Rezurekcja

Procesja rezurekcyjna wokół kościoła Podwyższenia Świętego Krzyża w Kole

Rezurekcja (z łac. resurrectio – zmartwychwstanie) – procesja w Kościołach katolickich, odbywająca się w Wielkanoc, która jest ogłoszeniem zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia do udziału w triumfie Zmartwychwstałego. Jeśli to możliwe, procesja wychodzi na zewnątrz i okrąża kościół raz lub trzy razy. W procesji obok hostii w monstrancji niesiony jest krzyż ze stułą koloru czerwonego (królewska purpura) oraz figura Jezusa Zmartwychwstałego. Może odbyć się na zakończenie Wigilii Paschalnej albo w poranek wielkanocny przed pierwszą Mszą Świętą. Musi się jednak zacząć nie później niż o świcie.

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa dbano o to, aby Wigilia Paschalna kończyła się po północy. Stąd też uroczysta procesja, wyrażająca radość ze zmartwychwstania Chrystusa odbywała się bezpośrednio po jej zakończeniu. Dopiero około V wieku, w niektórych Kościołach lokalnych zaczęła pojawiać się Eucharystia celebrowana w ciągu dnia, w Niedzielę Wielkanocną. W Polskiej tradycji kościoła katolickiego, procesja rezurekcyjna znana w obecnym kształcie upowszechniła się w XVII wieku. Do końca pierwszej dekady XXI wieku w niemal wszystkich polskich parafiach procesje rezurekcyjne odbywały się w niedzielny poranek Zmartwychwstania. Obecnie rezurekcja o świcie praktykowana jest wyłącznie w Polsce lub w niektórych parafiach i ośrodkach polonijnych, poza granicami kraju. Z roku na rok przybywa jednak w Polsce parafii, w których rezurekcja sprawowana jest bezpośrednio po zakończeniu Wigilii Paschalnej. W innych krajach, po przywróceniu w latach 50. XX wieku przez papieża Piusa XII sobotniej celebracji Zmartwychwstania Pańskiego, stopniowo w pełni powrócono do pierwotnej tradycji Kościoła, według której procesja rezurekcyjna odbywa się w sobotni wieczór.

Obrzędy

Procesja rezurekcyjna na zakończenie Wigilii Paschalnej

Odprawiając procesję na zakończenie Wigilii Paschalnej, opuszcza się kończące mszę pozdrowienie, błogosławieństwo i formułę pożegnania wiernych. Na zakończenie modlitwy po komunii diakon lub kapłan w towarzystwie asysty przenosi Najświętszy Sakrament do kaplicy adoracji zwanej na tę okazję grobem Pańskim. Po okadzeniu wykonywany jest uroczysty śpiew, a po nim pouczenie wiernych o znaczeniu procesji. Następnie kapłan bierze monstrancję i wyrusza procesja ze śpiewem Wesoły nam dzień lub Chrystus zmartwychwstan jest. Procesja okrąża kościół jeden lub trzy razy. Po powrocie do kościoła ustawia się krzyż i figurę Zmartwychwstałego obok ołtarza, a kapłan intonuje śpiew Te Deum. Następnie kapłan śpiewa Niebo i ziemia się cieszą. Alleluja, na co lud odpowiada Ze zmartwychwstania Twojego, Chryste. Alleluja, po czym następuje modlitwa, a po niej błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem. Na zakończenie wykonuje się wielkanocną antyfonę do Najświętszej Maryi Panny (Regina Coeli).

Procesja rezurekcyjna rano

Jeśli odprawia się procesję rano, to po zakończeniu Wigilii Paschalnej wystawia się Najświętszy Sakrament w celu adoracji. Monstrancja na ten czas nie jest ozdobiona welonem. W czasie adoracji nie śpiewa się pieśni ku czci Męki Pańskiej, można adorować w ciszy lub śpiewać pieśni wielkanocne i eucharystyczne. Dopuszcza się także odmawianie chwalebnej części różańca. O oznaczonej godzinie kapłan wraz z asystą udaje się do Grobu Pańskiego, a lud może śpiewać antyfonę na wejście lub inną pieśń na cześć Chrystusa Zmartwychwstałego. Po krótkiej adoracji i okadzeniu następuje pouczenie, jak w przypadku procesji na zakończenie Wigilii Paschalnej, i wyrusza procesja okrążająca kościół raz lub trzy razy. Po powrocie ustawia się krzyż i figurę Zmartwychwstałego obok ołtarza, a monstrancję na ołtarzu. Gdy wierni wrócą do kościoła, śpiewa się Przez Twoje święte zmartwychwstanie albo Przed tak wielkim Sakramentem. Następnie kapłan śpiewa Niebo i ziemia się cieszą. Alleluja na co lud odpowiada Ze zmartwychwstania Twojego, Chryste. Alleluja, po czym następuje modlitwa, a po niej błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem. Najświętszy Sakrament chowa się do tabernakulum. We mszy następującej bezpośrednio po procesji nie wykonuje się śpiewu na wejście, opuszcza się także akt pokuty i Panie, zmiłuj się nad nami. Po krótkim wprowadzeniu do mszy śpiewa się Chwała na wysokości Bogu. Po rozdaniu komunii śpiewa się Te Deum.

Zobacz też

• Triduum paschalne