Primorsk

Primorsk
Приморск
	; Dworzec kolejowy
	Herb
Państwo	Rosja
Obwód	królewiecki
Rejon	bałtijski
Powierzchnia	4 km²
Wysokość	10 m n.p.m.
Populacja (2017); • liczba ludności	; 1960
Nr kierunkowy	40152
Kod pocztowy	238510
	Położenie na mapie Rosji Primorsk
	Położenie na mapie obwodu królewieckiego Primorsk
	54°44′N 20°00′E/54,733333 20,000000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Primorsk (ros. Приморск, pol. Rybaki^[2], d. też Fyszuzy^[3], lit. Žuvininkai, niem. Fischhausen) – osiedle typu miejskiego (do 2005 miasto) w obwodzie królewieckim w Rosji (2118 mieszkańców w 2006).

Miejscowość położona nad najdalej na północ wysuniętą częścią Zalewu Wiślanego (Zatoka Rybacka), ok. 35 km na zachód od Królewca i 10 km na północ od Bałtijska.

Historia

W 1266 biskup sambijski wzniósł na północnym brzegu Zalewu Wiślanego zamek Schönewik, który aż do 1525 był siedzibą biskupstwa. W 1299 biskup sprowadził osadników ze Stralsundu, którzy założyli osadę. Oficjalne lokowanie osady nazwanej Bischoveshusen nastąpiło w 1305. Od XV wieku do wsi przyległa nazwa Vischausen, a później ostateczna nazwa Fischhausen.

Miasto opowiedziało się po stronie Związku Pruskiego, na którego wniosek w 1454 król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk ogłosił przyłączenie Prus, włącznie z miastem, do Korony Królestwa Polskiego, jednakże w 1455 przeszło na stronę krzyżacką, za co w 1456 zostało najechane przez wojska z Gdańska^[4]. Po zakończeniu wojny trzynastoletniej pomiędzy 1466 a 1657 Rybaki znajdowały się pod zwierzchnictwem Polski jako lenno.

W 1526 na zamku w Schönewik odbyły się uroczystości zaślubin księcia pruskiego Albrechta z księżniczką duńską Dorotą. Jeden z upośledzonych synów księcia Albrechta, Albrecht Fryderyk, żył na zamku aż do swojej śmierci w 1618. W 1679 miał miejsce wielki pożar miasta^[4]. Pod koniec XVII w. zamek został rozebrany, a budulec z jego rozbiórki został użyty do budowy twierdzy w Piławie. Po reformie administracyjnej Prus w 1818 miejscowość stała się siedzibą powiatu. W XIX w. do miasta dotarła linia kolejowa Piława-Królewiec.

W 1939, po kolejnej reformie administracyjnej, miasto zostało włączone do powiatu sambijskiego z siedzibą w Królewcu.

Podczas II wojny światowej miasto było przedmiotem zaciętych, 3-dniowych walk i zostało zdobyte przez oddziały 3. Frontu Białoruskiego 24 kwietnia 1945. W wyniku walk zabudowa miejska uległa prawie całkowitemu zniszczeniu. Niezachowany kościół parafialny (od XVI w. ewangelicki) był budowlą gotycką z 1 połowy XIV wieku. Był jednonawowy, z prosto zamkniętym chórem i z wieżą od zachodu. Wyposażenie pochodziło głównie z końca XVI–XVII wieku. Istniała ponadto kaplica baptystów i katolicka kaplica św. Wojciecha (filia kuracji w Piławie).

Po wojnie miasto zostało włączone do ZSRR. W 1946 jego nazwę zmieniono na Primorsk.

Zabytki

Pozostałości zamku biskupiego z XIII wieku w typie czteroskrzydłowego kasztelu
Wieża ciśnień z pocz. XX w.
Dworzec kolejowy z pocz. XX w.

Przypisy

↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar
↑ Egzonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1].
↑ Henryk Batowski Słownik nazw miejscowości Europy Środkowej Wschodniej XIX i XX wieku, s. 18
↑ ^a ^b [2].

Bibliografia

Oskar Schlicht, Das Westliche Samland, H. 1., Fischhausen, Sankt Adalbert, Lochstädt, Dresden, Kolbe und Schlicht, 1919
Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
Carl von Lorck, Dome, Kirchen und Klöster in Ost- und Westpreussen. Nach alten Vorlagen, 2. unver. Aufl., Frankfurt am Main, Weidlich, 1982, ISBN 3-8035-1163-1.
Walter Dignath, Herbert Ziesmann, Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9.
Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5.
Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2.

Linki zewnętrzne

Fyszhuza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 425 .

[1] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar

[2] Egzonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1].

[3] Henryk Batowski Słownik nazw miejscowości Europy Środkowej Wschodniej XIX i XX wieku, s. 18

[os-4] [2].

[1]

[2]

[3]

[4]