Rdest ostrogorzki

Rdest ostrogorzki
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	rdestowate
Rodzaj	Persicaria
Gatunek	rdest ostrogorzki
	Nazwa systematyczna
	Persicaria hydropiper (L.) Delarbre; Fl. Auvergne ed. 2: 518 1800
Synonimy
	Polygonum hydropiper L.;
	Polygonum hydropiper L.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rdest ostrogorzki (Persicaria hydropiper (L.) Delarbre) – gatunek rośliny należący do rodziny rdestowatych. Zwyczajowe nazwy: rdest wodny, pieprz wodny. Rośnie dziko w Europie, Azji, Afryce Północnej i Australii, rozprzestrzenił się również w innych rejonach świata^[5]. W Polsce pospolity.

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona lub podnosząca się, często korzeniąca się w węzłach, zwykle purpurowa, słabo rozgałęziona. Wysokość rośliny 30–50 cm.
Liście: Pochwiaste, lancetowate, długo zaostrzone, krótkoogonkowe, długości do 6 cm, często faliste. Liście nagie, a tylko pochwy liściowe orzęsione na brzegach.
Kwiaty: O okwiecie zielonawym, górą białawym lub czerwonawym. Kwiaty zebrane w cienkie, luźne, często zwisłe kłosy pozorne o długości do 6 cm. Okwiat 4–5-listkowy, ogruczolony, o długości 3–4 mm, 6 pręcików.

Pokrój
Pokrój
Liść
Gatka
Kwiatostany
Kwiat
Owoce

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Kwitnie od lipca do października. Zasiedla zbiorowiska ruderalne, zarośla, łęgi, rowy, brzegi wód i polach uprawne jako chwast segetalny^[6]. Roślina wskaźnikowa gleb bogatych w azot. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Polygono-Bidentetum (regionalnie) i Ass. Catabroso-Polygonetum^[7].

Roślina trująca: Związki toksyczne są składnikami olejku eterycznego. W zielu stwierdzono flawonoidy (hiperozyd, kwercetynę, rutynę, persykarynę, izoramnetynę i ramnazynę), garbniki, seskwiterpeny, saponiny, kwas elagowy. Roślina ma ostry, gorzki, piekący smak podobny do smaku pieprzu powodowany przez poligodial^[8]. Mleko krów karmionych tym rdestem także jest trujące, ma niebieskawy kolor i nieprzyjemny smak^[9]. Spożycie rdestu ostrogorzkiego przez świnie powoduje u zwierząt zapalenie przewodu pokarmowego i krwiomocz, po spożyciu przez konie zwierzęta są silnie osłabione, obserwowano także bóle żołądka, biegunki^[8].

Zmienność

Tworzy mieszańce z rdestem łagodnym, r. mniejszym i r. plamistym (P. ×intercedens G.Beck)^[10].

Zastosowanie

Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski: ziele rdestu ostrogorzkiego (Herba Polygoni hydropiperis). Zawiera m.in. olejki eteryczne, rutynę, garbniki, kwasy organiczne^[11].
- Działanie: przeciwkrwotoczne, moczopędne i przeciwzapalne. Wyciąg z ziela hamuje niezbyt obfite krwawienia wewnętrzne. Rutyna tamuje drobne krwawienia poprzez uszczelnianie włośniczek. Stosowany pomocniczo przy zbyt długotrwałym i obfitym miesiączkowaniu, leczeniu skazy krwotocznej i żylaków nóg^[11]. Ze względu na trujące właściwości leczenie tylko za wiedzą i pod kontrolą lekarza.
Liście tego gatunku używane są jako tradycyjna przyprawa w kuchni japońskiej – benitade^[12]^[13].
Dawniej otrzymywano z niego cztery barwniki: żółty, khaki, zielony i szary^[11].

Zbiór i suszenie

Zbiór w okresie kwitnienia (lipiec, sierpień), ścina się górną połowę rośliny, łącznie z kwiatostanami. Suszenie w temperaturze 30 °C, w cieniu.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2018-09-22].
↑ Persicaria hydropiper, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ Włodzimierz Tymrakiewicz: Atlas chwastów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 54.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^a ^b Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1982, s. 176. ISBN 83-09-00660-8.
↑ Maria Henneberg, Elżbieta Skrzydlewska (red.): Zatrucia roślinami wyższymi i grzybami. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1984, s. 22. ISBN 83-200-0419-5.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
↑ Gernot Katzer: Water Pepper (Polygonum hydropiper L.). [w:] Spice Pages [on-line]. 2000. [dostęp 2011-08-21]. (ang.).
↑ R. Hosking 2001 A Dictionary of Japanese Food: An Annotated Dictionary of Essential Items of Japanese Cooking, Tuttle Publishing

Bibliografia

Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2018-09-22].

[iucn-4] Persicaria hydropiper, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[6] Włodzimierz Tymrakiewicz: Atlas chwastów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 54.

[7] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[mowsz-8] Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1982, s. 176. ISBN 83-09-00660-8.

[9] Maria Henneberg, Elżbieta Skrzydlewska (red.): Zatrucia roślinami wyższymi i grzybami. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1984, s. 22. ISBN 83-200-0419-5.

[10] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[A-11] Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.

[12] Gernot Katzer: Water Pepper (Polygonum hydropiper L.). [w:] Spice Pages [on-line]. 2000. [dostęp 2011-08-21]. (ang.).

[13] R. Hosking 2001 A Dictionary of Japanese Food: An Annotated Dictionary of Essential Items of Japanese Cooking, Tuttle Publishing

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]