Presidenti për jetë
Presidenti i përjetshëm është një titull i marrë ose i dhënë disa presidentëve për të zgjatur mandatin e tyre deri në vdekjen e tyre. Titulli ndonjëherë i jep mbajtësit të drejtën për të emëruar ose emëruar një pasardhës. Përdorimi i titullit " president i përjetshëm" në vend të një titulli tradicionalisht autokratik nënkupton përmbysjen (subversionin) e demokracisë liberale nga titullari (edhe pse republikat nuk duhet të jenë demokratike në vetvete ). Në të vërtetë, ndonjëherë një president i përjetshëm mund të vazhdojë të krijojë një monarki të vetëshpallur, si Jean-Jacques Dessalines dhe Henry Christophe në Haiti .
Autokracia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Një president i përjetshëm mund të konsiderohet si një autokrat de fakto . [1] [2]
Shumë udhëheqës që e shpallin veten president të përjetshëm, në fakt nuk kalojnë me sukses një mandat të përjetshëm. Shumica u rrëzuan para se të vdisnin, dhe të tjerët arritën një presidencë të përjetshme duke u vrarë gjatë kohës që ishin në detyrë. Megjithatë, disa kanë arritur të sundojnë deri në vdekjen e tyre natyrore, duke përfshirë José Gaspar Rodríguez de Francia të Paraguajit, Alexandre Pétion dhe François Duvalier nga Haiti, Rafael Carrera nga Guatemala, Josip Broz Tito i Jugosllavisë dhe Saparmurat Niyazov nga Turkmenistani . Të tjerë bënë përpjekje të pasuksesshme për ta emëruar veten president të përjetshëm, si Mobutu Sese Seko nga Zaire në 1972. [3]
Disa presidentë autokratë me mandat të gjatë përshkruhen gabimisht si presidentë të përjetshëm. Atyre asnjëherë nuk iu dhanë zyrtarisht afate të përjetshme dhe, në fakt, dolën në mënyrë periodike për t'u rizgjedhur. Megjithatë, në shumicën e rasteve, këto ishin zgjedhje farsë që u garantuan rizgjedhjen e tyre. [4] [5]
Lista e liderëve që u bënë president të përjetshëm
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]| Portrait | Name (Birth–Death) |
Country | Title | Took office | Left office | Notes |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
Toussaint Louverture (1743–1803) |
 French Saint-Domingue
|
Guvernator i Përjetshëm i Saint-Domingue | 1801 | 1802 | U shkarkua në 1802, vdiq në ekzil në Francë në 1803. |
|
Henri Christophe (1767–1820) |
Stampa:Country data State of Haiti | President i përjetshëm i Haitit (Verior) | 1807 | 1811 | U bë Mbret 1811, kreu vetëvrasje gjatë regjimit 1820. |
|
José Gaspar Rodríguez de Francia (1766–1840) |
 Paraguay
|
Diktator i Përjetshëm Suprem i Paraguajit | 1816 | 1840 | Vdiq në detyrë 1840. |
.jpg?lang=sq)
|
Alexandre Pétion (1770–1818) |
 Haiti
|
President i përjetshëm i Haiti (Jugor) | 1816 | 1818 | Vdiq në detyrë 1818. |
|
Jean-Pierre Boyer (1776–1850) |
President i përjetshëm i Haiti | 1818 | 1843 | Ra nga detyra në 1843, Vdiq në 1850. | |
|
Antonio López de Santa Anna (1794–1876) |
 Mexico (Second Federal Republic)
|
President i përjetshëm i Meksikës | 1853 | 1855 | U dorëhoq në 1855, Vdiq 1876. |
|
Rafael Carrera (1814–1865) |
 Guatemala
|
President i përjetshëm i Guatemalës | 1854 | 1865 | Vdiq në detyrë 1865. |
|
Adolf Hitler (1889–1945) |
 Germany (Third Reich)
|
Kancelar dhe Führer i përjetshëm | 1934 | 1945 | Kreu vetërasje teksa në detyrë 1945. |
.jpg?lang=sq)
|
Tupua Tamasese Meaʻole (1905–1963) |
 Samoa
|
O le Ao o le Malo të përjetshëm të Samoas | 1962 | 1963 | Vdiq në detyrë 1963. Posti i O le Ao o le Malo (head of state) është ceremonial dhe Samoa është një demokraci parlamentare.[6] |
.jpg?lang=sq)
|
Malietoa Tanumafili II (1913–2007) |
2007 | Vdiq në detyrë 2007. Sundoi së bashku me Tupua Tamasese[6] | |||
|
Sukarno (1901–1970) |
 Indonesia (Guided Democracy era)
|
Komandant Suprem i Revolucionit, Mbajtës i mandatit të Asamblesë Konsultative të Popullit, dhe President i përjetshëm i Indonezisë | 1963 | 1966 | I hequr si term më 1966, i rrëzuar nga detyra në 1967, Vdiq në arrest shtëpiak në 1970. |
.jpg?lang=sq)
|
Kwame Nkrumah (1909–1972) |
 Ghana
|
President i përjetshëm i Ganës | 1964 | 1966 | U rrëzua nga qeverisja në 1966, Vdiq në ekzil në Rumani 1972. |
.jpg?lang=sq)
|
François "Papa Doc" Duvalier (1907–1971) |
 Haiti
|
President i përjetshëm i Haitit | 1964 | 1971 | Vdiq në detyrë në 1971, e deklaroi djalin si pasues[7] |
.jpg?lang=sq)
|
Jean-Claude "Baby Doc" Duvalier (1951–2014) |
1971 | 1986 | U rrëzua nga posti në 1986, Vdiq 2014. | ||
|
Hastings Banda (1898–1997) |
 Malawi
|
President i përjetshëm i Malawit | 1971 | 1993 | U mposht nga kundërshtarët 1994, Vdiq 1997. |
|
Jean-Bédel Bokassa (1921–1996) |
 Central African Republic
|
President i përjetshëm i Republikës Qëndrore Afrikane | 1972 | 1976 | U vetëshpall Perandor 1976 (u kurorëzua 1977), u rrëzua 1979, Vdiq 1996. |
|
Francisco Macías Nguema (1924–1979) |
 Equatorial Guinea
|
President i përjetshëm i Guineas Ekuatoriale | 1972 | 1979 | U rrëzua dhe u ekzekutua 1979. |
|
Ferdinand Marcos (1917–1989) |
 Philippines (Martial law regime)
|
President i përjetshëm i Filipineve | 1973 | 1981 | U rrëzua 1986, Vdiq në ekzil 1989. |
|
Josip Broz Tito (1892–1980) |
Stampa:Country data Socialist Federal Republic of Yugoslavia | President i përjetshëm i Jugosllavisë | 1974 | 1980 | U caktua si President i Përjetshëm sipas Kushtetutës së 1974, Vdiq në detyrë 1980. |
|
Habib Bourguiba (1903–2000) |
 Tunisia
|
President i përjetshëm i Tunizisë | 1975 | 1987 | U rrëzua 1987, Vdiq nën arrest shtëpiak 2000. |
_gtfy.00132_(cropped).jpg?lang=sq)
|
Idi Amin (1925–2003) |
 Uganda (Second Republic)
|
President i përjetshëm i Uganda | 1976 | 1979 | U rrëzua 1979, Vdiq në ekzil në Arabinë Saudite 2003. |
|
Lennox Sebe (1926–1994) |
 South Africa(Stampa:Country data Ciskei) |
President i përjetshëm i Ciskei | 1983 | 1990 | U rrëzua 1990, Vdiq 1994. |
|
Saparmurat Niyazov (1940–2006) |
 Turkmenistan
|
President i përjetshëm i Turkmenistanit | 1999 | 2006 | Vdiq në detyrë 2006. |
- ^ Phillips, Tom (26 shkurt 2018). "'Dictator for life': Xi Jinping's power grab condemned as step towards tyranny". The Guardian.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Xi Jinping Reveals Himself as an Autocrat". The Atlantic. 26 shkurt 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Crawford Young and Thomas Turner, The Rise and Decline of the Zairian State, p. 211
- ^ Snyder, Timothy (3 prill 2018). The Road to Unfreedom: Russia, Europe, America. Crown. fq. 43. ISBN 9780525574460.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Chivers, C.J. (8 shkurt 2008). "European Group Cancels Mission to Observe Russian Election, Citing Restrictions". The New York Times. Arkivuar nga origjinali më janar 31, 2019. Marrë më 31 janar 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ a b "Constitution of the Independent State of Western Samoa 1960". University of the South Pacific. Arkivuar nga origjinali më 8 korrik 2007. Marrë më 28 dhjetor 2007.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ The Oxford Encyclopedia of African Thought: Abol-impe (në anglisht). Oxford University Press. 2010-01-01. fq. 328. ISBN 9780195334739.