Synagoga w Pile
_Synagoge_1.png?lang=pl)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Budulec |
murowana |
| Data budowy |
1838–1841 |
| Data zburzenia |
9 na 10 listopada 1938 |
| Tradycja |
ortodoksyjna |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pilskiego  | |
Położenie na mapie Piły  | |
 53°08′40,938″N 16°44′25,656″E/53,144705 16,740460
| |
Synagoga w Pile – główna synagoga pilskiej gminy żydowskiej znajdująca się pośrodku Rynku Żydowskiego (pod numerem 4), później zwanego placem Wilhelma.
Synagoga została zbudowana na miejscu poprzedniej synagogi, spalonej w 1834. Pozwolenie na budowę gmina uzyskała 1 maja 1838. Od 1840 budową kierował pilski radca budowlany P. Crüger. Ukończoną synagogę poświęcił berliński rabin Salomon Plessner 15 października 1841[1], w dzień urodzin króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV.
Synagoga została spalona przez hitlerowców podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938[1].
W pożarze spłonęła kronika pilskiej gminy żydowskiej, założona jesienią 1756[1]. Ruiny synagogi rozebrano wkrótce potem. Po wojnie na jej miejscu urządzono dworzec PKS. Obecnie w tym miejscu przebiega przeprowadzona w 1970 jezdnia al. Piastów
Murowany, trójkondygnacyjny gmach synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu eklektycznym, inspirowanym twórczością Karla Friedricha Schinkla. Na fasadzie głównej znajdowały się trzy rzędy półokrągle zakończonych okien.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W 80. rocznicę spalenia synagogi, w 2018 roku przy al. Piastów w Pile odsłonięto tablicę upamiętniającą to wydarzenie[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Synagoga w Pile spalona 80 lat temu. Gmina Żydowska pamięta [online], poznan.tvp.pl [dostęp 2023-02-05] (pol.).