Sopotnia Wielka
49°35′33″N 19°17′44″E/49,592500 19,295556| wieś | |
 Sopotnia Wielka i szczyty Kotarnica i Łazy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
ok. 500 – 720 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2008) |
ok. 2000 |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-341[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SZY |
| SIMC |
0056153 |
Położenie na mapie gminy Jeleśnia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
| 49°35′33″N 19°17′44″E/49,592500 19,295556[1]
| |
Sopotnia Wielka – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Jeleśnia. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość znajduje się w Beskidzie Żywieckim, w dolinie Sopotnia. Wieś otaczają szczyty Beskidu Żywieckiego zaliczane do Grupy Lipowskiego Wierchu i Romanki (Rysianka, Romanka, Kotarnica i Łazy) oraz Grupy Pilska (Trzy Kopce, Palenica, Sypurzeń, Buczynka, Malorka, Uszczawne Niżne, Łabysówka i Krzyżowa[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś należy do jednego ze starszych okręgów osadniczych w Beskidach. Dokładne określenie początku osadnictwa jest nie do ustalenia z powodu braku dokumentów jednoznacznie lokujących to wydarzenie w czasie. Nazwa najwyżej ulokowanej części wsi – Kolonia – pochodzi podobno od niemieckojęzycznych mieszkańców, chętnie osiedlających się tam w okolicach pierwszej połowy XX wieku. Mieszkańcy wsi zupełnie porzucili pracę na roli. Część mieszkańców jednak do tej pory pracuje w lesie przy wyrębie drzew oraz w zakładach ciesielskich, licznie rozlokowanych we wsi. W przeciwieństwie do pobliskiego Korbielowa, Sopotnia Wielka nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej – jedynie kilka gospodarstw agroturystycznych i byłą chatkę studencką Politechniki Śląskiej: Chatka AKT „Dobrodziej” na Witasówce. W górnej części wsi jest natomiast spore (ok. 150) osiedle domków letniskowych[4].
Pieczęć wsi przedstawia rysia.
Sopotnia Wielka obecnie
[edytuj | edytuj kod]Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki (parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy).
W październiku 2011 utworzono tu pierwszy w Polsce Obszar Ochrony Ciemnego Nieba, zmieniono oświetlenie uliczne na emitujące mniej zbędnego, rozproszonego światła. Utworzeniu Obszaru towarzyszyło Multiplanetarium[5]. W 2023 roku jako pierwsza miejscowość w Polsce otrzymała tytuł Międzynarodowej Społeczności Ciemnego Nieba nadawany przez Dark Sky International w USA[6][7].
W marcu 2015 roku oficjalnie otwarto publicznie dostępne obserwatorium astronomiczne zlokalizowane na dachu Zespołu Szkół nr 4 w Sopotni Wielkiej, wybudowane z inicjatywy Stowarzyszenia POLARIS – OPP zajmującego się popularyzacją tejże tematyki wśród dzieci i młodzieży na tym terenie od 1994 roku[1].
W Sopotni Wielkiej czynna jest również jedyna w Polsce imitacja wnętrza stacji kosmicznej pn. Youth Space Station[8] oraz dydaktyczna makieta Sopotni Wielkiej 2050[9] w skali H0 (1:87) – obie atrakcje wybudowane przez lokalną młodzież i pasjonatów. Funkcjonuje również stadnina koni[10].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]W Sopotni Wielkiej znajduje się najwyższy w Beskidach Wodospad w Sopotni Wielkiej o wysokości 12 m, uznany za pomnik przyrody. W jego pobliżu jest także grupa starych drzew (kilka sosen i modrzew), między nimi stoi pomnik mieszkańców poległych podczas II wojny światowej[4].
– na Romankę – 2.50 h, z powrotem 2.15 h- – na Rysiankę – 2.10 h, z powrotem 1.35 h
– na Halę Miziową – 2.40 h, z powrotem 2 h
– do Korbielowa przez przełęcz Przysłopy – 1.50 h, z powrotem 1.55 h
Miejscowość oferuje mało znaną dotąd w kraju astroturystykę, opartą na nocnych wyprawach w celu obserwacji astronomicznych. Regularnie odbywają się tutaj Festiwale Ciemnego Nieba[11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Sopotnia Mała
- Potok Sopotnia Wielka
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 126720
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1194 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ a b Sopotnia Wielka. www.polaris.org.pl. [dostęp 2011-03-08].
- ↑ Agnieszka Wykręt: Oficjalne otwarcie Multiplanetarium. 2011-11-12. [dostęp 2012-06-03].
- ↑ Ciemne Niebo English Version - Dark Sky Community - Sopotnia Wielka. [online], ciemneniebo.pl [dostęp 2023-11-13].
- ↑ Sopotnia Wielka pierwszą w Polsce lokalizacją o prestiżowym statusie Dark Sky Community! [online], www.urania.edu.pl [dostęp 2023-11-13] (pol.).
- ↑ Administrator, Młodzieżowa Stacja Kosmiczna YSS [online], www.yss.polaris.org.pl [dostęp 2016-06-12].
- ↑ Administrator, Makieta Sopotni Wielkiej 2050 [online], www.sw2050.polaris.org.pl [dostęp 2016-06-12].
- ↑ Stadnina koni [online], Nad Wodospadem [dostęp 2016-06-12] (pol.).
- ↑ Ciemne Niebo - XII Festiwal Ciemnego Nieba - zaproszenie. [online], www.ciemneniebo.pl [dostęp 2024-10-05].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
| Schronisko. turystyczne |
