Terteley Dêsımi, cênosido ke be şarê Dêsımi serra 1938ıne de ame kerdene. Ebe qerarê pêseramayışê weziranê dewleta Tırkiya, 4ê Gulane 1938ıne de qerar da ra cı ke Dêsım qırr bo.
İmperatoriya Usmanıcan de paşayan xeylê raye waşto ke hukmê Dêsımi kerê. Her çıqasi ke Cengê Çaldırani ra dıme mıntıqay Dêsımi hetê qanuni ra kewta bınê hıkumdariya Usmanıcan, Dêsım heta serra 1938ıne xoser biyo. İmperatoriya Usmanıcan û Cumhuriyetê Tırkiya her daim kerdo ke xoseriya Dêsımi miyan ra wedaro û Dêsımi bınê hukmê xo kero. Ni Paşayan galê Dêsımi kerdo, ema beşar nêkerdo ke Dêsımi bıgêrê bınê bandıra xo û Dêsımıcan ra tewız bıgêrê. Dêsımi tewız nêdayo dewleta Usmani.
Terteley '38i serra 1937ıne de gırewto de, 1938ıne de qedêno.
Tayê sebebê nê terteleyi estê. Dewleta Tırki ki zê dewleta Usmani waştêne ke Dêsımi bıgêro bınê bandıra xo; Dêsım ra tewız bıgêro, Dêsımıcan bıgêro xızmeta eskeri.
Zewbin ki Mıstefa Kemal Atatürki emsalina Sey Rızay û Alişêri qebul nêkerdêne, ê newaştêne. Atatürki kıştena Sey Rızay û Alişêri gırewt bi verê çımanê xo. Dıma ki ebe fênd û dubara Sey Rıza be Alişêr û nêçe ağlerê Dêsımi miyan ra dardi we.
.jpg?lang=diq)
