Qalqan tárizli bez

Thyroid dummy

Qalqan tarizli bez — ishki sekreciya bezleri ishinde eń úlken bez bolıp esaplanadı. Bul bezdiń massası 5-10 jaslı balalarda 10 g, úlken jastaǵı adamlarda 25-30 g boladı. Qalqan tárizli bez moyınnıń aldınǵı bóleginde jaylasqan bolıp, kómekeydi aldınǵı hám eki tárepten jawıp turadı (9-súwret). Bez shep hám oń boleklerden ibarat bolıp, júdá kóp qan hám limfa tam irlan, nervier menen tamiyinlengen. Qalqan tarizli bez gormom tiroksin quramında yod elementi kóp boladı. Tiroksin organizmde zat almasıwın tezletiw hám nerv qozǵalısların kúsheytiw qásiyetine iye. Bul gormonnıń jetispewshiligi yaki artıqsha islep shıǵarılıwı organizmde awır keselliklerdi payda etedi. Tiroksin jetispegende jas balalardın ósiwi, ruwxıy hám fizikalıq rawajlanıwı tómenlep, kretinizm keselligin payda etedi. Úlken jastaǵı adamlarda bez jumısı tómenlep, tiroksin islep shıǵarıwdıń kemeyiwi miksedema (10-suwret)m payda etedi. Bul kesellikte zat almasıw áste islep, nerv sisteması qozǵalısı tómenleydi, qabaqlar isip ketedi. Ayırım jerlerde suw quramında yod jetispewshiliginen qalqan tárizli bez úlkeyip, moyında isik payda boladı. Endemik zob (ll-suwret) dep atalatuǵın bul keselliktiń aldın alıw ushın as duzına yod qosıladı. Qalqan tárizli bez funkciyası kúsheyip,Tiroksin gormom artıqsha islep shıǵarǵanda organizmde zat almasıw kúsheyip, nerv sisteması qozǵalıwı artadı hám adam azıp ketedi. Bazedov keselligi dep atalatuǵın bul kesellikte kóbinese nawqas adanıń kózleri tábiyiyligin joytıp, uyasınan shıǵıp turadı. Kesellikti emlewde qalqan tárizli bez funkciyasın páseytetuǵın preparatlardan paydalanıladı. Ayırım jaǵday da bezdin bir bólegi alıp taslanadı. Qızlar erjetiw dáwirinde qalqan tárizli bez funkciyası birqansha kúsheyip,Tireotaksikoz keselliginin jenil belgileri: tez ashıwlanıwı, uyqısızlıq, ishteydiń joǵalıwı, terlew payda bolıwı múmkin.

Derek

• Biologiya (adam hám oniń anatomiyası) 8-klass sabaqlıģı