Temnata dupka
43°05′19″N 23°23′13″E/43,088714 23,386931 Wejście do jaskini | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
w pobliżu wsi Gara Łakatnik, gmina Swoge |
Położenie na mapie Bułgarii  | |
| 43°05′19″N 23°23′13″E/43,088714 23,386931
| |
Temnata dupka (bułg. Темната дупка) – jaskinia znajdująca się w zachodniej Bułgarii, w zachodniej części pasma Przedbałkanu, w pobliżu wsi Gara Łakatnik[1]. Paleolityczne stanowisko archeologiczne[2].
Jaskinia znajduje się w masywie zbudowanym z wapienia nad rzeką Iskyr; wejście do niej znajduje się na wysokości 27 metrów. Wewnątrz składa się ze skomplikowanego labiryntu korytarzy i galerii z podziemnymi ciekami wodnymi[1]; występują nacieki w postaci stalagnatów i stalaktytów[3]. Fauna jaskiniowa reprezentowana jest przez 17 stygobiontycznych gatunków mięczaków, skorupiaków i chrząszczy[1].
Jako stanowisko archeologiczne przebadana po raz pierwszy w 1912 roku przez Iwana Buresza[3]. W latach 80. XX wieku prace w jaskini prowadziła polsko-bułgarsko-francuska misja archeologiczna[2]. W trakcie wykopalisk odkryte zostały szczątki fauny plejstoceńskiej (m.in. wilk, mamut, tur, renifer, niedźwiedź jaskiniowy[3]) oraz paleolityczne narzędzia kamienne[4]. Długa sekwencja warstw kulturowych obejmuje poziomy środkowopaleolityczne (ok. 180–67 tys. lat temu), przejściowe dokumentujące przejście z technologii lewaluaskiej w górnopaleolityczną (ok. 50 tys. lat temu), oryniackie (ok. 30 tys. lat temu) i graweckie (ok. 30–21 tys. lat temu)[2]. W warstwie datowanej na 33 tys. lat temu odkryto popiół wulkaniczny pochodzący z prehistorycznych erupcji wulkanicznych na obszarze środkowych Włoch[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Пещера Темната дупка. bulgariatravel.org. [dostęp 2017-08-12]. (bułg.).
- ↑ a b c Encyklopedia Historyczna Świata. T. 1. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 1999, s. 510. ISBN 83-85909-48-6.
- ↑ a b c Пещера Темната дупка. sever.bg. [dostęp 2015-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-01)]. (bułg.).
- ↑ Barbara Ann Kipfer: Encyclopedic Dictionary of Archaeology. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers, 2000, s. 556. ISBN 0-306-46158-7.
- ↑ Wielka Historia Świata. T. 1. Świat przed „rewolucją” neolityczną. Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, 2004, s. 96-97. ISBN 83-85719-81-4.