Jump to content

പ്രസവപൂർവ്വ പരിചരണം

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
(Prenatal care എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)
പ്രസവപൂർവ്വ പരിചരണം
ഒരു ഡോക്ടർ പ്രസവത്തിനു മുമ്പുള്ള പരിശോധന നടത്തുന്നു.

പ്രസവപൂർവ്വ പരിചരണം ഇംഗ്ലീഷിൽ പ്രീനേറ്റൽ കെയർ, അല്ലെങ്കിൽ ആന്റിനേറ്റൽ കെയർ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. ആരോഗ്യകരമായ ജീവിതശൈലി കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ശുപാർശകളും ഗർഭാവസ്ഥയിലെ മാതൃ ശാരീരിക മാറ്റങ്ങൾ, ജീവശാസ്ത്രപരമായ മാറ്റങ്ങൾ, പ്രീ നേറ്റൽ വിറ്റാമിനുകൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഗർഭകാല പോഷകാഹാരം തുടങ്ങിയ മെഡിക്കൽ വിവരങ്ങളും അടങ്ങിയ മെഡിക്കൽ ചെക്കപ്പുകളുടെ രൂപത്തിലാണ് ഇത് നൽകുന്നത്. ഇത് ഗർഭകാലത്തുടനീളമുള്ള ആരോഗ്യപ്രശ്നങ്ങൾ തടയുകയും അമ്മയുടെയും കുഞ്ഞിന്റെയും ആരോഗ്യം ഒരുപോലെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.[1][2] പ്രസവത്തിനു മുമ്പുള്ള സ്ക്രീനിംഗും രോഗനിർണയവും ഉൾപ്പെടെയുള്ള പതിവ് ഗർഭകാല പരിചരണത്തിന്റെ ലഭ്യത, മാതൃമരണം, ഗർഭം അലസലുകൾ, ജനന വൈകല്യങ്ങൾ, കുറഞ്ഞ ജനന ഭാരം, നവജാത അണുബാധകൾ, തടയാവുന്ന മറ്റ് ആരോഗ്യപ്രശ്നങ്ങൾ എന്നിവയുടെ ആവൃത്തി കുറയ്ക്കുന്നതിൽ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ഗർഭകാല പരിചരണത്തിൽ സാധാരണയായി ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു:

  • ആദ്യ രണ്ട് ത്രിമാസങ്ങളിലെ പ്രതിമാസ സന്ദർശനങ്ങൾ (ഒന്നാം ആഴ്ച മുതൽ 28 ആഴ്ച വരെ)
  • ഗർഭത്തിൻറെ 28-ാം ആഴ്ച മുതൽ 36-ാം ആഴ്ച വരെ രണ്ടാഴ്ചയിലൊരിക്കൽ സന്ദർശനങ്ങൾ
  • 36-ാം ആഴ്‌ചയ്‌ക്ക് ശേഷം ഡെലിവറി വരെയുള്ള പ്രതിവാര സന്ദർശനങ്ങൾ, 38-ാം ആഴ്‌ച മുതൽ 42-ാം ആഴ്‌ച വരെ
  • മാതാപിതാക്കളുടെയും കുടുംബത്തിൻ്റെയും ആവശ്യങ്ങളുടെ വിലയിരുത്തൽ

ഗർഭകാല പരിചരണത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത രൂപം 1900-കളുടെ തുടക്കം മുതൽ പ്രചാരത്തിലുണ്ട്, എന്നാൽ, ഗർഭകാല പരിചരണം നൽകുന്നതിനുള്ള ഏറ്റവും നല്ല മാർഗം ഏതാണ് എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന ഗവേഷണങ്ങൾ വളരെ കുറവാണ്. [3] ഗർഭകാല പരിചരണം ചെലവേറിയതും നിരവധി ജീവനക്കാരെ ഉപയോഗിക്കുന്നതുമാണ്. ഇനിപ്പറയുന്ന ഖണ്ഡികകൾ മറ്റ് തരത്തിലുള്ള ഗർഭകാല പരിചരണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഗവേഷണത്തെ വിവരിക്കുന്നു, ഇത് എല്ലാ രാജ്യങ്ങളിലെയും പ്രസവ സേവനങ്ങളുടെ ഭാരം കുറച്ചേക്കാം.

സന്ദർശനം

[തിരുത്തുക]

പ്രശ്‌നങ്ങൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനും ചികിത്സിക്കുന്നതിനും പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പുകൾ നൽകുന്നതിനുമായി ഗർഭിണികൾ എല്ലാവരും കുറഞ്ഞത് എട്ട് ഗർഭകാല സന്ദർശനങ്ങളെങ്കിലും സ്വീകരിക്കണമെന്ന് ലോകാരോഗ്യ സംഘടന ശുപാർശ ചെയ്യുന്നു. അമ്മയുടെയും കുഞ്ഞിന്റെയും ആരോഗ്യം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഗർഭകാല പരിചരണം പ്രധാനമാണെങ്കിലും, പല സ്ത്രീകളും എട്ട് സന്ദർശനങ്ങൾ സ്വീകരിക്കുന്നില്ല.[4] ഗർഭകാല സന്ദർശനങ്ങളുടെ എണ്ണം, ഗർഭിണികൾക്ക് ലഭിക്കുന്നത്, ഓരോ സന്ദർശനത്തിലും എന്ത് പരിചരണവും വിവരങ്ങളും നൽകിയിട്ടുണ്ട് എന്നിവയ്ക്ക് തെളിവുകളൊന്നുമില്ല.[3] അപകടസാധ്യത കുറഞ്ഞ ഗർഭധാരണം ഉള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് ഗർഭകാല സന്ദർശനങ്ങൾ കുറവ് മതിയെന്ന് നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.[3] എന്നിരുന്നാലും, ഇത് പരീക്ഷിച്ചപ്പോൾ, കുറച്ച് സന്ദർശനങ്ങളുള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് നവജാത ശിശുക്കളുടെ തീവ്രപരിചരണത്തിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെടാനും കൂടുതൽ കാലം അവിടെ തുടരാനും സാധ്യതയുള്ള കുഞ്ഞുങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു (ഇത് യാദൃശ്ചിക ഫലങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചേക്കാം).[3] വാസ്തവത്തിൽ, Dowswell et al. ന്റെ Cochrane Review കണ്ടെത്തലുകൾ ഈ ധാരണയെ ഊട്ടിയുറപ്പിക്കുന്നു, സന്ദർശനങ്ങളുടെ എണ്ണം കുറവാണെങ്കിൽ, ANC-യുടെ പ്രോഗ്രാമുകൾ കുറഞ്ഞ സന്ദർശനങ്ങളുള്ള പെരിനാറ്റൽ മരണനിരക്കിന്റെ വർദ്ധനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.[3] അതിനാൽ, ഗർഭിണികൾ ഇതിനകം കുറച്ച് കൂടിക്കാഴ്‌ചകളിൽ പങ്കെടുക്കുന്ന താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ (എൽഐസി) പോലും കുറഞ്ഞ സന്ദർശന മാതൃക അനുയോജ്യമാണോ എന്നത് സംശയകരമാണ്.[2] കൂടാതെ, ഗർഭകാല സന്ദർശനങ്ങൾ കുറവായിരുന്ന സ്ത്രീകൾ, സാധാരണ സന്ദർശനങ്ങൾ നടത്തിയ സ്ത്രീകളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ അവർക്ക് ലഭിച്ച പരിചരണത്തിൽ തൃപ്തരല്ല.[3] സാധാരണ പ്രസവത്തിനു മുമ്പുള്ള ചില സന്ദർശനങ്ങൾക്കുള്ള ഒരു പുതിയ ബദൽ ടെലിമെഡിസിൻ ആണ്.[5]

പുതിയ ആരോഗ്യ നയങ്ങൾ, ആരോഗ്യ പ്രവർത്തകർക്ക് വിദ്യാഭ്യാസം നൽകൽ, ആരോഗ്യ സേവന പുനഃസംഘടിപ്പിക്കൽ എന്നിങ്ങനെ ഗർഭകാല പരിചരണം ലഭ്യമാക്കാൻ സ്ത്രീകളെ സഹായിക്കുന്നതിന് ആരോഗ്യ സംവിധാനങ്ങൾ മാറ്റുന്നതിനുള്ള നിരവധി മാർഗങ്ങളുണ്ട്. കമ്മ്യൂണിറ്റി ഇടപെടലുകൾക്കും ഒരു പങ്കു വഹിക്കാനാകും. ഇടപെടലുകളുടെ ഉദാഹരണങ്ങൾ അനേകം ആളുകളിലേക്ക് എത്തുന്ന മീഡിയ കാമ്പെയ്‌നുകൾ വിജ്ഞാനപ്രദമായ-വിദ്യാഭ്യാസ-ആശയവിനിമയ ഇടപെടലുകൾ, സാമ്പത്തിക പ്രോത്സാഹനങ്ങൾ എന്നിവയാണ്.[6] ഗർഭകാല പരിചരണം സ്വീകരിക്കുന്ന സ്ത്രീകളുടെ എണ്ണം മെച്ചപ്പെടുത്താൻ ഒരു ഇടപെടൽ സഹായിക്കുമെന്ന് ഈ ഇടപെടലുകൾ പരിശോധിക്കുന്ന ഒരു അവലോകനം കണ്ടെത്തി.[6] ഇടപെടലുകൾ ഗർഭാവസ്ഥയിലും ആദ്യകാല ജീവിതത്തിലും ശിശുമരണങ്ങൾ കുറയ്ക്കും, കുറഞ്ഞ ഭാരമുള്ള കുഞ്ഞുങ്ങൾ ജനിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുകയും ഗർഭകാല പരിചരണം ലഭിക്കുന്ന സ്ത്രീകളുടെ എണ്ണം മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യും.[6]

ലോകാരോഗ്യ സംഘടന (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) 2015 ൽ പ്രതിദിനം 830 സ്ത്രീകൾ ഗർഭാവസ്ഥയിലും പ്രസവത്തിലും പ്രശ്നങ്ങൾ മൂലം മരിക്കുന്നതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു.[7] ഇതിൽ 5 പേർ മാത്രമാണ് ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ താമസിച്ചിരുന്നത്. ബാക്കിയുള്ളവർ താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ളവരാണ്.[7]

ഗ്രൂപ്പ് വേഴ്സസ് വ്യക്തിഗത പരിചരണം

[തിരുത്തുക]

ഗ്രൂപ്പ് ആന്റിനറ്റൽ കെയറിന് വ്യക്തമായ രണ്ട് നേട്ടങ്ങളുണ്ട്: ഇതിന് ചിലവ് കുറവാണ്, സ്ത്രീകൾക്ക് അവരുടേതായതിനേക്കാൾ കൂടുതൽ മണിക്കൂർ പരിചരണം ഗ്രൂപ്പാകുമ്പോൾ ലഭിക്കും.[8] ഗ്രൂപ്പ് കെയറിനെക്കുറിച്ച് ചെറിയ പഠനങ്ങൾ മാത്രമേ നടത്തിയിട്ടുള്ളൂവെങ്കിലും ഗ്രൂപ്പ് ക്രമീകരണത്തിൽ ഗർഭധാരണം, ജനനം, രക്ഷാകർതൃത്വം എന്നിവയെക്കുറിച്ച് അമ്മമാർക്ക് കൂടുതൽ അറിയാമെന്ന് അവർ കണ്ടെത്തി.[8] അമ്മമാർ ഗ്രൂപ്പ് പരിചരണം ഇഷ്ടപ്പെടുന്നതായി റിപ്പോർട്ടുചെയ്‌തു, ഗ്രൂപ്പിനും വ്യക്തിഗത ക്രമീകരണങ്ങൾക്കും ഇടയിൽ ഗർഭധാരണം എങ്ങനെ വികസിച്ചുവെന്ന് അവലോകനത്തിൽ ഒരു വ്യത്യാസവുമില്ല.[8]

പ്രസവത്തിനു മുമ്പുള്ള പരിശോധനകൾ

[തിരുത്തുക]

പ്രാരംഭ ഗർഭകാല പരിചരണ സന്ദർശനത്തിലും ഒരു പ്രത്യേക ബുക്കിംഗ് ചെക്ക്‌ലിസ്റ്റിന്റെ സഹായത്തോടെയും ഗർഭിണികളെ സാധാരണ അപകടസാധ്യതയുള്ളവരോ ഉയർന്ന അപകടസാധ്യതയുള്ളവരോ ആയി തരംതിരിക്കുന്നു.

പല രാജ്യങ്ങളിലും, സ്ത്രീകൾക്ക് അവരുടെ മെഡിക്കൽ ചരിത്രം, വളർച്ചാ ചാർട്ടുകൾ, ഏതെങ്കിലും സ്കാൻ റിപ്പോർട്ടുകൾ എന്നിവ പോലുള്ള അവരുടെ ഗർഭധാരണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രധാന പശ്ചാത്തല വിവരങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ അവരുടെ കേസ് കുറിപ്പുകളുടെ സംഗ്രഹം നൽകുന്നു.[9] അമ്മ പരിചരണത്തിനോ പ്രസവിക്കാനോ മറ്റൊരു ആശുപത്രിയിൽ പോയാൽ കേസ് നോട്ടുകളുടെ സംഗ്രഹം മിഡ്‌വൈഫുകൾക്കും ഡോക്ടർമാർക്കും അവളുടെ ആശുപത്രി കുറിപ്പുകൾ വരുന്നതുവരെ ഉപയോഗിക്കാം.[9]

ശാരീരിക പരിശോധനകളിൽ സാധാരണയായി ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു:

  • (അമ്മയുടെ) മെഡിക്കൽ ചരിത്രത്തിന്റെ ശേഖരണം
  • (അമ്മയുടെ) രക്തസമ്മർദ്ദം പരിശോധിക്കുന്നു
  • (അമ്മയുടെ) ഉയരവും ഭാരവും
  • പെൽവിക് പരീക്ഷ
  • ഡോപ്ലർ ഗര്ഭപിണ്ഡത്തിന്റെ ഹൃദയമിടിപ്പ് നിരീക്ഷണം
  • (അമ്മയുടെ) രക്തത്തിന്റെയും മൂത്രത്തിന്റെയും പരിശോധനകൾ
  • പരിചാരകനുമായി ചർച്ച

ഒബ്‌സ്റ്റെട്രിക് അൾട്രാസൗണ്ട് സാധാരണയായി രണ്ടാം ത്രിമാസത്തിൽ ഏകദേശം 20 ആഴ്ചയിൽ നടത്തപ്പെടുന്നു. അൾട്രാസൗണ്ട് താരതമ്യേന സുരക്ഷിതമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു, കൂടാതെ ഗർഭം നിരീക്ഷിക്കാൻ 35 വർഷത്തിലേറെയായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. മറ്റ് ചില കാര്യങ്ങളിലും അൾട്രാസൗണ്ട് ഉപയോഗിക്കുന്നു:

  • ഗർഭാവസ്ഥ നിർണ്ണയിക്കുക (അസാധാരണം)
  • ഒന്നിലധികം ഭ്രൂണങ്ങൾ പരിശോധിക്കുക
  • അമ്മയ്ക്ക് സാധ്യമായ അപകടസാധ്യതകൾ വിലയിരുത്തുക (ഉദാഹരണത്തിന്, ഗർഭം അലസൽ, അണ്ഡാശയം, എക്ടോപിക് ഗർഭം, അല്ലെങ്കിൽ മോളാർ ഗർഭാവസ്ഥ അവസ്ഥ)
  • ഗർഭപിണ്ഡത്തിന്റെ വൈകല്യമുണ്ടോയെന്ന് പരിശോധിക്കുക (ഉദാഹരണത്തിന്, ക്ലബ് ഫൂട്ട്, സ്പൈന ബിഫിഡ, പിളര്ന്ന അണ്ണാക്ക്, മുഷ്ടിചുരുട്ടി)
  • ഗർഭാശയ വളർച്ചാ മാന്ദ്യം നിലവിലുണ്ടോ എന്ന് നിർണ്ണയിക്കുക
  • ഗർഭപിണ്ഡത്തിന്റെ ശരീരഭാഗങ്ങളുടെ (ഉദാഹരണത്തിന്, ഹൃദയം, തലച്ചോറ്, കരൾ, ആമാശയം, തലയോട്ടി, മറ്റ് അസ്ഥികൾ) വികസനം ശ്രദ്ധിക്കുക.
  • സാധ്യമായ പ്രശ്നങ്ങൾക്കായി അംനിയോട്ടിക് ദ്രാവകവും പൊക്കിൾക്കൊടിയും പരിശോധിക്കുക
  • നിശ്ചിത തീയതി നിശ്ചയിക്കുക (അളവുകളും ആപേക്ഷിക വികസന പുരോഗതിയും അടിസ്ഥാനമാക്കി)

സാധാരണഗതിയിൽ, ഒരു അസ്വാഭാവികത സംശയിക്കുമ്പോഴോ അല്ലെങ്കിൽ ഇനിപ്പറയുന്നതിന് സമാനമായ ഒരു ഷെഡ്യൂളിലോ അൾട്രാസൗണ്ട് ചെയ്യപ്പെടുന്നു:

  • 7 ആഴ്ച - ഗർഭധാരണം സ്ഥിരീകരിക്കുക, മോളാർ അല്ലെങ്കിൽ എക്ടോപിക് അല്ലെന്ന് ഉറപ്പാക്കുക, നിശ്ചിത തീയതി നിർണ്ണയിക്കുക
  • 13-14 ആഴ്ചകൾ (ചില പ്രദേശങ്ങൾ) - ഡൗൺ സിൻഡ്രോം സാധ്യത വിലയിരുത്തുക
  • 18-20 ആഴ്ച - മുകളിലുള്ള വിപുലീകരിച്ച പട്ടിക കാണുക
  • 34 ആഴ്ചകൾ (ചില പ്രദേശങ്ങൾ) - വലുപ്പം വിലയിരുത്തുക, പ്ലാസന്റൽ സ്ഥാനം പരിശോധിക്കുക

ആദ്യകാല സ്കാനുകൾ വഴി ഗർഭാവസ്ഥയുടെ പ്രാരംഭ ഘട്ടത്തിൽ തന്നെ ഒന്നിലധികം ഗർഭധാരണങ്ങൾ കണ്ടെത്താനാകും,[10] കൂടാതെ ഇത് കൂടുതൽ കൃത്യമായ അവസാന തീയതിയും നൽകുന്നു.[10]

സങ്കീർണ്ണമായ ഗർഭധാരണം അനുഭവിക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്ക് അവരുടെ ഗർഭസ്ഥ ശിശുവിലേക്കുള്ള രക്തപ്രവാഹം പരിശോധിക്കാൻ ഡോപ്ലർ അൾട്രാസൗണ്ട് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു പരിശോധന നടത്താം.[11] കുഞ്ഞിന് സാധാരണ രക്തപ്രവാഹം ലഭിക്കുന്നില്ലെന്നും അതിനാൽ 'അപകടത്തിലാണ്' എന്നതിന്റെ സൂചനകൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനാണ് ഇത് ചെയ്യുന്നത്. സങ്കീർണതകൾ ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത കുറവാണെങ്കിൽപ്പോലും എല്ലാ സ്ത്രീകളിലും ഡോപ്ലർ അൾട്രാസൗണ്ട് നടത്തുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ഒരു അവലോകനം പരിശോധിച്ചു.[11] പതിവ് ഡോപ്ലർ അൾട്രാസൗണ്ടുകൾ തടയാവുന്ന ശിശുമരണങ്ങളുടെ എണ്ണം കുറച്ചിരിക്കാമെന്ന് അവലോകനം കണ്ടെത്തി, എന്നാൽ എല്ലാ ഗർഭിണികൾക്കും അവ പതിവായി നൽകണമെന്ന് ശുപാർശ ചെയ്യാൻ തെളിവുകൾ ശക്തമല്ല.[11]

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ "WHO recommendations on antenatal care for a positive pregnancy experience". www.who.int (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-12-04.
  2. ↑ 2.0 2.1 David, Rodreck; Evans, Ruth; Fraser, Hamish SF (2021-01-01). "Modelling Prenatal Care Pathways at a Central Hospital in Zimbabwe". Health Services Insights (in ഇംഗ്ലീഷ്). 14: 11786329211062742. doi:10.1177/11786329211062742. ISSN 1178-6329. PMC 8647229. PMID 34880627.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Dowswell, T; Carroli, G; Duley, L; Gates, S; Gülmezoglu, AM; Khan-Neelofur, D; Piaggio, G (16 July 2015). "Alternative versus standard packages of antenatal care for low-risk pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (7): CD000934. doi:10.1002/14651858.CD000934.pub3. PMC 7061257. PMID 26184394.
  4. ↑ "WHO recommendation on antenatal care contact schedules". WHO. World Health Organisation. Retrieved July 30, 2020.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
  5. ↑ "Health IT Startup: Doxy.me - Electronic Health Reporter". electronichealthreporter.com. Retrieved 2016-05-11.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Mbuagbaw, L; Medley, N; Darzi, AJ; Richardson, M; Habiba Garga, K; Ongolo-Zogo, P (1 December 2015). "Health system and community level interventions for improving antenatal care coverage and health outcomes". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 12 (12): CD010994. doi:10.1002/14651858.CD010994.pub2. PMC 4676908. PMID 26621223.
  7. ↑ 7.0 7.1 "Maternal mortality". WHO. World Health Organization. Retrieved September 23, 2017.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Catling, CJ; Medley, N; Foureur, M; Ryan, C; Leap, N; Teate, A; Homer, CS (4 February 2015). "Group versus conventional antenatal care for women". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2 (2): CD007622. doi:10.1002/14651858.CD007622.pub3. PMC 6465187. PMID 25922865.
  9. ↑ 9.0 9.1 Brown, HC; Smith, HJ; Mori, R; Noma, H (14 October 2015). "Giving women their own case notes to carry during pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (10): CD002856. doi:10.1002/14651858.CD002856.pub3. PMC 7054050. PMID 26465209.
  10. ↑ 10.0 10.1 Whitworth, M; Bricker, L; Mullan, C (14 July 2015). "Ultrasound for fetal assessment in early pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (7): CD007058. doi:10.1002/14651858.CD007058.pub3. PMC 4084925. PMID 26171896.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 Alfirevic, Z; Stampalija, T; Medley, N (15 April 2015). "Fetal and umbilical Doppler ultrasound in normal pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4 (4): CD001450. doi:10.1002/14651858.CD001450.pub4. PMC 4171458. PMID 25874722.

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്

[തിരുത്തുക]

പുറം കണ്ണികൾ

[തിരുത്തുക]
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=പ്രസവപൂർവ്വ_പരിചരണം&oldid=3931960" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്