Sambucus
| Sambucus | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
Sambucus, Adoxaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir. Önceleri hanımeligiller (Caprifoliaceae) familyası içerisinde değerlendirilmekle birlikte son yıllarda Adoxaceae familyasıyla kesin genetik akrabalığı ortaya çıkmıştır. Dünya üzerindeki dağılımı astorpikal bölgelerde yoğunlaşmıştır. Hem kuzey hem de Güney yarımkürede yetişmesine karşın Kuzey'de daha yaygındır. Güney yarımkürede çoğunlukla Avustralya ve Güney Amerika ülkelerinde görülür.
Türkçede anlamı mürverdir. Mürver, koyu mavi veya siyah renkli olur. Genellikle tatlı ve keskin bir tada sahiptir. Bu özelliği nedeniyle şurup, jöle, reçel ve ezme gibi çeşitli tatlılarda tercih edilen bir bileşendir. Ayrıca çok sayıda içecek ve kokteyl için de kullanılır.[2] Mürver; doyurucu, besleyici olmasının yanında potasyum, demir, bakır ve fosfor gibi mineraller açısından zengindir. B vitamini, A vitamini ve C vitamini içerir. İyi bir diyet lifi ve protein kaynağıdır. Meyve ayrıca vücudunuzda bir antioksidan ve anti-inflamatuar ajan olarak işlev görür.
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]Zıt düzenli yapraklar, 5-9 yaprakçıklı (veya nadiren 3 veya 11) ince ve uzundur (İngilizce:pinnate). Her yaprak 5–30 cm uzunluğundadır. Yaprakların tırtıklı kenar boşlukları vardır. İlkbaharın sonlarında büyük beyaz veya krem renkli çiçek kümeleri taşırlar; bunları küçük siyah, mavi-siyah veya kırmızı meyve (nadiren sarı veya beyaz) kümeleri takip eder.
Renk
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sambucus meyvesi, mürver suyuna su ile seyreltildiğinde kırmızımsı olan yoğun bir mavi-mor renk vermek için bir araya gelen antosiyanidinler[4] açısından zengindir.[5] Bu pigmentler çeşitli ürünlerde renklendirici olarak kullanılır[4] ve "mürver suyu rengi" ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından sertifikalı organik gıda ürünlerinde izin verilenler arasında listelenmiştir.[4] Mürver suyu, Japonya'da Gıda ve Sanitasyon Yasası kapsamında onaylanmış "doğal renk katkı maddesi" olarak listelenmiştir.[6] Açık "mürver" rengi vermek için, lifler mürver suyu ile boyanabilir (şapı boya sabitleyici olarak kullanarak).[7]
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Sambucus cinsine bağlı türler:
- Sambucus africana - Standl.
- Sambucus ebulus - L.
- Sambucus nigra - L.
- Sambucus palmensis - Link
- Sambucus racemosa - L.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Applequist, W.L. (January 2015). "A brief review of recent controversies in the taxonomy and nomenclature of Sambucus nigra sensu lato". Acta Horticulturae. 1061 (1061): 25-33. doi:10.17660/ActaHortic.2015.1061.1. PMC 4859216 $2. PMID 27158181.
- Bolli, R. (1994). "Revision of the Genus Sambucus". Dissertationes Botanicae. 223.
- Donoghue, Michael J.; Eriksson, Torsten; Reeves, Patrick A.; Olmstead, Richard G. (2001). "Phylogeny and phylogenetic taxonomy of Dipsacales, with special reference to Sinadoxa and Tetradoxa (Adoxaceae)" (PDF). Harvard Papers in Botany. 6 (2): 459-479. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- Boland, Todd (15 Eylül 2012). "Ornamental Elderberries". Dave's Garden. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- TPL (2013). "Sambucus". Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden. 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- USDA National Organic Program National List Petition for Elderberry Juice Color 17 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikimedia Commons'ta Sambucus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Sambucus ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sambucus L". Germplasm Resource Information Network. United States Department of Agriculture. 13 Ekim 2005. 7 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2009.
- ^ "Mürver Nedir? Mürver Bitkisinin Vücuda 10 Faydası - Bilgi Pal". 25 Şubat 2022. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Johnson, M. C; Thomas, A. L; Greenlief, C. M (2015). "Impact of Frozen Storage on the Anthocyanin and Polyphenol Content of American Elderberry Fruit Juice". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 63 (23): 5653-5659. doi:10.1021/acs.jafc.5b01702. PMC 4472577 $2. PMID 26028422.
- ^ a b c Colors Derived from Agricultural Products, USDA
- ^ "National Organic Program (NOP)-Proposed Amendments to the National List of Allowed and Prohibited Substances (Processing)". Federal Register. 15 Mayıs 2007. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2022.
- ^ Processing Fruits: Science and Technology (Second bas.). CRC Press. 2004. ss. 322-324. ISBN 9781420040074. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018.
- ^ Burgess, Rebecca (2011). Harvesting Color: How to Find Plants and Make Natural Dyes. Artisan Books. ss. 74-75. ISBN 9781579654252. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018.
