Sten
 | |
 | |
| Ensampel a |
Elven gymyk, substans gymyk, chalcophile element  |
|---|---|
| Klass |
alkan wosa-tremenyans, period 5, alkan |
| Liw/yow |
arghans |
| Furvell gymyk |
Sn |
| Niver atomek |
50 |
| Aray an elektrons |
1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 4d¹⁰ 4p⁶ 5s² 5d¹⁰ 5p², [Kr] 5s² 5d¹⁰ 5p² |
| Elektronegedhegedh |
1.96 |
| Rann a |
oksid sten dopys gans antimoni, period 5, bagas 14 |
 Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia | |
Sten yw elven gymyk gans an arwodh Sn ha'n niver atomek 50. Alkan 'truan' yw ev, avel arghans y liw, a sevel orth kesknians. Y hyllir y usya avel nivel difresyas erbynn kesknians war sortow erel a alkan. An ger sten a dheu dhyworth an ger Latin stannum, martesen dhyworth an ger Sanskrytek stan, ow styrya kales. Usys veu sten dhe wul kannow rag an kynsa prys yn 1812 gans John Hall ha Bryan Donkin yn Deptford, Pow Sows. Gerys-da ens i gans an Morlu Riel.
Yma balyow sten dhe bymthek bro warn ugens y'n Norvys. Kynth yw skant an elven. Hanter a sten y'n bys a dheu a-dhyworth Asi Soth-Est. Askorrans ollvysel yw a-dro dhe 140,000 tonnas an vledhen. Sten o unn a'n kynsa sortow a alkan aswonnys gans tus. A-dhia 3 500 kyns OK y hwres devnydh anodho rag krevhe kober: brons yw an metol ow sywya. Yntra Kernow, Dewnans ha Rom, Pow Grek, h.e., yth esa kenwerth sten posek. Yma niver a gesalkenyow sten, rag ensampel, soder (33% sten ha 67% plomm), plommsten (pewter, 85% sten, 7% kober, 6% bismuth ha 2% antimoni), alkan klogh (76% kober ha 24% sten), hag amalgam dynsek (60% arghans, 27% sten, ha 13% kober). Kasiterit yw an chif moon.
An diwettha bal sten yn Kernow, Bal Crofty Soth, a dhegeas y'n bledhynnyow 1990.
Poos atomek sten yw 118.71, y boynt teudhi yw 232°C ha'y boynt bryjyon yw 2270°C. Y dhosedh yw 7.3kg an liter. Alkan medhel, hebleth, gwynn-arghansek yw.
Kampollansow
[golegi | pennfenten]Lavar gwerin
[golegi | pennfenten]- Mar boos ‘vel sten - As heavy as lead yn Sowsnek
Mirva
[golegi | pennfenten]-
Kasiterit -
Soder -
Plommsten -
Rann a ganna sten -
Bryan Donkin -
Bal Sten Gever yn Kernow
