Starzec karpacki
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Jacobaea abrotanifolia |
| Podgatunek |
Starzec karpacki |
| Nazwa systematyczna | |
| Jacobaea abrotanifolia subsp. carpathica (Herbich) B.Nord. & Greuter Herb. Willdenowia 36(2): 711. 2006 [30 Oct 2006][3] | |
Starzec karpacki[4] (Jacobaea abrotanifolia subsp. carpathica (Herbich) B.Nord. & Greuter) – podgatunek Jacobaea abrotanifolia, rośliny należącej do rodziny astrowatych[5]. Występuje w Karpatach oraz w górach Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach i jest dość rzadki[6].
We wcześniejszych klasyfikacjach traktowany był jako gatunek starca (Senecio carpaticus Herb.), a w Roślinach polskich W. Szafera opisany pod polską nazwą jako starzec karpacki[7]. W 2006 r. został uznany za podgatunek taksonu Jacobaea abrantifolia i jego polska nazwa jest obecnie niespójna z nazwą naukową.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Niska roślina górska (5–20 cm wysokości). Cała jest naga lub tylko górą słabo omszona[7].
- Łodyga
- Wzniesiona, dość gruba, często czerwono nabiegła. Pod ziemią występuje długie, cienkie, rozgałęzione i pełzające kłącze. Wyrasta z niego pojedyncza łodyga lub kilka łodyg tworzących małą kępkę. Oprócz łodyg kwiatowych zdarzają się łodygi płonne[6]. Charakterystczną cecha jest występowanie na młodszych częściach kłącza normalnych liści[7].
- Liście
- Nieliczne. Dolne liście długoogonkowe, pierzastowcinane, o odcinkach 3–palczastych lub niepodzielonych, wyższe liście krótkoogonkowe, równowąskie i dużo mniejsze[6].
- Kwiaty
- Pomarańczowożółte, zebrane w pojedynczy, duży koszyczek. Jest jedynym występującym w Polsce gatunkiem starca z pojedynczym koszyczkiem kwiatowym, rzadko zdarzają się osobniki z 2–3 koszyczkami. Okrywa koszyczka jest często czerwono nabiegła i złożona z około 21 listków. Również kwiatów języczkowych w koszyczku jest przeważnie około 21[7].
- Owoc
- Nagie niełupki z wieńcem żółtawych włosków[6].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina. Kwitnie od lipca do sierpnia. Roślina wiatrosiewna. Typowa roślina wysokogórska. Występuje głównie w dwóch najwyższych piętrach roślinności: w piętrze turniowym i halnym, rzadko można go spotkać w piętrze kosówki. Rośnie wyłącznie na podłożu granitowym, na halach[6].
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Juncetea trifidi[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ The International Plant Names Index. [dostęp 2015-07-02].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ The Plant List. [dostęp 2015-07-01].
- ↑ a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- ↑ a b c d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.