Pulis
An Pulis sarong grupo nin mga tawo na tinawan nin kapangyarihan nin sarong estado, na an katuyohan ipaotob an ley, seguradohon an pagigin ligtas sa peligro, marahay na salud asin mga rogaring nin mga siudadano, asin olangon an krimen asin kariribokan sibil. police.constitutseng hawak. Kaiba sa saindang sono sa ley na mga kapangyarihan an pag - arestar asin paggamit nin puwersa na ginibong lehitimo kan estado paagi sa monopolio sa kadahasan. An termino kadaklan na asosyado sa mga puwersa nin pulisiya na may soberanong estado na autorisadong gamiton an kapangyarihan nin pulisiya kan estadong iyan sa laog nin sarong tinawan nin kahulogan na legal o teritoryo na may paninimbagan. An mga puersa nin pulisiya parateng tinatawan nin kahulogan na siblag sa militar asin iba pang organisasyon na kalabot sa pagdepensa kan estado tumang sa mga parasalakay nin ibang nasyon; Minsan siring, an gendarmerie mga yunit militar na sinahotan nin pagpoliko sibil. military. gendarmeie[1] An mga puersa nin pulisiya sa parate mga serbisyo para sa sektor kan publiko, na itinatao paagi sa mga buhis.
An pagpaotob nin Ley kabtang sana nin aktibidad na pagpoliko.[2] Kaiba sa pulisiya an kadakol na aktibidad sa laen - laen na situwasyon, alagad an mga nangingibabaw interesado sa pagpreserbar nin areglo.[3] Sa nagkapirang sosyedad, sa huring kabtang kan ika - 18 siglo asin kapinonan kan ika - 19 siglo, an mga ini nagtalubo sa laog kan konteksto nin pagpadanay kan sistema kan klase asin kan proteksion nin pribadong rogaring. ⁇ .[4] An mga puersa nin pulisiya nagin malibog sa modernong mga sosyedad. Minsan siring, puedeng magin kontrobersiyal an saindang kabtang, huling tibaad kalabot sinda sa nagkakalaenlaen na sokol sa karatan, karingisan asin pagpaotob kan autoritaryong pamamahala.
An sarong grupo nin pulis puede man na apodon na departamento nin pulisiya, serbisyo de pulisiya, konstabularyo, gendarmerie, pag - olang sa krimen, nagpoprotehir na mga serbisyo, ahensia sa pagpaotob nin ley, guardia sibil, o guardiang sibiko. constabularyo. gendarme o olang. An mga miembro puedeng apodon na mga pulis, soldados, seriffs, ardables, cityler, opisyal sa katoninongan o sibikong guardia. police officer. troopers. sheriffs. constables. An Irlandia napapalaen sa ibang nasyon na Ingles an tataramon paagi sa paggamit kan mga terminong Irish na Garda (singular) asin Gardaí (plural), para sa mga pulis nasyonal sagkod sa mga miembro kaiyan. Garda. Gardaí. An terminong pulis iyo an pinakalakop asin kaparehong termino na maheheling sa dakol na nasyon na bakong matibay magtaram. police[5]
Kadakol na sangribong termino an nag - eeksister para sa pulis. An dakol na termino sa pagsurat para sa mga pulis mga dekada o siglo na an edad nawaran nin mga etymologie. slang mga termino para sa mga pulis An saro sa pinakagurang na, kop, sa kadaklan nawaran na nin konotasyon asin nagin ordinaryong kolokyal na termino na ginagamit kapwa kan mga pulis sa pag - apod sa saindang propesyon. cop.[6]
Etymolohiya
[baguhon | baguhon an source]Enot na pinatotoohan sa Ingles kan enot na mga taon kan ika - 15 siglo, sa orihinal sa sokol nin mga sentido na kabale an palakaw ' (publik) estado; An pampublikong orden', an terminong pulis gikan sa Middle French police ('spublika, administrasyon, gobyerno'), turno hale sa politia sa Latin, na iyo an romanisasyon kan Suanoy na Griego na (politeia) 'citizenship, administrasyon, poliisasyon sibil'. Middle French. police. Latin.politia. ⁇ Sarong tamboan an artikulong ini.[7][8] Ini kinua sa (polis)' city. [9]
Kasaysayan
[baguhon | baguhon an source]Suanoy
[baguhon | baguhon an source]Tsina
[baguhon | baguhon an source]An pagpaotob kan Ley sa suanoy na Tsina ginibo kan "mga prefecto" sa laog nin rinibong taon poon kan iyan nagtalubo sa mga kahadean nin Chu sagkod Jin kan peryodo nin Spring asin Autumn. ancient China.Chu. Jin. Spring and Autumn. Sa Jin, kadakol na prefecto an pinalakop sa bilog na estado, na an kada saro igwa nin limitadong autoridad asin panahon nin trabaho. Sinda nanombrahan kan mga lokal na mahistrado, na nagreport sa haralangkaw na awtoridad arog kan mga gobernador, na iyo man an nombrado kan emperador, asin saindang pinalagda' an administrasyon sibil kan saindang "presensiya," o hurisdiksyon. Yaon sa lambang prefecto an mga "subbiya" na iribang nagtabang sa pagpaotob kan ley sa lugar na iyan. An nagkapirang prefecto responsable sa pagresolber sa mga imbestigasyon, arog na gayo kan modernong mga reparo nin pulis. An mga prefecto puede man na mga babae. An lokal na mga siudadano puedeng magreport nin saradit na hudisyal na kasalan tumang sa sainda arog baga nin paghabon sa lokal na opisina prefectural. An konsepto kan "prefection system" naglakop sa iba pang kultura arog kan Korea asin Hapon.
- ↑ Lioe, Kim Eduard (2010). Armed Forces in Law Enforcement Operations? – The German and European Perspective (1989 ed.). Springer-Verlag Berlin Heidelberg. pp. 52–57. ISBN 978-3-642-15433-1.
- ↑ Walker, Samuel (1977). A Critical History of Police Reform: The Emergence of Professionalism. Lexington, MT: Lexington Books. p. 143. ISBN 978-0-669-01292-7.
- ↑ Neocleous, Mark (2004). Fabricating Social Order: A Critical History of Police Power. Pluto Press. pp. 93–94. ISBN 978-0-7453-1489-1.
- ↑ Siegel, Larry J. (2005). Criminology
. Thomson Wadsworth. pp. 515, 516.
- ↑ "Prints of Persia". http://www.slate.com/articles/news_and_politics/explainer/2009/06/prints_of_persia.html.
- ↑ Random House Webster's Unabridged Dictionary, 1999 CD edition
- ↑ politia, Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary, on Perseus Digital Library
- ↑ πολιτεία, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek–English Lexicon, on Perseus Digital Library
- ↑ πόλις, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek–English Lexicon, on Perseus Digital Library