Stade

Stade
Alministración
País	Alemaña
Estáu federáu	Baxa Saxonia
Distrito (es)	Stade (es)
Tipu d'entidá	ciudad de la Liga Hanseática (es)
Cabezaleru/a del gobiernu	Silvia Nieber
Códigu postal	21680, 21682, 21683 y 21684
Xeografía
Coordenaes	53°36′03″N 9°28′35″E / 53.6008°N 9.4764°E
	Stade Stade (Alemaña)
Superficie	110.07 km²
Altitú	9 m
Llenda con	Fredenbeck (en) , Hetlingen, Hollern-Twielenfleth (es) , Agathenburg (es) , Dollern, Deinste, Düdenbüttel, Hammah, Drochtersen, Seestermühe, Haselau, Glückstadt y Fredenbeck
Demografía
Población	48 708 hab. (31 avientu 2023)
Porcentaxe	100% de Stade (es)
Densidá	442,52 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu	04141
Estaya horaria	UTC+01:00 (horariu estándar); UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes	Karlshamns, Gołdap y Guivat Shmuel (es)
	stade.de

Stade ye una ciudá nel estáu federáu de Baxa Saxonia d'Alemaña, capital del Distritu de Stade y ta a unos 45 km al oeste d'Hamburgu. Travesar el ríu Schwinge. El ríu Elba ta aproximao a 4 km del centru de la Ciudá, al nordeste. Tien casi 47.000 habitantes.

Xeografía

Stade ta asitiada n'en un montículo de sable sólidu que s'enfusa nel valle del ríu Elba. El paisaxe de la contorna ye una llanura aluvial casi plana. Ente Stade y Hamburgu estrechóse'l famosu "Altes Land" ("País Viejo") y el paisaxe al nordeste llámase "Kehdingen".

Historia

Stade ye una de les ciudaes más vieyes del norte d'Alemaña. Los primeros establecimientos humanos nel área de Stade remontar a 30.000 años e.C. a pero l'actual población foi fundada alredor del añu 800, cerca d'un antiguu castiellu saxón abandonáu (la "Schwedenschanze"). Nel añu 994, la ciudá foi mentada per primer vegada por cuenta de un ataque de los viquingos.

Hasta'l sieglu XIII, la importancia de Stade resultaba de la so posición como l'únicu puntu d'encruz del baxu ríu Elba. La ruta de comerciu conducía dende la Península de Xutlandia al traviés de Schleswig-Holstein hasta'l puertu d'Itzehoe y salía al alcuentru de les rutes de comerciu en direición a Paderborn y Hannover. Dempués de la estinción de los condes de Stade, la Ciudá pasó a manes d'Enrique'l Lleón. En 1209 l'emperador Otto IV dio-y a Stade los privilexos de ciudá, de cuenta que l'arzobispáu de Bremen quedó confirmáu en 1236.

Na Edá Media (dende 1200 hasta 1601), Stade foi miembru de la Lliga Hanseática, pero dempués foi clisada por Hamburgu. En 1279 el conseyu dio'l so propia constitución, los "Estatutos de Stade". La reforma protestante foi introducida en 1522.

Dempués de la Guerra de los Trenta Años Stade foi ocupada por Suecia en 1645 y formó un parte d'esi país hasta 1712. La ciudá funcionó como capital de los territorios suecos nel nordeste d'Alemaña y dalgunos de los edificios construyíos polos suecos inda tán n'usu.

Na gran quema del 26 de mayu de 1659 quemáronse les dos terceres partes de la Ciudá; foi reconstruyida col mesmu diseñu. En 1355 y el 1712, Stade sufrió la epidemia de la Peste Negro, que mató a lo menos del 30 al 40% de la so población.

Dempués d'una curtia ocupación por Dinamarca, Stade foi parte del principáu de Hannover de 1715 a 1866 cuando esti Estáu foi amestáu por Prusia. El gobiernu prusianu finalmente dexó la espansión de la Ciudá y el desenvolvimientu de la industria y del comerciu. Stade recibió una conexón de ferrocarril.

Mientres la estancia de los nazis, los xudíos de Stade fueron deportaos y asesinaos cuando nun pudieren fuxir. Mientres la Segunda Guerra Mundial, Stade solo resultó pocu afeutada polos bombardeos aliaos. Dempués de la Guerra, munchos refuxaos del este d'Alemaña asitiar na Ciudá.

La Ciudá

El centru de Stade ye'l cascu antiguu, asitiáu na isla del ríu Schwinge. Alredor d'ella atopen dellos barrios como Riole, Hohenwedel, Schölisch, Kopenkamp, Kehdingertors Vorstadt, Hohentors Vorstadt, Schiffertors Vorstadt, Ottenbeck, Altländer Viertel, Klein Thun, Groß Thun, Barge und Riensförde.

Tamién esisten los conceyos de Bützfleth, Haddorf, Hagen y Wiepenkathen que tienen la so propia representación política nos conseyos municipales. Estos conseyos tienen ente 9 y 13 miembros. El tamañu depende del númberu d'habitantes del barriu. El voceru ye'l Ortsbürgermeister (alcalde del barriu). Ye obligatoriu pa les autoridaes escuchar los conseyos municipales al respective de cada aición importante que concierne al conceyu. Sicasí, la decisión final tomar el conceyu de la ciudá de Stade (Stadtrat).

Política

El conceyu consiste del alcalde y del conceyu de la Ciudá. Nes eleiciones de 2011 Silvia Nieber (SPD) foi escoyida alcaldesa. El conseyu tien 41 escaños.

Edificios

El cascu antiguu ye unu de los más bellos d'Alemaña. Asitiáu na isla del ríu Schwinge y arrodiáu de les vieyes fortificaciones sueques tien munches cases antigües de parés entramadas. El pintorescu antiguu puertu hanesático conforma'l nucleu del centru históricu con munchos bodegones y restoranes al campu pel branu.

Los edificios más importantes son los dos ilesies, la de los Santos Cosme y Damián y la de San Wilhadi, dambes de la Edá Media. La vieya casa consistorial foi construyida dempués la gran quema en 1667. El gobiernu suecu dexó n'heriedu'l "Schwedenspeicher" (Almacén de Cebera) y el "Zeughaus" (Casa d'Armamentu). El Monesteriu de San Juan ("Johanniskloster") atópase cerca de la Ilesia de los Santos Cosme y Damián.

Cerca de Stade atópense les torres llétriques de les llinies 1 y 2 pal encruz del Elba. Les torres de la llinia 2 son les más altes del mundu.

Casa Consistorial 1667
Ilesia de los Santos Cosme y Damián
Ilesia de San Wilhadi
Cases
Ficheru:Nel Puertu Viejo Hanseatico
Monesteriu de San
Antigua Casa d'Aduana.

Antigua Casa d'Aduana.

Economía

Nes últimes décades, Stade viose bien beneficiada pola presencia de les industries química y aeroespacial nel ríu Elba, tales como Dow Chemical y Airbus. Otra empresa importante ye "Alúmina Óxido Stade".

Tamién tuvo una planta d'enerxía nuclear nel ríu Elba que foi coneutada a la rede d'enerxía en 1972, convirtiéndolo nel segundu reactor alemán más antiguu. De resultes de la decisión alemana de proceder al apagáu de les plantes de xeneración d'enerxía nuclear, Stade resultó la primer planta afeutada, cerrándose permanentemente el 14 de payares de 2003. El procesu d'esmantelamientu de la instalación calcúlase que va quedar rematáu en 2015.

Pela redolada d'Airbus formóse una rede d'empreses que trabayen con materiales compuestos de fibra de carbonu. Llámase CFK-Valley y ye únicu n'Europa. Millones d'euros tán invirtiéndose na esploración d'esti material.

Tamién hai una clínica rexonal, el "Elbe-Klinikum Stade", con 570 cames.

Tránsitu ya infraestructura

Stade ta asitiada na llinia de ferrocarril Hamburgu-Cuxhaven y nel puntu d'encruz de les carreteres federales B73 (Hamburgu-Cuxhaven) y B74 (Stade-Bremen).

En 2007, una llinia de ferrocarril metropolitana enllargó'l percorríu dende Hamburgu hasta Stade. Los trenes que salen de Stade cada 60 minutos lleguen al centru de Hamburgu n'aproximao una hora. La nueva conexón llevar a cabu cola mira de qu'amonte'l curiosu de la Ciudá tantu pa los negocios como pa residencia de persones que trabayen en Hamburgu.

En 2008 rematóse la construcción de la primer parte de l'autovía A 26 Hamburgu-Stade. Tol proyeutu tendrá de tar termináu en 2015.

Stade tien sobre'l Elba un puertu comercial que sirve a la industria de la rexón. A futuru considera ampliase considerablemente'l puertu de cuenta que dexe'l tresporte de contenedores.

Turismu

Por cuenta de la guapura del pintorescu barriu vieyu, de los paisaxes de la contorna y la so proximidá a Hamburgu, Stade convirtióse nun destín importante del turismu nel noroeste d'Alemaña. El ríu Elba tamién ufierta munches posibilidaes pa los visitantes.

Hai seis hoteles, delles pensiones y un albergue xuvenil bien modernu. Una piscina cubierta climatizada con munches atraiciones ta abierta tol añu hasta l'empiezu de la temporada de la piscina al campu pel branu. Na ribera del ríu Elba hai sableres de sable blancu.

Pueden afayase pueblos pintorescos ya ilesies vieyes na rexón de Stade. Stade ta asitiada na Ruta de los Molinos y la Ruta alemana de Fachaes Entramadas.

Cultura

L'auditoriu municipal Stadeum ye una moderna sala de congresos y ufierta tamién el so espaciu pa obres de teatru, conciertos, fiestes y otros actos.

Stade tien diversos museos como'l Muséu del "Schwedenspeicher", la Casa d'Artes (Kunsthaus), el Muséu Rexonal (Heimatmuseum) y el Muséu de Teunoloxía y Tránsitu.

Una peculiaridá de Stade y la so rexón son los órganos. Les ilesies antigües alluguen dalgunos de los más famosos órganos del mundu, especialmente de los sieglos XVII y XVIII. Estudiantes de música de munchos países averar a la Ciudá pa tocar los preseos y hai conciertos práuticamente cada fin de selmana. Hai más de 70 órganos históricos pela redolada de Stade y l'Academia d'Órganos de Stade (Orgelakademie Stade) ye bien conocida pola calidá del so trabayu.

Una tradición única de Stade son los cuatro hermandaes qu'esistíen dende fines de la Edá Media. Inda los hermanos celebren los sos festivos tradicionales y ayuden a los probes.

Relixón

Güei aproximao 60 % de la población son luteranos y 8 % católicos.

Nun principiu, la zona de Stade pertenecía al arzobispáu católicu de Bremen. Ente 1522 y 1527 les idees del reformador Martín Lutero fixéronse populares na Ciudá, y dende entós y mientres dellos sieglos, Stade foi una ciudá casi puramente protestante. Anguaño la zona de Stade pertenez a la Ilesia luterana estatal de Hannover. Amás de los luteranos hai delles confesiones de protestantes ensin afiliar a la Ilesia Evanxélica n'Alemaña.

A partir de 1945 volvió haber mises católiques pa los refuxaos y movíos de les provincies del este d'Alemaña d'esa confesión. Tamién se construyó la Ilesia católica del Santu Espíritu.

En 2007 los musulmanes construyeron la primer mezquita en Stade. Amás hai una parroquia de la Ilesia de Xesucristo de los Santos de los Últimos Díes.

Educación ya Investigación

Na Ciudá hai dos institutos d'enseñanza media, l'Atenéu (Athenaeum) y el “Vincent Lübeck-Gymnasium”, y cuatro escueles altes profesionales (árees temátiques: Teunoloxíes de la Información, Ciencies de la Nutrición, Asuntos Sociales y Económicos). Amás de dos escueles secundaries, Stade cuenta con numberoses escueles primaries, les escueles especiales, una escuela Waldorf y un colexu comuñal.

Dende 2006, Stade ye la sede de la escuela téunica cimera privada Göttingen-Stade. Equí per primer vegada n'Europa pueden llograse títulos de grau nes asignatures de materiales compuestos de fibra de carbonu.

Medios d'Información

Prensa: l'únicu periódicu diariu local ye'l Stader Tageblatt.

Cada selmana publiquen los periódicos gratuitos Wochenblatt y Mittwochsjournal. Apurren artículos d'interés local y finánciense por aciu anuncios publicitarios d'empreses locales.

Radio: sobremanera escúchense la emisora pública de Baxa Saxonia, el NDR, Radio Antenne, ffn.

Clima

Por cuenta de la influencia marítima, el clima ye más nidiu que nel interior oriental.

Los meses más templaos en Stade son xunu, xunetu y agostu, con temperatures medies de 19,9 a 22,2 °C. Los más fríos son avientu, xineru y febreru, con temperatures medies de -1,4 a 0 °C. Les temperatures alredor de 28 °C nun son improbables pel branu. Dende la década de 1990 les temperatures máximes llegaron a algamar hasta 38,5 °C (20 de xunetu de 2006). El clima ye húmedu mientres tol añu. Nel intre del añu, amenorgóse'l permediu de 746 mm de precipitaciones, especialmente nos últimos años (2004-2008).

Parámetros climáticos permediu de Stade
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima media (°C)	2.2	3.3	7.2	11.7	16.7								12.2
Temperatura mínima media (°C)	-2.2	-2.2	0	2.8	7.2								4.4
Precipitación total (mm)	61	40.6	55.9										Error d'espresión: Operador < inesperáu
Fonte: www.wetter.de

Escudu

L'escudu de la Ciudá amuesa una llave de plata, en posición vertical (la llave de san Pedro de los arzobispos de Bremen) nun cuadru azul, a derecha y esquierda d'ella hai dos grifos de plata, con melena y ales d'oru, llingua colorada y coles lletres SPQST na bandera. (Senatus Populusque Stadensis, en llatín "El Conseyu y los ciudadanos de Stade").

Referencies

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Stade.