Didelphis

Didelphis marsupialis

Didelphis albiventris

Didelphis aurita

Didelphis pernigra

Didelphis é un xénero de marsupiais da orde dos didelfimorfos, familia dos didélfidos, subfamilia dos didelfinos e tribo dos didelfinos.

Inclúe seis especies, entre as que se encontran dúas das especies de marsupiais americanos máis coñecidas e estendidas polo continente, Didelphis marsupialis, que é a especie tipo, de distribución suramericana, e Didelphis virginiana, que habita en América do Norte, chegando até América central.

A pesar da súa tremenda capacidade de adaptación a practicamente calquera bioma, estes animais prefiren os ambientes húmidos da selva tropical e o bosque temperado, aínda que son capaces de sobrevivir en numerosos ecosistemas, incluíndo espazos relativamente áridos ou considerabelmente fríos.

Entre as especies deste xénero áchanse os únicos marsupiais que aínda poboan o subcontinente norteamericano. Trátase de Didelphis virginiana, cuxas poboacións se estenden por numerosos hábitats desde a metade sur dos Estados Unidos até Costa Rica. O resto das especies do xénero distribúense unicamente pola rexión Neotropical.

Taxonomía

Descrición

O xénero foi descrito en 1758 por Linneo na páxina 54 do volume 1º da décima edición do seu Systema Naturae.

Etimoloxía

O nome do xénero, deriva do grego antigo: do elemento δí- dí-, de δύο dýo, "dous", e o termo δελφυς dĕlphys "útero", "matriz".

Sinónimos

Ademais de polo protónimo, cuñado por Linneo, ao longo do tempo o xénero tamén foi coñecido polos seguintes sinónimos:

• Dasyurotherium Liais, 1872
• Didelphus Lapham, 1853 (erro ortográfico)
• Didelphys Schreber, 1778 (erro ortográfico)
• Dimerodon Ameghino, 1889
• Gamba Liais, 1872
• Gambatherium Liais, 1872
• Leucodidelphis Ihering, 1914
• Leucodidelphys Krumbiegel, 1941 (identificado como Leucodidelphis Ihering, 1914)
• Opossum Schmid, 1818
• Sarigua Muirhead, 1819
• Thylacotherium Lund, 1839 (identificado como Didelphis Linnaeus, 1758)

Clasificación

No xénero recoñécense na actualidade as seguintes especies e subespecies:

• Didelphis albiventris Lund, 1840
• Didelphis aurita Wied-Neuwied, 1826
• Didelphis imperfecta Mondolfi & Pérez-Hernández, 1984
• Didelphis marsupialis Linnaeus, 1758
  • D. m. marsupialis Linnaeus, 1758
  • D. m. caucae J. A. Allen, 1900
• Didelphis pernigra J. A. Allen, 1900
• Didelphis virginiana Kerr, 1792
  • D. v. virginiana Kerr, 1792
  • D. v. californica Bennett, 1833
  • D. v. pigra Bangs, 1898
  • D. v. yucatanensis J. A. Allen, 1901

Ademais, coñécese unha especie extinta, †Didelphis solimoensis Couzzol et al. 2006.

Características

As princiupais características das esspecies deste xénero son:

Son animais de mediano tamaño con marcado dimorfismo sexual, pudendo os machos alcanzaren o duplo do peso que as femias.

O corpo está cuberto por unha capa de pelos longos ásperos de cor variábel (negro, gris, roxo ou, máis raramente, branco) baixo a cal existe outra de pelo branco máis curto e denso, característica esta común ao xénero e diferenciadora doutros didélfidos nos que esta non existe ou é moi escasa. Como na maior parte dos cuadrúpedes, as rexións ventrais son de tons máis claros, brancos ou cremosos.

A cabeza é relativamente grande, co fociño acuminado provisto de longas vibrisas extremadamente sensíbeis ao tacto. O rostro é pálido (nunca branco) e está sucado por unha liña media moura sobre a fronte. Outras dúas bandas de tonalidade similar cruzan os ollos, negros e redondos, que reflicten tons avermellados cando lles dá a luz directamente. As orellas son estreitas, están espidas e son completamente negras nos adultos.

As extremidades son negras e os dedos de mans e pés presentan as características xerais da familia.

A cola, con capacidade prénsil, é longa, de maior lonxitude que o conxunto de cabeza e tronco. A base está cuberta de pelo, aínda que vai espíndose cara ao extremo, á vez que se cobre de escamas. Igualmente vai aclarándose desde negra na base a branca ou case branca no ápice.

Área de distribución das especies de Didelphis

Os espécimes que habitan as rexións máis frías poden perder as orellas e o extremo distal da cola debido a necrose crioxénica.

As femias presentan un marsupio ben desenvolvido en cuxo interior se dispoñen un número variábel de mamilas (até trece) formando un círculo, ademais doutra mamila no centro do mesmo.

Distribución xeográfica

No mapa da dereita, móstrase a distribución xeográfica das especies do xénero.

• En verde claro: D. virginiana
• En verde apardazado: D. pernigra
• En alaranxado: D. marsupialis
• En vermelllo: D. imperfectis
• En azul escuro: D. albiventris
• En aazul claro: D. aurita

Véxase tamén

Bibliografía

• Linnaeus, C. (1758): Systema Naturae per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, Tomus I. Editio decima, reformata. Holmiæ: impensis direct. Laurentii Salvii.
• Gould, Edwin; McKay, George & Kirshner, David (1988): Encyclopedia of mammals. San Diego, California, USA: Academic Press. ISBN 978-0-1229-3670-1.
• Grzimek, B.; Schlager, N. e Olendorf, D. (2003): Grzimek's Animal Life Encyclopedia. Detroit, Míchigan. USA: Thomson Gale.
• McKenna, M. C. e Bell, S. K. (1997): Classification of Mammals Above the Species Level. Nova York, NY, USA: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11013-8.
• Wilson & Reeder, eds. (2005): Mammal Species of the World - A Taxonomic and Geographic Reference. Third edition. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8221-4.

Outros artigos

• Marsupiais
• Didélfidos
• Didelfinos

Ligazóns externas

• Didelphis na ADW.
• Didelphis na EOL.
• Importância ecológica dos gambásArquivado 15 de xaneiro de 2021 en Wayback Machine. (en portugués).
• Saruê, o gambá brasileiro (en portugués).
• Virginia Opossum. Didelphis virginiana Kerr (en inglés).