicza zużycie paliwa i zmniejsza poziom generowanego podczas startu hałasu[2].

Bardzo duża siła ciągu silnika F135 powoduje wysoki stosunek ciągu do masy tej jednostki napędowej, wynoszący 7,47:1 oraz 11,47:1 z dopalaniem[7]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Inside the F-35, [online]
  2. a b c d Tom Burbage: F-35: The Inside Story, s. 187
  3. a b Tom Burbage: F-35: The Inside Story, s. 4
  4. Konstantinos Zikidis: Low Observable Principles, s. 156
  5. a b Fast facts, [online]
  6. a b Tom Burbage: F-35: The Inside Story, s. 379-380
  7. Dario Leone: US Navy Operations Specialist explains why the F-35’s F135 engine is better than F-22’s F119. The Aviation Geek Club. [dostęp 2024-10-14]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]