Rodzeństwo

	Informacje w projektach siostrzanych
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Ten artykuł należy dopracować:

usunąć obrazki ASCII (drzewa genealogiczne).
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Rodzeństwo – w genealogii i prawie dzieci tych samych rodziców bądź rodzica: wszyscy bracia i siostry w ogólności albo każdy z nich pojedynczo wobec drugiego z nich (tak zwłaszcza w tekstach prawnych).

Pojęcie

W podstawowym znaczeniu dotyczy zstępnych tej samej pary (filiacja), tj. rodzonych braci i sióstr. Rodzeństwo przyrodnie to dzieci tego samego ojca, ale różnych matek albo dzieci tej samej matki, ale różnych ojców (wspólny jeden rodzic oraz macocha bądź ojczym).

W języku polskim zasadniczo nie istnieje dodatkowa nazwa relacji między pasierbem a dziećmi ojczyma lub macochy z ich poprzednich związków. Przez analogię do rodziców przybranych niezbyt poprawnie określa się ich czasem rodzeństwem przybranym lub przyrodnim. Czasem dla odróżnienia od rodzeństwa rodzonego (prawdziwego) o rodzeństwie przybranym mówi się, że nie jest prawdziwe.

Rodzeństwo z ciąży mnogiej nazywane jest bliźniaczym (brat bliźniak, siostra bliźniaczka, bliźniak).

Osoba, która nie ma w ogóle rodzeństwa, to jedynak. Pierwsze dziecko danej pary na początku zawsze jest jedynakiem, kolejne dzieci już nie, chyba że pozostałe rodzeństwo zmarło we wczesnym dzieciństwie. Jeżeli w rodzinie jedynaków pojawia się rodzeństwo przyrodnie, to można uznać, że osoby takie również przestały być jedynakami.

Wykresy genealogiczne

Wykresy genealogiczne przedstawiają relacje w rodzinie dla danego probanta:

Rodzeństwo rodzone

Rodzeństwo rodzone (biologiczne) to dzieci tych samych dwojga rodziców, które są ze sobą spokrewnione w drugim stopniu linii bocznej:

ojciec

matka

probant

brat lub siostra

brat lub siostra itd.

Rodzeństwo przyrodnie

Rodzeństwo przyrodnie to dzieci jednego wspólnego rodzica z dwojgiem różnych drugich rodziców (ojca z inną kobietą albo matki z innym mężczyzną), które również są ze sobą spokrewnione w drugim stopniu linii bocznej:

ojciec

matka

ojczym

probant

brat lub siostra

macocha

ojciec

matka

brat lub siostra

probant

Rodzeństwo przybrane

Do ostatniej kategorii należą dzieci ojczyma lub macochy z ich poprzedniego związku. „Rodzeństwo” takie nie jest ze sobą spokrewnione ani spowinowacone:

ojciec

matka

ojczym

kobieta

probant

„rodzeństwo przybrane”

mężczyzna

macocha

ojciec

matka

„rodzeństwo przybrane”

probant

Jedynak

Jedynak nie ma rodzeństwa:

ojciec

matka

probant

Język prawny

W aktach normatywnych i innych aktach prawnych wystąpienie terminu rodzeństwo oznacza osobę będącą krewnym drugiego stopnia linii bocznej, a więc bez jakiegokolwiek rozróżnienia na rodzeństwo rodzone i przyrodnie. Natomiast tzw. rodzeństwo przybrane według prawa nie jest ani spokrewnione, ani powinowate.

Konflikty w rodzeństwie

W rodzeństwie może ujawniać się konflikt wieku (pogardliwe użycie określeń starszy/młodszy brat/siostra), konflikt pokoleń (przy znacznej różnicy wieku między najstarszą a najmłodszą osobą z rodzeństwa, sięgającej 10 lat i więcej) czy konflikt płci (między bratem i siostrą). Przyczyną takich konfliktów lub nieporozumień może być rywalizacja (skryta lub jawna) o względy rodziców bądź sama znaczna różnica wieku (wejście w dorosłość, ciężar opieki nie nad własnym dzieckiem lecz rodzeństwem).

Rodzeństwo w kulturze

Stosunki między rodzeństwem są częstym motywem dzieł kultury:

książka Bracia Lwie Serce
serial telewizyjny Bracia i siostry
serial telewizyjny Ich pięcioro
powieść oraz serial Boża podszewka
kilka filmów i seriali z udziałem bliźniaczek Olsen, np. Czy to ty, czy to ja? i Pełna chata
O dwóch takich, co ukradli księżyc

Dzień Rodzeństwa

W Stanach Zjednoczonych obchodzi się Dzień Rodzeństwa w dniu 10 kwietnia. Święto to jest obchodzone corocznie w 45 stanach od 1998 roku jako wyraz szacunku dla rodzeństwa. Są próby przeniesienia tego święta do Polski.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Relacje rodzinne – ilustracja (GIF)