Rysy

Rysy
fjell
Nordtoppen
Land	Polen, Slovakia
Fjellkjede	Høge Tatra
Høgd	2 503 moh.
Geologi	granitt
Koordinatar	49°10′46″N 20°5′17″E
Rysy 49.179444444444°N 20.088055555556°E / 49.179444444444; 20.088055555556
Wikimedia Commons: Rysy

Rysy (ungarsk Tengerszem-csúcs, tysk Meeraugspitze) er eit fjell på toppen av Høge Tatra og på grensa mellom Polen og Slovakia. Rysy har tre toppar, ein i midten (2503 m), ein i nordvest (2499 m) og ein i søraust (2473 m). Den nordvestlege toppen er det høgaste punktet i Polen, medan den høgaste toppen av dei tre ligg på den slovakiske sida av grensa.

Namn

Ein meiner at namnet, som tyder revner eller sprekker på både polsk og slovakisk kjem frå ei rekkje raviner på vest- og nordsida av fjellet. Andre meiner at ordet er ei fleirtalsform som tyder «gauper», men gaupa held ikkje til over tregrensa.

Det ungarske og det tyske namnet tyder «Auget i sjøen» og viser til vatnet Morskie Oko som ligg på nordsida av fjellet.

Historie

Den første kjende klatringa av fjellet vart gjort i 1840 av Ede Blásy og føraren hans Ján Ruman-Driečny Sr. Fjellet vart første gong klatra om vinteren i 1884 av Theodor Wundt og Jakob Horvay. På 1900-talet hevda kommunistiske styresmakter at Vladimir Lenin klatra fjellet ein gong tidleg i 1910-åra.

Turisme

Det fargeriket uthuset til hytta Chata pod Rysmi.

Rysy er det høgaste fjellet i Tatra der turistar kan ta seg fram utan ein guide. Det er mogeleg å nå toppen frå den slovakiske sida frå Štrbské pleso forbi Chata pod Rysmi eller frå den polske sida forbi Morskie Oko, som er ein hardare og brattare tur.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Rysy» frå Wikipedia på engelsk, den 13. mai 2008.

Bakgrunnsstoff

• Fleire bilete
• Rysy på Peakbagger.com
• Meir informasjon og fleire bilete Arkivert 2007-06-17 ved Wayback Machine.