Rigoberta Menchú

Rigoberta Menchú
Irudi gehiago
UNESCO Goodwill Ambassador (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Rigoberta Menchú Tum
Jaiotza	Laj Chimel (en) , 1959ko urtarrilaren 9a (65 urte)
Herrialdea	Guatemala
Talde etnikoa	Kitxea
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, idazlea, autobiografialaria eta giza eskubideen aldeko ekintzailea
Jasotako sariak	ikusi Bakearen Nobel Saria  (1992) Nazioarteko lankidetzaren Asturiasko Printzesa Saria  (1998, 1987) honorary doctor of the University of Zaragoza  (1995) honorary doctorate of the University of Las Palmas, Gran Canaria  (2001) honorary doctor of the University of Tromsø honorary doctorate of the Autonomous University of Madrid honorary doctorate of Seville University UNESCO Prize for Peace Education  (1990)
Kidetza	Erromako Kluba Nobel Women's Initiative (en)
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	WINAQ (alderdi politikoa)

Rigoberta Menchú Tum (Uspantan, Quiché, 1959ko urtarrilaren 9) Guatemalako kitxea da, indiarren eta giza eskubideen aldeko borrokalaria. 1992an Bakearen Nobel saria eman zioten. Mundu osoan ibilia da herri indiarren eta giza eskubideen alde lanean.

Bizitza

Indigena kitxe-maia da, Vicente Menchú Pérez eta Juana Tum Kótojaren alaba. 1979an CUC (Comité de Unidad Campesina) taldearen sortzaileetako bat izan zen. 1980an Guatemalako poliziak Vicente Menchú, nekazaria eta euren etniaren eskubideen aldeko ekintzailea zena, erail zuen. Militarrek Rigobertaren senideak torturatu zituzten, ama barne, eta beste batzuk hil, justizia soziala aldarrikatzeagatik. Rigoberta hurrengo urtean erbesteratu zen. Bere bizitzan zehar, bai Guatemalan, baita nazioartean ere, gizarte-borroketan parte hartu du aktiboki.

Gerrilaren bidea hartu ordez, Rigobertak kanpaina baketsu bat abiatu zuen, nekazariek etengabe pairatzen zituzten giza eskubideen urraketak salatzeko eta emakume indigenen egoera salatzeko. Askapenaren teologia gidari zuela, herriaren sufrimenduaren adibide erreal eta apala bihurtu zen.

1982an Me llamo Rigoberta Menchú y así me nació la conciencia liburu autobiografiko ospetsua argitaratu zuen.

Rigoberta Menchú. Irudiaren egilea:Maitane Azurmendi

1983an Mexikora erbesteratu zen, eta han-hemen ibili zen bere mezua zabaltzen. Geroago, lortutako prestigioaren babesarekin, Guatemalara itzuli eta ondorengo urteetan bitartekari aritu zen Gobernuaren eta gerrilaren arteko bake-prozesuan.

1992an Bakearen Nobel Saria eman zioten. Alabaina, Rigobertak kritikatu egin zuen ospakizun ofiziala, amerikar indioentzat kolonizazioak ekarritako ondorio tragikoak aintzat hartzen ez zituelakoan.

2007an Guatemalako Lehendakaritzarako hauteskundetan parte hartu zuen WINAQ eta Encuentro por Guatemala ezkerreko zerrendan baina oso atzean gelditu zen, botoen %3,09-rekin. Nahiz eta porrot hori jaso, 2011an WINAQ alderdiak beste indar batzuekin batera, lehen hautagai gisa aurkeztu zuen Frente Amplio de Guatemala koalizioan, baina berriro ere botoen kopurua %3an geratu zen.

«	Bakea ez da gerrarik ez izate hutsa. Pobrezia, arrazakeria, diskriminazioa eta bazterketa dauden bitartean, nekez lortuko dugu mundua bakean egotea	»
—Rigoberta Menchú

Idazlanak

• Me llamo Rigoberta Menchú y así me nació la conciencia. Elizabeth Burgosekin batera. Mexiko: Siglo XXI, 2007. ISBN 9789682313158.

Kanpo estekak

• (Gaztelaniaz) Rigoberta Menchu Tum Fundazioaren webgunea
• (Gaztelaniaz) Rigoberta Menchúk Nobel Saria jasotzerakoan eginiko diskurtsoa
• (Ingelesez) Nobel Sarien web ofizialeko biografia
• (Gaztelaniaz) "Ya no deseo estar en la vitrina". Mexikoko Excelsior egunkarian jasotako elkarrizketa, 2007ko martxoaren 23an.

• Datuak: Q188620
• Multimedia: Rigoberta Menchú / Q188620