Szereg rozdzielczy
Szereg rozdzielczy - szereg statystyczny opisujący informacje dotyczące badanej cechy danej populacji lub próby, w którym wartości tej cechy są uporządkowane i pogrupowane według określonych kryteriów[1]. Szereg rozdzielczy może opisywać cechy ilościowe i jakościowe[1].
Grupowanie jednostek według wartości można podzielić na dwa rodzaje[2]:
- grupowanie typologiczne (jakościowe), w którym grupuje się warianty badanej cechy we względnie jednorodne grupy z niejednorodnej zbiorowości. Najczęściej stosowane do cech jakościowych[2];
- grupowanie wariacyjne, które jest niezwiązane z wydzielaniem grup odmiennych jakościowo. Najczęściej stosowane względem cech ilościowych (chociaż grupowaniem wariacyjnym może być również grupowanie na podstawie pierwszych liter nazw)[3].
W przypadku grupowania na podstawie cech ilościowych, utworzone grupy mogą być przedziałami klasowymi[2].
Szeregi punktowe i przedziałowe
[edytuj | edytuj kod]Dwa podstawowe rodzaje szeregów rozdzielczych to szereg punktowy i szereg przedziałowy[4].
W przypadku szeregu rozdzielczego punktowego grupuje się wartości zmiennej według każdej wartości cechy i podaje ich liczebność i/lub częstość. Taki szereg tworzy się dla cech jakościowych lub ilościowych dyskretnych o niewielkiej liczbie unikalnych wartości.
Szereg rozdzielczy przedziałowy wymaga pogrupowania wartości cechy w przedziały klasowe. Liczebności lub częstości podaje się dla tak utworzonych przedziałów. Taki szereg można utworzyć dla cech ilościowych ciągłych lub dyskretnych o dużej liczbie unikalnych wartości.
Przykład szeregu rozdzielczego punktowego
[edytuj | edytuj kod]W badaniu liczby literówek na stronach Wikipedii zaobserwowano następujące wyniki (liczby reprezentują ilość znalezionych literówek na stronie):
0, 0, 1, 1, 0, 1, 2, 4, 1, 0, 2, 1, 0, 1, 2, 1, 2, 2, 1, 5
| Wartości cechy | Liczebność | Częstość |
|---|---|---|
| 0 | 5 | 0,25 |
| 1 | 8 | 0,40 |
| 2 | 5 | 0,25 |
| 4 | 1 | 0,05 |
| 5 | 1 | 0,05 |
Przykład szeregu rozdzielczego przedziałowego
[edytuj | edytuj kod]Klientów oddziału banku spytano o wiek i uzyskano następujące odpowiedzi:
49, 59, 43, 52, 46, 61, 48, 49, 60, 58, 40, 48, 40, 46, 54, 48, 47, 54, 42, 56, 28, 47, 40, 40, 48, 60, 47, 33, 50, 59, 46, 30, 70, 34, 55, 57, 62, 48, 31, 38
| Wartości cechy | Liczebność | Częstość |
|---|---|---|
| 21-30 | 2 | 0,050 |
| 31-40 | 8 | 0,200 |
| 41-50 | 16 | 0,400 |
| 51-60 | 11 | 0,275 |
| 61-70 | 3 | 0,075 |
Nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]W pierwszym polskim podręczniku statystyki autorstwa Jana Czekanowskiego z 1913 r. ten typ szeregu nazywany był szeregiem liczebności[5] lub dyspersyą[6]. Proces grupowania wartości w przedziały określany był jako seryacja[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Mirosław Krzysztofiak, Teoria i praktyka badań statystycznych, [w:] Mirosław Krzysztofiak, Andrzej Luszniewicz, Statystyka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1976, s. 54.
- ↑ a b c Mirosław Krzysztofiak, Teoria i praktyka badań statystycznych, [w:] Mirosław Krzysztofiak, Andrzej Luszniewicz, Statystyka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1976, s. 45.
- ↑ Mirosław Krzysztofiak, Teoria i praktyka badań statystycznych, [w:] Mirosław Krzysztofiak, Andrzej Luszniewicz, Statystyka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1976, s. 46-47.
- ↑ Andrzej Balicki, Wiesława Makać, Metody wnioskowania statystycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1997, s. 12-17, ISBN 83-7326-056-0 (pol.).
- ↑ Jan Czekanowski, Zarys metod statystycznych w zastosowaniu do antropologii, Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 1913, s. 9-11.
- ↑ a b Jan Czekanowski, Zarys metod statystycznych w zastosowaniu do antropologii, Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 1913, s. 12.