Stan Laurel
Stan LAUREL, propranome Arthur Stanley JEFFERSON, naskiĝis la 16-an de junio 1890 en Ulverston, Lancashire, Anglio. Li devenis el artista familio. Lia patro estis konata angla teatristo, gvidanta teatrajn grupojn, li verkis teatraĵojn kaj mem rolis. Ankaŭ lia panjo estis sukcesa aktorino. Jam en sia deksesa jaro Stan komencis roli en la glasgova teatro Pickard's Museum. En 1907 okupis lin fama Fred Karno. En la sama jaro al Karno venis je alparolo de sia frato Sidney ankaŭ Charlie Chaplin. Ambaŭ junuloj poste komune kun la grupo de Karno vojaĝis kun siaj prezentoj tra la tuta Anglio. En 1910 ili entreprenis la unuan vojaĝon tra Usono kun tre sukcesa pantomimo Mumming Birds, kiun ili prezentis en Usono sub la nomo Nokto en angla music hall. La dua vojaĝo tra Usono okazis en 1912. Nek Stan Laurel nek Charlie Chaplin el tiu ĉi vojaĝo revenis hejmen en Anglion kaj ili komencis en Usono konstrui sian tre sukcesegan karieron en la filma industrio. Stan ne havis tiajn proponojn kiel Chaplin kaj li do fondis novan pantomiman grupon, kun kiu li vojaĝis tra la tuta lando. Tiutempe li ŝanĝis sian nomon el Artur Stanley Jefferson en Stan Laurel. Dum unu vojaĝo ĝis Los Angeles li interkonatiĝis kun Adolph Ramish, kun kiu li provis pri propra produktado de filmoj. El ilia kunlaborado ekestis Nuts in May, filma debuto de Stan el la jaro 1917. La filmo estis sukcesa kaj do aperis pluaj proponoj de diversaj filmaj kompanioj. Unu el la proponoj devenis de Hal Roach, kiu apud kunlaborado kun Harold Lloyd elserĉadis novajn komikajn talentulojn. En la filmo Lucky Dog el la jaro 1918 Stan unuafoje renkontiĝis kun Oliver Hardy, kiu ĉi tie kreis staturon de unu el la vagabondoj. Tio estis nur malgranda rolo kaj temis pure pri hazarda renkontiĝo, el kiu por ambaŭ fluis ankoraŭ neniaj sekvoj. Ĉiu iris plu tra sia vojo.
Stan ne havis dekomence propran tipon, kiun li validigus en la filmoj kaj tiel kiel multaj aliaj komikuloj klopodis similigi sian eksan kolegon Charlie Chaplin, tiutempe jam superstelon de Hollywood.
Revivigi sian karieron Stan provis denove en la jaro 1923. Denove okupis lin Hal Roach, por kiu li en la sekvaj du jaroj filmis 25 kurtajn filmojn. Temis pri klasikaj fruaj groteskaĵoj, en kiuj Stan, same kiel multaj iliaj pluaj herooj, klopodis konkeri sian postenon en suno per grandegaj piedbatoj en malantaŭajn partojn de siaj kontraŭuloj. En la jaro 1925 Stan estis jam tiom populara, ke li komencis filmi propran vicon de groteskaĵoj sub la marko Stan Laurel Series kaj li alvenis en la unuan ligon de usonaj komikuloj. El tiu tempo devenas parodioj de Stan de sukcesaj tutvesperaj filmoj, kiuj pro sia sukceso estis elsendataj ekster Usono. Stan tiutempe fariĝis jam sukcesa aktoro, sed tio ne sufiĉis al li. Li ne volis sole nur prezenti gagojn, sed ankaŭ elpensi ilin. Li interesiĝis pri produktado, pri reĝisorado kaj pri ĉio, kio koneksa kun produktado de filmo. En 1925 li sukcesis persvadi Hal Rouch-on, por ke li okupu lin kiel reĝisoron kaj gagulon. Stan entuziasme eklaboris, sed post unu jaro kaj duono ŝafida femuro ŝanĝis ĉion...
Stan Laurel mortis la 23-an de februaro 1965.