Sivaslı
| Sivaslı | |
|---|---|
 | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Uşak |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ayşegül Efe |
| • Belediye başkanı | Hürriyet Şafak (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 486 km² |
| Rakım | 950 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 20.753 |
| • Kır | 13,256 |
| • Şehir | 7.093 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 64800 |
| İl alan kodu | 0276 |
| İl plaka kodu | 64 |
Sivaslı, Uşak ilinin bir ilçesidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Neolitik Çağ ve Kalkolitik Çağ dönemlerinden itibaren yerleşimin izlerinin görüldüğü Sivaslı, MÖ 2500 yıllarına kadar Hitit hakimiyeti altındayken bu tarihte Luvi istilasına uğramıştır. Hitit Krallığı dağıldıktan sonra buraya, Ege göçleri sırasında boğazlardan gelen Frigyalılar yerleşmiştir. MÖ 7. yüzyılda bu bölge Frigyalılar ve Lidyalılar arasında paylaştırılmıştır. Daha sonra Pers, Makedon Krallığı ve Bergama Krallığı egemenliğinde kalan yerleşim MÖ 2. yüzyılda Roma hakimiyetine geçmiştir. İlçedeki en eski yerleşim alanı antik Sebaste kentidir. 20 yıllarında İmparator Augustos tarafından kurulmuş ve daha sonraki dönemde bir piskoposluk merkezi olmuştur. İlçedeki diğer bir antik yerleşim alanı Hacım Köyü sınırlarında bulunan Alaudda’dır. Bu antik yerleşim Bizans döneminde şehir derecesine kadar yükselmiştir. Roma'nın bölünmesiyle yerleşiminde bulunduğu alan uzun süre Bizans hakimiyetinde kaldı. 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra bölge Bizans ile Türkler arasında sürekli el değiştirmiştir. Kesin olarak 1233 yılında Türk hakimiyetine yerleşim, Selçukluların dağılmasından sonraki beylikler döneminde Germiyanoğulları egemenliğinde kaldı. 1391 yılında Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı topraklarına katıldıktan sonra 1402 Ankara Muharebesi'nden sonra yeniden Germiyanoğulları egemenliğine geçti. Yerleşim, 1429 yılında kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Sivaslı, Osmanlı dönemi tapu tahrir defterlerinde "Sivaslu Karyesi" olarak Kütahya sancağının Uşak kazasına bağlı bir köy olarak kaydedilmiştir. Kayıtlara göre köyde; II. Bayezid döneminde 37 nefer ve 34 hane, 1520'de 77 nefer ve 50 hane, 1570'te de 117 nefer ve 94 hane bulunmaktadır. 1676 tarihli Avârız defterine göre Selçikler ve Göçeler köyleriyle birlikte askeri nüfusun en fazla olduğu köydür.[1]
1914 yılında Uşak'a bağlı bir nahiye olan Sivaslı, merkezde dahil 20 köyden oluşmaktaydı. Bu tarihte Sivaslı merkezde 1560 kişi yaşamakta olup, tüm nahiye nüfusu 11852 kişidir. Sivaslı, 15 Temmuz 1953’te Uşak’ın il olmasıyla birlikte ilçe olmuştur.
Coğrafî yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sivaslı, Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'nde yer almaktadır. Uşak iline bağlı bir ilçe olan Sivaslı, yaklaşık 486 km² yüzölçümüne sahiptir. Uşak'ın güneydoğusunda ve Uşak-Denizli Devlet Karayolunun 35 kilometresinde, Bulkaz Dağları'nın eteklerinde kurulmuştur. İlçe yönetim sahasının kuzeybatısında Uşak merkez ilçesi, kuzeyinde Banaz, doğusunda Afyonkarahisar'ın Sandıklı ilçesi, güneyinde Denizli'nin Çivril ilçesi ve güneybatısında ise Karahallı ilçeleri yer almaktadır.
İlçenin geriye kalan arazisi genellikle düz olup, yer yer engebelidir. İlçe dahilinde en yüksek rakam 1654 m, en düşük rakam 720 m, ortalama rakım ise 1187 metredir. Topraklarından Büyük Menderes nehrinin bir kolu olan Banaz Çayı geçmektedir. Banaz'dan doğan Banaz Çayı ilçeye Ketenlik köyünde girmekte olup, Yeni Erice ve Azizler köyünü takiben Budaklar Köyü altında ilçeyi terk eder. Sivaslı, 2. sınıf deprem bölgesinde bulunmaktadır.
Sivaslı ilçesinde belli başlı yükseklikler; Uşak'ı İç Anadolu'dan ayıran ve Bulkaz Dağları'nın devamı niteliğindeki güney ve kuzey istikametinde uzanan Sazak Tepesi (1654 m) Sürtep Tepe (1650 m), Erice Tepe (1579 m) ve Cılbak Tepe (1154 m) yer almaktadır. Bölgedeki dağların tamamına yakını bozuk baltalık ve ormanlıktır. Sürtep Tepe ve Sazak Tepe'den Afyonkarahisar ilinin Hocalar ilçesine geçiş yapılabilmektedir.
İlçe genelinde Pınarbaşı, Budaklar, Hacim, Kökez, Samatlar, Salmanlar, Ağaçbeyli köyleri ile Selçikler, Tatar ve Yayalar beldeleri kısmen ovalıktır.
Sivaslı'da, büyük çapta doğal ya da yapay bir göl bulunmamaktadır. Eldeniz, Hanoğlu, Cinoğlu, Ketenlik, Kökez gibi köylerde küçük çaplı hayvan sulama göletleri vardır. İlçenin Uşak yönünden girişindeki Uzunoluk mevkiinde Uzunoluk Göleti ve Evrenli Doğal Parkı içinde Evrenli Göleti vardır. Yayalar Köyü ve Erice Köyü sınırları içinde sulama göletleri bulunmaktadır.
Bitki örtüsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Bitki örtüsünü bozkırlar ve çalılıklar teşkil eder. Dağlarda ise orman alanları geniş yer tutar. Ormanlarda en çok çam, ardıç ve meşe ağaçları bulunmaktadır.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede Uşak yöresine hakim olan Akdeniz - Karasal geçiş iklimi hüküm sürer. Yıllık ortalama sıcaklık 12,5 derece; yıllık yağış ortalaması ise 540 mm'dir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1955[2] | 15.925 | 3.207 | 12.718 |
| 1960[3] | 18.172 | 3.734 | 14.438 |
| 1965[4] | 17.008 | 3.895 | 13.113 |
| 1970[5] | 19.171 | 4.021 | 15.150 |
| 1975[6] | 19.441 | 4.394 | 15.047 |
| 1980[7] | 19.789 | 4.631 | 15.158 |
| 1985[8] | 21.713 | 6.475 | 15.238 |
| 1990[9] | 22.804 | 5.726 | 17.078 |
| 2000[10] | 26.196 | 6.837 | 19.359 |
| 2007[11] | 21.827 | 6.489 | 15.338 |
| 2008[12] | 21.658 | 6.547 | 15.111 |
| 2009[13] | 21.704 | 6.614 | 15.090 |
| 2010[14] | 21.705 | 6.753 | 14.952 |
| 2011[15] | 21.520 | 6.706 | 14.814 |
| 2012[16] | 21.366 | 6.696 | 14.670 |
| 2013[17] | 21.428 | 6.792 | 14.636 |
| 2014[18] | 21.122 | 6.911 | 14.211 |
| 2015[19] | 20.883 | 6.935 | 13.948 |
| 2016[19] | 20.863 | 7.036 | 13.827 |
| 2017[19] | 20.621 | 6.986 | 13.635 |
| 2018[19] | 20.753 | 7.091 | 13.662 |
| 2019[19] | 20.387 | 7.035 | 13.352 |
| 2020[19] | 20.349 | 7.093 | 13.256 |
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve hizmet sektörüdür. İlçe ekonomisinde 1960’lı yıllardan sonra Avrupa'ya işçi olarak giden kişilerin getirileri de önemli yer tutmaktadır. Sivaslı kasabasında temel geçim kaynaklarından biri de hizmet sektörüdür. İlçe merkezi olmasından dolayı ticaret ile pazarlama sektöründe çalışanların büyük çoğunluğu hizmet sektöründen geçimini sağlamaktadır. Bunların dışında ilçede; dokumacılık, halı-kilim, testi-bardak ve mermer ocakları gibi işletmeler de mevcuttur. Sivaslı’nın çileği çok meşhurdur. Her yıl haziran ayının başında "Çilek Festivali" düzenlenmektedir.
Tarım
[değiştir | kaynağı değiştir]Sivaslı'daki tarım arazilerinin 23.680 hektar alanı kuru, 2.317 hektarı sulu tarım alanıdır (2006 yılı verileri). İlçedeki başlıca bitkisel üretim hububat (buğday, arpa, yulaf vb.), bakliyat (nohut, kuru fasulye, mercimek), şeker pancarı, tütün, haşhaş ve ayçiçeğidir. İlçedeki sebze yetiştiriciliği olarak başlıca sebzeler, domates (1.200 dekar), biber (1.370 dekar), taze fasulye (1.500 dekar), salatalık (1.500 dekar) üretimi yapılmaktadır. Meyvecilik olarak başta çilek (2.100 dekar) olmak üzere, elma (65.950 ağaç), vişne (11.360 ağaç), kiraz (10.250 ağaç), ceviz (2.350 ağaç), armut (13.960 ağaç) ve üzüm yetiştiriciliği (6.955 dekar) yapılmaktadır.[20]
Hayvancılık
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede hayvancılık gelişmiştir. Koyun, kıl keçisi ve sığır en çok beslenen hayvanlardır. Son yıllarda kümes hayvancılığı ve arıcılık da yapılmaktadır. Sivaslı’da, büyükbaş hayvancılık daha çok ahır hayvancılığı seklinde yapılmaktadır. Sığırlar ağırlıklı olarak süt üretimi için yetiştirilmektedir. İlçe merkezinde süt üretimi için kurulmuş süt birliği de bulunmaktadır.
Mesire yerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Evrenli Mesire Yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sivaslı ilçesinin 1 km doğusunda Bulkaz Dağı'nın eteklerinde bol sulu ve ağaçlıklı bir yerdir. Her sene burada çilek festivali olur.
Tarihi ve arkeolojik yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]Payamalanı ve Selçikler beldesindeki Sebaste Harabeleri ilçenin tarihi zenginlikleri arasındadır.
Payamalanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Sivaslı ilçesine 8 km uzaklıkta olup klasik devir yerleşim alanıdır. Dört tepe üzerine kurulmuş olan şehrin büyük bir mezarlığı ve iki kilisesi vardır.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçe merkezinde 3 adet ilkokul (Cumhuriyet İlkokulu, Atatürk İlkokulu, Muammer Yazgan İlkokulu) 3 adet ortaokul (Cumhuriyet Ortaokulu, İmam Hatip Ortaokulu, 31 Ağustos Ortaokulu), 3 adet lise (Dursun Yalım Fen Lisesi, Sivaslı İmam Hatip Lisesi, Sivaslı Anadolu Lisesi), 1 adet Halk Eğitim Merkezi bulunmaktadır.
Sağlık
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede Sivaslı Devlet Hastanesi, Sivaslı Toplum Sağlığı Merkezi ve Sivaslı Aile Sağlığı Merkezi gibi sağlık kuruluşları bulunmaktadır. İlçe sınırlarında Selçikler Aile Sağlığı Merkezi ile belde ve köylerinde de 12 adet Sağlık Evi bulunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ ""Uşak Kazâsı (1676 Tarihli Avârız Defterine Göre)" OTAM 28, Güz-2010 Ankara Üniversitesi, İbrahim Etem Çakır" (PDF). 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2015.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Sivaslı Nüfusu - Uşak". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Uşak Sivaslı Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "" İlçe Tarım Müdürlüğü" Sivaslı Kaymakamlığı". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2015.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- T.C. Sivaslı Kaymakamlığı 6 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sivaslı Belediyesi 30 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.